Οκτώ μέρες στη Γιάλτα

Πώς ο Τσόρτσιλ, ο Ρούζβελτ και ο Στάλιν μοίρασαν τον κόσμο, Diana Preston, Εκδόσεις Μεταίχμιο 

Τι έχει να μας πει άραγε ένα βιβλίο ακόμη για τη Γιάλτα μετά από τόσους και τόσους τόνους μελάνης που έχουν χυθεί για την ανάλυσή της συγκεκριμένης Διάσκεψης;

Εύλογο ερώτημα θα υποθέσει, ίσως, κανείς για μία από τις πιο πολυσυζητημένες συναντήσεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η απάντηση είναι όμως πως, είτε γνωρίζει αρκετά ο υποψήφιος αναγνώστης για τη Διάσκεψη της Γιάλτας τον Φλεβάρη του 1945, είτε όχι, δύσκολα θα αφήσει το βιβλίο από τα χέρια του.

Η καταιγιστική, μυθιστορηματική σχεδόν διήγηση για ένα ιστορικό βιβλίο, αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα τεράστιο πλεονέκτημα γι’ αυτό. Το ίδιο συμβαίνει και με τον πλούτο των πληροφοριών που αυτό διαθέτει, παρμένες από πολλές και διαφορετικές πηγές. Οι ορθές κρίσεις από την πλευρά του συγγραφέα ίσως υπόκεινται στη σφαίρα του υποκειμενισμού. Εντούτοις, όταν είναι ευλογοφανείς και λογικές, σίγουρα μπορούν και αυτές να προστεθούν στα ατού του ιστορικού βιβλίου.

Το βιβλίο της Diana Preston, καταξιωμένης ιστορικού και συγγραφέως, πληροί όλες τις προϋποθέσεις για να διαβαστεί, επομένως, από όλους, ιστορικούς και μη.

Η Diana Preston ξεκινά με ένα πορτρέτο των τριών πρωταγωνιστών της περίφημης Διάσκεψης που καθόρισε τη μοίρα του μεταπολεμικού κόσμου, του Γιόζεφ Στάλιν, του Φραγκλίνου Ρούσβελτ και του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Δεν σκιαγραφεί, όμως, μονάχα αυτούς, αλλά και έτερες σημαντικές προσωπικότητες που έλαβαν μέρος σε αυτήν, όπως τις κόρες του Ρούσβελτ και του Τσόρτσιλ, τους Υπουργούς Εξωτερικών των τριών χωρών και άλλων, όπως π.χ. του Χάρι Χόπκινς, στενού συμβούλου του Ρούσβελτ.

Συνεχίζει, η αφηγήτρια, με όσα προηγήθηκαν της συνάντησης και είναι απαραίτητο να γνωρίζει ο αναγνώστης, προκειμένου να κατανοήσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο έγινε αυτή. Η δύσκολη συμφωνία για τον καθορισμό του τόπου της συνάντησης -με τον Στάλιν να αρνείται να μπει σε αεροπλάνο-, οι προετοιμασίες των Σοβιετικών στα ανάκτορα της Κριμαίας για την υποδοχή, η άφιξη των καλεσμένων αντιπροσωπειών και οι μικρές γαργαλιστικές λεπτομέρειες της διαμονής τους, όλα αυτά παρουσιάζονται εναργώς και λεπτομερώς στο βιβλίο.

Ακολουθούν, όπως είναι φυσικό, αναλυτικά οι εξιστορήσεις για τις συζητήσεις όλων των ημερών της Διάσκεψης. Τα ακανθώδη ζητήματα που έθεσαν οι Τρεις Μεγάλοι ήταν κυρίως το πολωνικό, με τον Στάλιν να θέτει σε κίνδυνο τις κοινοβουλευτικές αρχές σε ολόκληρη την Ανατολική Ευρώπη, το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων, η σύσταση του ΟΗΕ, η συμμετοχή ή όχι της ηττημένης Γαλλίας στον έλεγχο του μεταπολεμικού Βερολίνου και η κήρυξη πολέμου της ΕΣΣΔ κατά της Ιαπωνίας.

Οι συζητήσεις ήταν δύσκολες και κοπιαστικές, δεν έλειψαν όμως και οι ευτράπελες στιγμές τις οποίες η συγγραφέας δεν αφήνει έξω από τις σελίδες της.

Στα θετικά του βιβλίου πρέπει να συγκαταλεγεί το γεγονός ότι η Diana Preston συνεχίζει την ιστορική αφήγηση για αρκετό καιρό μετά τη Γιάλτα. Έτσι ο αναγνώστης μπορεί να κατανοήσει καλύτερα τη σημασία της. Αναλύει την αποδοχή των αποφάσεων της Γιάλτας από τον υπόλοιπο κόσμο και τον αντίκτυπο που είχε αυτή και την τήρηση ή όχι όσων συμφωνήθηκαν. Εν συνεχεία, περιγράφει αδρομερώς και τη συνάντηση στο Πότσνταμ, η οποία ακολούθησε τον θάνατο του Ρούσβλέτ και τη διαδοχή την προεδρία του Χάρυ Τρούμαν, αλλά και την ήττα του Τσόρτσιλ στις εκλογές που αντικαταστάθηκε κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης από τον Κλέμεντ Άτλη.

Ένα ακόμη θετικό του βιβλίου είναι ότι η συγγραφέας δανείζεται συχνά ρήσεις πολλών και διαφορετικών προσώπων για να περιγράψει τις εντυπώσεις τους από τις συζητήσεις στη Διάσκεψη και από τη φιλοξενία των Σοβιετικών, αλλά και τα συναισθήματά τους και τις μύχιες σκέψεις του. Ημερολόγια, κρυφά σημειώματα, επιστολές, όλα αυτά τα μελέτησε επισταμένα η D.P. για τη συγγραφή της εν λόγω μελέτης.

Οι οκτώ μέρες της Γιάλτας που αναλύει προσεκτικά η συγγραφέας άλλαξαν πράγματι τον κόσμο. Τερμάτισαν έναν πόλεμο και ξεκίνησαν έναν άλλο, τον Ψυχρό πόλεμο, ο οποίος, όμως, θα συνέβαινε είτε αυτή είχε λάβει χώρα είτε όχι. Οι συνέπειες από αυτήν, πάντως -και αυτό είναι κάτι που δεν θα πρέπει να μας εκπλήξει-φθάνουν μέχρι σήμερα, ίσως και μέχρι το περίφημο Brexit.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.