***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Πανδαιμόνιο, Κώστας Ακρίβος, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Τον Κώστα Ακρίβο οι εραστές της λογοτεχνίας τον διαβάζουν πάντοτε με μεγάλο ενδιαφέρον, ακόμη κι αν μια νέα κυκλοφορία ενός βιβλίου του αποτελεί επανέκδοση ενός παλαιότερου πονήματός του. Και όχι άδικα.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει με το Πανδαιμόνιο, ένα μυθιστόρημα με μια  ελαφρά αστυνομική χροιά και βυζαντινές αναφορές το οποίο εκτυλίσσεται στο μαγευτικό από φυσικές ομορφιές Περιβόλι της Παναγίας, δηλαδή τη μοναστική πολιτεία του Άθω και συγκεκριμένα τη Μονή Σταυρονικήτα.

Σωστό πανδαιμόνιο δημιουργείται εκεί όταν στις 16 Απριλίου του 2004 ανακαλύπτεται μέσα σε ένα κελί ένα πτώμα. Ο τρόμος των ειρηνικών καλόγερων μεγαλώνει ακόμη περισσότερο όταν διαπιστώνουν ότι το πτώμα ανήκει σε μία εκπρόσωπο του γυναικείου φύλου, κάτι πρωτοφανές για τη Μονή.

Ο μοναχός Νήφωνας- κατά κόσμον Νικόλαος- με το ανεξιχνίαστο παρελθόν φαίνεται να εμπλέκεται άμεσα στη δολοφονία. Τα πράγματα δεν είναι όμως όπως φαίνονται με την πρώτη ματιά και ένα πολύ μεγαλύτερο μυστήριο ξετυλίγεται γύρω από το πτώμα της άτυχης γυναίκας.

Ο ποιητής Χαρίδημος, ο γέροντας Γεδεών, μία λαϊκή κοπέλα που ψαρεύει συχνά στα ανοιχτά του Αγίου Όρους, καθώς και Ρώσοι μοναχοί και εκπρόσωποι της πολιτείας αλληλεπιδρούν καθώς ο Ακρίβος ξεδιπλώνει την πλοκή, ενώ υπάρχουν υποψίες ότι ένα παλιό βυζαντινό χειρόγραφο σχετίζεται με  την υπόθεση.

Η αφήγηση κινείται μπρος πίσω στον χρόνο και ακολουθεί το εορτολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, βάζοντας τον αναγνώστη για τα καλά μέσα στο όλο κλίμα του βιβλίου. Ακόμα, δίνονται πολλές λεπτομέρειες για τη μοναστική ζωή στο Άθως και ο αναγνώστης δεν θα μπορέσει παρά να αναρωτηθεί, καθώς θα φυλλομετρά τις σελίδες του βιβλίου, σχετικά με καίρια ζητήματα της πίστεως, του μοναχισμού, αλλά και του αγώνα και της διαρκής προσπάθειας που καταβάλουν οι μοναχοί προκειμένου να καταπολεμήσουν τις σαρκικές επιθυμίες τους. Το θέμα του άβατου του Αγίου Όρους κατέχει κορυφαία θέση στο μυθιστόρημα και θέτει θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με το τι είναι πιο σημαντικό, η ανθρώπινη ζωή ή η τήρηση του αναχρονιστικού αυτού κανόνα;

Ο Ακρίβος κινείται χαμαιλεοντικά ανάμεσα σε πολλά διαφορετικά στυλ γραφής, ανάλογα με την ταυτότητα των ηρώων του που ομιλούν τη δεδομένη στιγμή στο πόνημά του: στους καλόγερους προσδίδει πιο λόγια και βυζαντινή ομιλία και στους λαϊκούς μια πιο ανεπίσημη χροιά. Χρησιμοποιεί συχνά δε και την τεχνική της προοικονομίας.

Το τέλος, παρ’ όλα αυτά, καταφέρνει να μας ξαφνιάσει. Έπειτα, εν είδει επιλόγου, ο συγγραφέας απευθύνεται σε δεύτερο ενικό πρόσωπο στον ίδιο του τον εαυτό και σχολιάζει την τακτική της συγγραφής που αυτός ακολούθησε στο παρόν πόνημα.

Κάποιοι κριτικοί παρομοίασαν το πόνημα με την Πάπισσα Ιωάννα, οι ομοιότητες όμως ανάμεσα στα δύο έργα περιορίζονται κυρίως στην “αιρετική” καταπάτηση του άβατου και στις υπάρχουσες, μα καταπιεσμένες σαρκικές επιθυμίες των μοναχών-και όσους, φυσικά, δεν κατάφεραν τελικά να αντισταθούν στον πειρασμό της καταπάτησης και τελικά ενέδωσαν. Κάποιοι επίσης παρομοίασαν το Πανδαιμόνιο με το θρυλικό Όνομα του Ρόδου, αλλά ούτε η αστυνομική ιστορία με τη σειρά των απανωτών φονικών ούτε και η συσχέτιση με τα αρχαία χειρόγραφα μοιάζει τόσο πολύ έτσι ώστε να επιχειρήσουμε τη σύγκριση.

 Αντιθέτως, ένας από τους λόγους για τους οποίους θα επιλέξουμε να διαβάσουμε το Πανδαιμόνιο είναι, στην ουσία, ο ακριβώς ανάποδος από την παραπάνω θέση: το Πανδαιμόνιο δεν θυμίζει κάποιο άλλο σχετικό πόνημα κι αυτό είναι κάτι το οποίο οπωσδήποτε πρέπει να προσμετράται υπέρ του. Ο συγγραφέας δεν προβαίνει σε στείρες μιμήσεις και, αν όντως μιμείται κάτι, αυτό δεν είναι παρά ο ίδιος του ο εαυτός με τη γνωστή ιδιαίτερη και καλοδουλεμένη γραφή του, την οποία συναντάμε σε όλα τα βιβλία του, να επανέρχεται εδώ δριμύτερη.

Εκτός από την καλοδουλεμένη γραφή, όμως, τη γλώσσα των ηρώων και το όνομα του ίδιου του συγγραφέα, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους αξίζει να πιάσουμε στα χέρια μας το Πανδαιμόνιο: οι ειδυλλιακές περιγραφές της φύσης του Άθως και της θάλασσας που το περιβάλλει, οι ξεχωριστές αφηγηματικές τεχνικές του, η ιδιαίτερη και πρωτότυπη θεματική του και η καθηλωτική υπόθεση. 

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.