Ώρες αιώρες, Γιάννη Καισαρίδης, Εκδόσεις Κέδρος

Η συλλογή διηγημάτων «Ώρες Αιώρες» του συγγραφέα Γιάννη Καισαρίδη, έρχεται από τις εκδόσεις Κέδρος και αποτελεί μια βεντάλια εξήντα τριών διηγημάτων και μικροδιηγημάτων, με κάποια να ξετυλίγονται μεστά και ολοκληρωμένα σε μόλις λίγες γραμμές και άλλα να επεκτείνονται για να συνδεθούν μεταξύ τους ανά τις σελίδες του βιβλίου.

«Τενάγη και νερό επιστρέφουν και τον αγκαλιάζουν, κορμί και βλέμμα του Μιχάλη βαλτώνουν και λερώνονται μέχρι ψηλά στα στήθια, βυθίζεται, το νερό τον πίνει, γίνεται γύρω του ο τόπος μαύρο έλος, το νερό επιστρέφει θολώνοντας τον ορίζοντα και διαποτίζοντας τα χωράφια του Βάλτου. Θλίψη γλύκας ανείπωτης –σαν φόβος διεισδυτικός και ρευστός, σκιά που πέφτει στο νερό– τυλίγει τον Μιχάλη, που αρχίζει να ονειροπολεί και να ιδρώνει, τρέμει, τείνει προς στιγμήν να μετατραπεί ολόκληρος σε υγρασία, εισβάλλει εντός του η λίμνη, και είναι θάνατος για τους ζωντανούς σα γίνουν νερό…»

Η κύριος Καισαρίδης μάς προσφέρει ένα ακόμη έργο που μέσα από την αμεσότητα του λόγου του, δίνει την αίσθηση πως τα περισσότερα απ’ όσα μας διηγείται αποτελούν μνήμες, θύμησές του, κομμάτια αναμνήσεων της οικογένειας, των φίλων, εκμυστηρεύσεις μακρινών συγγενών, γνωστών που κουβαλούν τον ασκό του πόνου τους. Εν γένει τα κείμενά του μιλούν για μια ολάκερη κοινωνία γύρω του που αγκαλιάζει την ύπαρξη τόσο τη δική του όσο και, κατ’ επέκταση, του κάθε ήρωά του μέσα στην εκάστοτε ιστορία. Το θέμα του συχνά σκληρό σε υφή και το πέπλο που σκεπάζει τις ιστορίες βαρύ (και ενίοτε σκοτεινό), όμως μέσα από τις ιστορίες χαράζουν μικροί ήλιοι, αχνές ελπίδες, όπως ένα χαμόγελο, το πείσμα για ζωή, η αδελφοσύνη, οι πράξεις καλοσύνης κ.α., που αποτυπώνουν πρόδηλα τον αγώνα εκείνου του καθημερινού ήρωα που γραπώνει τη ζωή από τα πέτα της επιβίωσης, αναζητώντας (και επιζητώντας) την ελπίδα, λαχταρώντας το φως να λάμψει και, επιτέλους κάποτε, να κυριαρχήσει στη ζωή του.

Η εσωτερική φωνή των ηρώων και η ενατένισή τους κατά σημεία των ιστοριών, χρησιμοποιείται από τον συγγραφέα εν είδει σβησίματος της φωτιάς και της έντασης κάθε δυνατής πράξης-σκηνής, όμως πριν σβήσει εντελώς θα φουντώσει και πάλι σε μια επόμενη παράγραφο· έτσι, μέσα από τις φλόγες αυτές, ο αναγνώστης ξεφυλλίζοντας το έργο θα διαβάσει για σκληρές στιγμές της Κατοχής και του Εμφυλίου, για την περίοδο της Χούντας και της Μεταπολίτευσης, για ήρωες της ελληνικής περιφέρειας (με τον συγγραφέα να κάνει χρήση μιας γλαφυρής ντοπιολαλιάς στο κείμενο που του προσθέτει όμορφο χρωματισμό), για τόπους δράσης και αντίδρασης, για σχέσεις εξάρτησης και παράδοσης, για φιλία και φιλότιμο, για τη σκληρότητα της ζωής, για συγγραφείς –τον Βικέλα, τη Δημουλά, και άλλους– που περνώντας απ’ τα μάτια σου θα αποτελέσουν το βάθρο ή το παράθυρο μιας ιστορίας, δηλώνοντας ταυτόχρονα την αγάπη του συγγραφέα στους συγκεκριμένους δημιουργούς και μαζί μια άτυπη παραίνεση ώστε να καταφύγουμε σε αυτούς και να τους ξαναδιαβάσουμε.

Η δομή των αφηγημάτων είναι γλαφυρή, χαλύβδινη, άμεση, και ενώ από τη μία στέκεται δωρική, από την άλλη καταφέρνει να δομεί πλήρως το συναίσθημα και την ηλεκτρισμένη υφή μέσα στην έκταση του κάθε κειμένου, με αποτέλεσμα το σύνολο να μη χάνει δράμι σε βάθος και ένταση.

«Ξυπόλητο τον πήρανε τον μικρότερο αδερφό τους. Μεγάλη Βδομάδα. Από τότε μέχρι σήμερα και οι οκτώ δωρίζουν μόνο παπούτσια στα βαφτιστήρια τους. Του αδελφούλη τους τα λαμπριάτικα δεν φορέθηκαν ποτέ.»

Στο «Ώρες αιώρες» η πραγματικότητα εξιστορείται σε ηθογραφικούς τόνους και δίχως να καμουφλάρεται πίσω από ρομάντζα και εξιδανικεύσεις. Τα θέματα των ιστοριών μεταχειρίζονται άγριες καταστάσεις επιβίωσης και ύπαρξης (ενίοτε και ανυπαρξίας, φυσικά), συνομιλούν με το βαθύ συναίσθημα και κάνουν χρήση τις λέξεις για να περιγράψουν ζωές και σκηνές που σύστηναν τον σκληρό βίο μιας εποχής τόσο ελληνικής όσο και παγκόσμιας. Εντέλει, το έργο «Ώρες αιώρες» στο σύνολό του μας μιλάει για την ελπίδα, την αναζήτηση ενός ονείρου (ακόμη κι αν αυτό είναι ένα κομμάτι γλυκό ψωμί ή ένα χέρι να σε βαστήξει πριν το τέλος), για τις πέτρινες αποφάσεις που συχνά αντίκεινται στις γυάλινες επιθυμίες μας, για μετάνοια, μελαγχολία, απανθρωπιά, μα ευτυχώς μαζί με αυτά και για αλληλεγγύη, συμπόνια φιλότιμο και πίστη στη ζωή. Αναντίρρητα, το «Ώρες αιώρες» παρά τις μόλις διακόσιες του σελίδες, δεν διαβάζεται σε γρήγορο ρυθμό και θα πρέπει η πίεση της συναισθηματικής ατμόσφαιράς του να υποστεί την ανάλογη αποσυμπίεση πριν αναδυθείς από το κείμενο –κείμενο στο οποίο θα χρειαστεί να βυθιστείς ξανά και ξανά για να ανακαλύψεις τις λογοτεχνικές σπηλιές και τα νοηματικά περάσματά του. Διαβάστε το!

Συνοδέψτε την ανάγνωση του βιβλίου ακούγοντας τον δίσκο «Spirit of Eden» των Talk Talk από το 1988.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.