***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου, Δημήτρης Αγγελής, Εκδόσεις Πόλις

Άναψε ξανά λίγο μέλλον για μένα![i]

Η ποιητική συλλογή του Δημήτρη Αγγελή Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου (ΠΟΛΙΣ 2022) είναι σύνθεση εξομολογητική με στοιχεία δραματικού μονολόγου. Η αίσθηση του ματαιωμένου είναι έκδηλη, όπως και η παρουσία της νοσταλγίας. Ένα πλέγμα ερωτικής ερημίας, συναρτημένης με αισθήματα από την καθημαγμένη μας εποχή.

 Όπως εξηγεί ο  ποιητής, τα δύο «ζωολογικά» του ως προς τον τίτλο βιβλία, η συλλογή Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου και η συλλογή Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου [Πόλις, 2015, Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2016] συνιστούν ένα δίδυμο.[ii] […] Το προηγούμενο «Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου» απαντά σε μια πολιτική-κοινωνική συγκυρία, ενώ το «Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου», ανταποκρίνεται σε μια εσωτερική περίσταση –χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το ένα είναι πιο υπαρξιακό από το άλλο. […] Είμαστε η γενιά της ερωτικής μελαγχολίας όχι μόνο με την έννοια ότι λείπει η συναρπαγή, αλλά επειδή υπάρχει στον έρωτα κάτι το καταστατικά ανολοκλήρωτο: την ουσία του άλλου δεν την αγγίζουμε ποτέ, κάτι μονίμως μας διαφεύγει ή μας αποκαλύπτεται πολύ αργά –εξ ου και η μοναξιά. Παραμένουμε μονίμως υπαρξιακά αξεδίψαστοι, ίσως επειδή δεν προλαβαίνουμε πλέον να φτάσουμε στην αγάπη. Και η αγάπη προϋποθέτει, αυτονόητα, την πίστη και την ελπίδα.[iii]

Κυρίαρχη θεματική στη συλλογή Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου  είναι ο έρωτας. Ενυπάρχει το θέμα της ποίησης και η υπαρξιακή αγωνία. Η διάθεση μιας μελαγχολικής ενδοστρέφειας είναι ευδιάκριτη, όπως και η αίσθηση της αναπόλησης. Γεμάτη θέρμη και τρυφερότητα η ποιητική φωνή, βιώνει την έλλειψη της ολότητας. Ημιτελής και μετέωρη, διαβρωμένη από την απώλεια, καταφεύγει στο όνειρο.

Τα τέσσερα μέρη της συλλογής, («Αν ήμουν η νύχτα σου», «Οι καθ’ ημέραν λύπες», «Στη χώρα του ποτέ», «Τα άλογα του Ταρκόφσκι»), αναδιφούν τα μύχια της ανθρώπινης ψυχής και της ποιητικής τέχνης. Επιφυλάσσουν την αποκάλυψη στον τελευταίο στίχο των ποιημάτων και με σπιθίσματα υπερρεαλιστικής εικονοποιίας, αποδεσμευμένης από τις συμβατικές αναπαραστάσεις (φανερής από τον τίτλο),  ανοίγουν τις πύλες προς μια ιδιαίτερα γοητευτική αναδιάταξη της πραγματικότητας.

[…]

Όλα τα βράδια με το φεγγάρι του Αμύνταιου κρεμασμένο μες στο

δωμάτιο κι εγώ να κοιτάζω ανυπόμονα προς την πόρτα, μετρώντας

πέντε κύκνους, δύο αιώνες και δεκατέσσερα Χριστούγεννα πριν τ’ όνομά σου

(Μην έρθεις σήμερα, απεργούν οι πυροσβεστικές κι έχω ένα στήθος στρωμένο πευκοβελόνες, σε απόσταση δύο λεπτών απ’ το παλιό βενζινάδικο 

 -γι’ αυτό

ακριβώς

σε περιμένω)

ΜΗΝ ΕΡΘΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ (σελ. 10)

Η ποιητική μυθολογία του Δ. Αγγελή αντιτείνει πηγαιότητα και διάρκεια συναισθημάτων σε εποχή σχεδόν αναισθησίας. Εκμυστηρεύεται τη διαρκή αντιπαράθεση του εγώ με τη μοναξιά. Ο ρομαντισμός, προϊόν  έντονου συναισθηματισμού, πηγάζει από τη δίψα για το απόλυτο, την ανάγκη για ολοκλήρωση. Ο φλογερός αυτός πόθος, συνδυασμένος με την έλλειψη, προσωπική και κοινωνική, διαμορφώνει ένα κράμα ανεκπλήρωτων ονείρων και κενού.

Όλη τη νύχτα τα μαλλιά σου πάνω στο μαξιλάρι δεν

       μ’ άφηναν να κοιμηθώ

Μέσα τους κρυβόταν μια ολόκληρη χώρα

ένας μόνιμος βόμβος ηχούσε απ’ το φτερούγισμα

χιλιάδων κολιμπρί

Κι άναβαν σαν σπίρτα τα κίτρινα όνειρα που βλέπουν

οι πεταλούδες της Ρόδου τον  Σεπτέμβριο.

[…]

Ακούγονταν κι οι πλεκτομηχανές που τα μαλλιά σου

                ηλέκτριζαν

μαζί με τα παραμιλητά ενός

 που κυνηγούσε το φεγγαρόφωτο

για ν’ ανάψει ένα κερί

νομίζω επίσης πως φώναζε διαρκώς ένα όνομα

σα να προσπαθούσε να χώσει ένα κουτάλι με υδράργυρο

στο στόμα της νύχτας

χθες βράδυ που εσύ

κοιμόσουν αμέριμνη στο Παρίσι

κι εγώ στην Αθήνα.

ΠΑΡΙΣΙ-ΑΘΗΝΑ (σελ. 11)

Το παρελθόν, η μνήμη, η ματαίωση. Το υποθετικό ΑΝ. Προκειμένου να εκφράσει τη συναισθηματική ένταση ο ποιητής καταφεύγει σε ρήματα και εικόνες, επαναλήψεις, επιφωνήματα, πρώτο και δεύτερο ενικό πρόσωπο, επιλεκτική στίξη και επιλεγμένο λεξιλόγιο, αυτονόμηση λέξεων. Ο ποιητικός ρυθμός δεν χάνει το τέμπο του.

Αν ανοίξεις το παράθυρο

Ένα δέντρο θα πάθει φθινόπωρο

Ένας περαστικός θα τινάξει τα κίτρινα φύλλα απ’ το σακάκι του

           και θα γυρίσει απορημένος να κοιτάξει τα κλαδιά του

           Μια γάτα θα σκαρφαλώσει απ’ αυτά τα κλαδιά στο δωμάτιο

            και θ’ αφήσει στο τραπέζι σου επάνω ένα πεθαμένο καναρίνι

            Θα μαλώσεις τη γάτα και θ’ αναστήσεις το καναρίνι

           […]

           Αχ μόνο ν’ ανοίξεις το παράθυρο

          Τόσες ώρες κάθομαι από κάτω και περιμένω

           Να με φωτίσεις

            Β. ΣΕΚΑΝΣ (σελ. 13)

Εκτός από το ρεύμα του υπερρεαλισμού, διακρίνουμε συμβολισμό, χρήση αρχετύπων, αλλά και μια εξπρεσιονιστική συνείδηση που συμπλέει με την τραγική έκφραση της ζωής και καθολικεύει το παράλογο του κόσμου μας και η οποία προβάλλεται μέσα από έναν πυκνοϋφασμένο ποιητικό ιστό που αναδεικνύει τις ρωγμές του βάθους και συναιρεί το μήνυμα μιας αέναης αναμονής για ολοκλήρωση.

Ακόμα κι αν φτάσεις αργά φορώντας το κεφάλι του λαγού και κρατώντας δυο φλιτζάνια τσαγιού στα χέρια ή τη γνωστή χάλκινη τρομπέτα σου. Ακόμα κι αν πλατσουρίζουμε με τις κίτρινες γαλότσες στα νερά της παλίρροιας, ενώ δίπλα καλπάζουν κοπαδιαστά Κένταυροι κι ελάφια. Ακόμα κι αν κοιμηθούμε απόψε στο πάτωμα τσαλακώνοντας τις φτερούγες μας, ακόμα κι αν δεν κρατήσουμε αιχμαλώτους ως το πρωί που το αποξηραμένο στον κήπο μας κλαδί θ’ ανθίσει πάλι. Ακόμα κι αν έρθεις.

Ακόμα κι αν έρθεις τώρα κάτω από τον ίσκιο του φάρου και μου πεις όχι ξανά, ακόμα και τότε εγώ, ως το τέλος του κόσμου για σένα

θα καίγομαι.

ΘΥΣΙΑ (σελ. 42)

 Τα ποιήματα συνομιλούν με άλλες τέχνες, όπως και με την τέχνη της ποίησης:

Αυτό το ποίημα περιλαμβάνει:

μια χειμωνιάτικη παραλία με γλάρο

ένα δέντρο που φωτογράφισα πριν έρθεις

τα χριστουγεννιάτικα φωτάκια στο σπίτι σου

δυο ανθρώπους που περπατούν αδέξια στον χωματόδρομο

(από εδώ δεν διακρίνονται οι πληγές του καθενός, ηλικίες,

ονόματα, στάχτες)

Tώρα το ποίημα έχει φορτώσει:

τα παπούτσια μας έχουν γεμίσει άμμο (ή φεγγαρόσκονη)

κοιτάμε στη θάλασσα τοπία όπου δεν θα μας δουν μαζί

ίσως ακούγονται γέλια –ακόμα δεν πέθανα

ίσως ακούγονται φωνές –πολύ εύκολα θα με ξεχάσεις […]

Γ. ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ (σελ. 14)

Η ποίηση του Δ. Αγγελή είναι ατμοσφαιρική, κινηματογραφική, υποβλητική. Αισθητοποιεί την αυτοφυή αγωνία του ανθρώπου από την επαφή του με τη μοναχική πραγματικότητα της εποχής. Η υπαρξιακή ποίηση παίρνει τη σκυτάλη από την κοινωνικοπολιτική, χωρίς να σημαίνει πως απουσιάζει η αντίστοιχη θεματολογία. Η ποιητική εκφορά φασματοποιεί τον σύγχρονο κόσμο, συνάπτοντας το ατομικό με το συλλογικό.

Στη συλλογή Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου, άνθρωποι και ζώα εκφράζουν μια βαθιά αποξένωση που σχετίζεται άμεσα με τη μοίρα της ποίησης στην εποχή του τεχνολογικού πολιτισμού όπου το συναίσθημα κατακρεουργείται. Αιώνιοι νοσταλγοί ενός ουρανού οι ποιητές και οι ποιήτριες, ενός καθαρότερου χώρου, αισθάνονται την ανάγκη ενός ιδιωτικού καταφυγίου όπου να μπορέσουν να εκφράσουν τις περιπέτειες της εποχής και της ζωής.

Η υποκειμενική όραση του Δημήτρη Αγγελή στην ποιητική του σύνθεση Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου έχει αντικειμενική υπόσταση. Αποτελεί κοινό παρονομαστή καθολικών συναισθημάτων, των ματαιωμένων ονείρων και των ερωτικών θλίψεων, αλλά και μιας αγωνίας υπαρξιακής που χαράσσει βαθιά  τα ίχνη της στην ανθρώπινη ψυχή, σήμερα και πάντα.

[…] Αγάπη είναι αυτός ο σκύλος του δραπέτευσε απ’ τον παράδεισο

και παραμένει μονίμως ατάιστος

πλάι σου.

ΑΝΤΙΜΠΟΥΚΟΦΣΚΙ (σελ. 19)

[i] Σελ. 9

[ii]https://www.tovima.gr/2022/03/20/books-ideas/dimitris-aggelis-eimaste-i-genia-tis-erotikis-melagxolias/ (τελευταία πρόσβαση 18.4.2022)

[iii] ό.π. (τελευταία πρόσβαση 18.4.2022)

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.