Ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί, Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Εκδόσεις Κέδρος
Το νέο βιβλίο του πολυγραφότατου Βαγγέλη Ραπτόπουλου “Ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί“ δεν είναι αυτοβιογραφία. Δεν είναι όμως ούτε δοκίμιο, ούτε μυθιστόρημα, αλλά ούτε και πολιτική ή φιλοσοφική σάτιρα. Είναι, όπως το ονομάζει και ο ίδιος, μία επιλεκτική αυτοβιογραφία του, η οποία περιέχει 100% Βαγγέλη Ραπτόπουλο. Επίσης, εξαιτίας του μικρού μεγέθους της, χαρακτηρίζεται ακόμη από τον συγγραφέα ως μία παρωδίας αυτοβιογραφίας.
Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο αποδεικνύει για άλλη μία φορά ότι η ζωή ενός συγγραφέα και τα προσωπικά του βιώματα αποτελούν την καλύτερη πρώτη ύλη για τις όποιες συγγραφικές του απόπειρες.
Αυτό που περιγράφει καλύτερα το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι παρά η φράση “Η ομορφιά της απλότητας”, αφού ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, καταφέρνει να πει πολλά μέσα από την απλή, κομψή, όσο και εύληπτη γραφή του και τα τριάντα έξι σύντομα αυτοβιογραφικού τύπου κείμενά του. Σε αυτά περιέχονται πάμπολλες αποφθεγματικές κρίσεις και υπέροχες σκέψεις για διάφορα θέματα, παιδικές και νεανικές, αλλά κυρίως λογοτεχνικές και συγγραφικές αναμνήσεις.
Δεν είναι, φυσικά, περίεργο το γεγονός ότι πρωτοστατούν στο βιβλίο οι σκέψεις και οι αναμνήσεις που έχουν να κάνουν με τη συγγραφή, και μάλιστα οι σκέψεις ενός ανθρώπου που είναι επαγγελματίας στο είδος και βιοπορίζεται, επιπλέον, από τη συγγραφή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει, όμως, το γεγονός, ότι ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος δεν διστάζει να επικρίνει τα κακώς κείμενα γύρω του, αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του, όπου το κρίνει απαραίτητο, και μάλιστα αυστηρά.
Αναμφίβολα, λυπάται- και έχει απόλυτο δίκιο- που τόσο πολλοί άνθρωποι γύρω μας σήμερα δεν αγαπούν αυτό που κάνουν-ή δεν κάνουν ό,τι αγαπούν -και ο ίδιος δηλώνει τυχερός που κατάφερε να ζήσει από αυτό το οποίο γέμιζε την ψυχή του: τη συγγραφή. Και δεν κατατάσσει τον εαυτό του, ούτε στους συστεμικούς, αλλά ούτε και στους ανατρεπτικούς συγγραφείς.
“Επιπλέον, είχα την ελευθερία να λέω σχεδόν ό,τι ήθελα και να ασχολούμαι με τα ενδιαφέροντά μου (κυρίως πολιτιστικά θέματα). Πόσοι σ’ αυτήν τη ζωή, και στην εποχή μας κάνουν ό,τι πραγματικά αγαπάνε- ή, αλλιώς, αγαπάνε ό,τι κάνουν;”
Από τα πιο ενδιαφέροντα κείμενα είναι, αναντίρρητα, εκείνα που μας φανερώνουν τις λογοτεχνικές προτιμήσεις και τις επιρροές στη μακρά λογοτεχνική του πορεία, ήτοι Καζαντζάκης, Εμπειρίκος, Κάρβερ, Βερν, Μπουκόφσκι και άλλοι. Περιέχονται, όμως, και ένα σωρό άλλες ετερογενείς και αποσπασματικές πληροφορίες όπως για τα σπίτια τα οποία έμενε, τις Κυριακές του, τη γνωριμία του με τον Μένη Κουμανταρέα, τη σχέση του με τα ανέκδοτα, τους γονείς, το φαινόμενο Στίβεν Κινγκ, τη σύζυγο και την κόρη του, τη ζωή του στη Στοκχόλμη και τόσα άλλα. Δηλώνει, επίσης, απερίφραστα ότι το καλύτερο που του έχει συμβεί στη ζωή του είναι η κόρη του, το γράψιμο και το κολυμβητήριο, μια δραστηριότητα την οποία ανακάλυψε πρόσφατα, όπως και την ευχαρίστηση που αντλεί-τώρα πια- από τη διδασκαλία της δημιουργικής γραφής. Κάτι που αποδεικνύει αν μη τι άλλο, σε ποιον βαθμό μπορεί να αναθεωρήσει κάποιος τις απόψεις του καθώς μεγαλώνει. Να τι μας λέει, λοιπόν, ο ίδιος ο συγγραφέας για τον τρόπο που αντιμετώπιζε και- αντιμετωπίζει-τους νέους επίδοξους συγγραφείς:
«Παλιότερα αγωνιζόμουν να τους φυτέψω στο κεφάλι, με το στανιό, όσα ήξερα, ενώ τώρα κάθομαι και αναλύω τα δικά τους κείμενα. Παλιότερα έψαχνα ανάμεσά τους να βρω τους εκκολαπτόμενους συναδέλφους μου. Σήμερα αρκούμαι στη συναναστροφή με ανθρώπους που γράφουν, χωρίς να ενδιαφέρονται υποχρεωτικά να εκδώσουν βιβλίο, με ανθρώπους που συχνά αντιμετωπίζουν το μάθημα της δημιουργικής γραφής ως ένα είδος ομαδικής ψυχοθεραπείας.
Με άλλα λόγια, σήμερα πια έχω αποδεχθεί ότι αυτός εδώ ο κόσμος είναι ο καλύτερος δυνατός, ή, όπως λένε, έχω αποδεχθεί ότι «όταν η ζωή σού δίνει λεμόνια, φτιάξε λεμονάδα», πράγμα που δεν θεωρώ ούτε κατά διάνοια συμβιβασμό, αλλά ωριμότητα και σοφή στάση ζωής».
Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα σημεία που ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος συμβουλεύει νέους συγγραφείς και προτείνει στους λογοτέχνες τι μπορούν να κάνουν με τις κακές κριτικές που τυχόν λαμβάνουν κατά καιρούς.
“Οι αρνητικές κριτικές, έστω κι αν πρόκειται για σαρκασμούς και χλευασμούς, όπως εκείνοι που δέχτηκε ο Σμαραγδής, μπορεί να σημαίνουν δύο πράγματα. Είτε το έργο σου είναι επιεικώς μέτριο και γεμάτο αδυναμίες είτε είσαι αληθινά πρωτοπόρος και δεν σε καταλαβαίνουν. Και στις δύο περιπτώσεις δεν γίνεται να κάνεις και πολλά: η κριτική είναι αναγκαίο κακό (ή καλό).
Όπως έγραψε και ο Μπαρούχ Σπινόζα: “Ούτε να κλαψουρίζεις ούτε να εξοργίζεσαι. Φρόντισε να καταλάβεις”. Οι υπόλοιπες αντιδράσεις δεν έχουν νόημα. Όχι μόνο επειδή είναι αδύνατον να ελέγξεις πως θα αντιμετωπίσουν το έργο σου. Αλλά κυρίως επειδή η κριτική, όντας εκ φύσεως θνησιγενής, είναι καταδικασμένη να ξεχαστεί. Το θέμα είναι να μην ξεχαστεί μαζί της και το έργο σου”.
Τι μένει λοιπόν από ένα τόσο ποικίλο, πολύχρωμο-και δεν αναφέρομαι στο εξώφυλλο- όσο και πολυθεματικό βιβλίο; Μία καλή γεύση από ολόδροση γραφή, από την ελληνική και την παγκόσμια λογοτεχνία και από την ελληνική κοινωνία του 20ου-21ου αιώνα με μεγάλες δόσεις αυτοσαρκασμού, αυτοαξιολόγησης, αυτοεξομολόγησης και χιούμορ!
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
