***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
- Bâkî (1526-1600)
Ezelden…
Αγαπημένη, απ’ τη Δημιουργία,
σκλάβοι του Σάχη της αγάπης είμαστε,
αγαπημένη, ο φημισμένος της καρδιάς
Σουλτάνος είμαστε.
Είμαστε της ερημιάς αυτής παπαρούνες,
που οι καρδιές μας, μαύρες, από τη θλίψη καίγονται.
Αγαπημένη, γενναιόδωρο σύννεφο να’ σαι
και το νερό απ’ την καρδιά τη διψασμένη μη στερήσεις.
Η μοίρα, διαμάντι μέσα μας πως είχαμε είδε
και τις καρδιές μας ξέσκισε,
κι αιμόφυρτα τα σώματά μας άφησε,
υπενθυμίζοντας το κόστος για τη γνώση της αγάπης.
Τα σύννεφα, μαύρα της θλίψης,
τα νερά της πηγής της ψυχής σου μην καλύψουν τ’ αφήσεις.
Αγαπημένη, για μας ο ήλιος, στις οθωμανικές της κτήσεις
με περηφάνια περήφανος λάμπει.
Γύρω στον κόσμο του Bâkî το ποίημα θα γυρίσει,
σαν κούπα σε ομήγυρη φίλων,
εμείς, αγαπημένη, και κούπα κι οινοχόοι
του χρόνου που γυρίζει.
- Sheyhülislâm Yahyâ (1552-1644)
Mescidde…
Άφησε στο τζαμί, να υποκρίνονται άλλοι
κι εσύ στην άδεια από υποκριτές κι υποκρισία έλα ταβέρνα.
Μη ξεμακραίνεις στο μάταιο, εσύ,που το κύπελλο καθάριο το ποθείς
-θαμμένο με τον Jem⁴ το έχουν-
Απ’ το κατώφλι το φρουρό ο αγαπημένος έδιωξε
κι ο μαυροπρόσωπος εχθρός ξανάρθε –και την καταστροφή δε βλέπεις;
Κι ακόμα κι αν σα μάρτυρες παλεύουμε, της θλίψης τον εχθρό δε διώχνουμε
-ποιο ανθρώπου σχέδιο ενάντια στου θείου το διάταγμα πηγαίνει;-
Yahyâ, πώς απ’ έρωτα τρελός δύναμαι να μην είμαι;
Κι εξαίσια τόσο η αγαπημένη μου είναι, που η άγρια μου καρδιά πετά στα ύψη.
- Nef‘î (1572-1635)
Yazanlar…
Αυτοί πορτρέτο μου ‘φτιαξαν, με κύπελλο στο χέρι
και σαν μεθύστακα η εικόνα, το μεθυσμένο απ’ της αγάπης το ποτό.
Αν οι ασκητές σοφοί ‘ναι, την ευχαρίστηση να εγκαταλείψω δε θα κέλευαν.
Εμένα σα τρελό –τι κρίμα- κι εκείνους άγιους τους απείκασαν.
Αυτό, που στου εραστή το μάτι βλέπεις, δεν είναι των βλεφάρων η σκιά,
τη σκοτεινάδα σύραν από τα μάγουλα στο άσπρο των κλαμένων της ματιών.
Εγώ ‘μαι ο εραστής που η φήμη του, ως ταπεινού, την πόλη όλη γέμισε
-αυτοί που του Mejnûn⁵ την ιστορία γράψανε, το ΄καναν μες στην ερημιά.
-Nef‘î, από τον τρόπο που μιλείς, τη φλεγομένη βλέπουμε καρδιά σου,
σαν γράφουνε τους στίχους σου, οι πένες καίγονται στις φλόγες.
- Nâbî (1642-1712)
Bâġ-i dehriñ…
Στου πεπρωμένου και του χρόνου τον κήπο, μαζί φθινόπωρο είδαμε κι άνοιξη,
μαζί το χρόνο της χαράς και κείνονε της θλίψης.
Και μην πολύ περηφανεύεσαι, γιατί στης καλής τύχης την ταβέρνα
χιλιάδες μέθησαν κι η περηφάνια δηλητήριο.
Αμέτρητα πετρόχτιστα είδαμε φρούρια, στη φημισμένη γη
κι όμως, μήτ’ ένα τη θέα της καρδιάς της πληγωμένης ν’ αντέξει δε μπορούσε.
Από της θλίψης των ανθρώπων, ποτάμι δακρύων,
με βρυχηθμό τον καταπότη τον κατακλυσμό, χιλιάδες σπίτια, που καλότυχα, είδαμε να γκρεμίζει.
κι αμέτρητους της μάχης αναβάτες, που μόνος πλούτος και κληρονομιά τους,
το χάροντα, το βέλος από μάτι αγάπης.
Πολλούς να χαίρονται με τ’ αξιώματα
που κάποια μέρα άλλους θ’ αναμένουν, χέρια πλάι πόρτες διπλωμένα…
Nâbî, πολλούς πότες κρασιού στης ζωής τη γιορτή είδαμε,
που το δικό τους κύπελλο, για κούπα ενός ζητιάνου ανταλλάξαν.
- Nedîm (+1730)
Bir şeker-ḫand…
Στου πόθου τη γιορτή κρασόκουπα με το χαμόγελό σου –ζάχαρη- μου ΄φτιαξες,
-μισό της κούπας δώσε μου, πολύ με μέθυσες.
Κάτω από πόδι αλόγου άγριου με σύνθλιψες, που τρέχει σα φωτιά
και σαν δέντρα κυπριώτικα από τις στάχτες μου φλόγες ανεβαίνουν.
Άνεμε της Ανατολής, σε μένα με της αγαπημένης μου τη μυρωδιά ‘ρθες,
Και σαν του υακίνθου τα σγουρά μες στην αγάπη μ’ έμπλεξες.
Με την περικαλλή σου χάρη σαν τζίνι τα μαλλιά μου στέκονται
και σαν καθρέφτη απ’ το κεφάλι ως τα πόδια με την αγάπη μ’ έκανες.
Τον κλαίοντα Nedîm μην κάνεις άλλο μεθυσμένο κι έτοιμο στην καταστροφή
-μισό της κούπας δώσε μου, πολύ με μέθυσες.
- Yenishehirli ‘Avnî (1827-1884)
Ṣanmañ…
Για πλούτο και για κύρος πως να ζητιανέψουμε ήρθαμε, μη βάλεις κατά νου,
γι’ αγαπημένο ήρθαμε στον κόσμο να στενάζουμε.
Η μοίρα βάσανό μας είναι· μ’ εκατοντάδες καραβάνια να παραπονεθούμε φθάσαμε
και καταφύγιο στην πόρτα του αγαπημένου μας να βρούμε ήρθαμε.
Φλόγες του πόθου, μάτια εκατό απ’ το κεφάλι ως και τα πόδια μας καλύπτουν
Κι ήρθαμε στ’ αγαπημένου τ’ όμορφο πρόσωπο –καθρέφτη- να κοιτάξουμε.
Χότζα, αν αμαρτία να κοιτάς το πρόσωπο του ειδώλου είναι,
σ’ αυτόν τον κόσμο τον πλαστό ήρθαμε ν’ αμαρτήσουμε.
Και σύρε στον εχθρό να πεις –αγκάθι στο φτιαχτό τον κήπο μη γενείς-
πως στο τουρμπάνι μας, μοναχικό στολίδι το ρόδο θα ‘ναι.
Σαν τον Avnî, ήρθαμε, στην ανυπόφορη της θλίψης την ταβέρνα,
για το κρασί πρωτίστως, μα και τις πληγωμένες μας ν’ αφήσουμε καρδιές.
* Η επιλογή των κειμένων έγινε από το βιβλίο: Gibb, E.J. W. 1901. Ottoman Litterature:The poets an poetry of Turkey. Washington and London: Μ. Walter Dunne.
Σημειώσεις
- Οι τίτλοι των ποιημάτων δόθηκαν, είτε από κάποιες λέξεις που συνεχώς επαναλαμβάνονται σ’ αυτά, είτε από την αρχή τους, η οποία παρατίθεται στο πρωτότυπο.
- Ο εραστής της ποιήτριας
- Η επίκληση στο θείο
- Μυθικός ήρωας της οθωμανικής “μυθολογίας”
- Θρηνητική ιστορία ερωτικού περιεχομένου
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
