***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Ο Γιάννης Παπαγιάννης με είχε εντυπωσιάσει πριν μερικά χρόνια με την αριστουργηματική «Ασθένεια της πεταλούδας». Ωστόσο όταν έπεσε στα χέρια μου το τελευταίο του πόνημα «Ο Άνδρας που γεννήθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο» παρέμεινα επιφυλακτικός. «Κι ο Παπαγιάννης ιστορικό μυθιστόρημα ρε φίλε;».
Κι όμως… το νέο βιβλίο του είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια αφήγηση ιστορικού περιεχομένου. Πρωταγωνιστής, ο απόλυτος αντιήρωας. Ένας τύπος που ονομάζεται Ιάκωβος Αθανασίου (κανονικά θα έπρεπε να λέγεται Ντογιάμας αλλά ο πατέρας του φρόντισε να του αλλάξει επίθετο πριν καλά καλά βαπτιστεί) που έχει ως μόνο όνειρο της ζωής του να διοριστεί μηχανοδηγός στα τρένα.
Όπως αποκαλύπτει και ο τίτλος, ο Ιάκωβος γεννήθηκε ακριβώς την ίδια μέρα με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και ζει μια παράλληλη ζωή με τον θρυλικό Εθνάρχη- Κατά κάποιο τρόπο ένα μικρό κλείσιμο ματιού στο διάσημο The Life Of Brain των Monty Python.Ουσιαστικά πρόκειται για έναν μικροαπατεώνα ο οποίος, στην αέναη προσπάθειά του να επιβιώσει τριγυρίζει σε σαλόνια, παλάτια αλλά και πεδία μαχών και συνήθως καταλήγει να γίνεται τουλούμι στο ξύλο από τον κάθε πικραμένο. Ο Ιάκωβος άγεται και φέρεται από τα κινήματα και τις ιδεολογίες της εποχής, άλλοτε από αφέλεια, άλλοτε από συμφέρον. Ανόητος, αγράμματος αλλά και νοσηρός καθώς ξυλοφορτώνει συχνά-πυκνά την σύζυγό του Κατερίνα η οποία βρέθηκε στη ζωή του επειδή ο μεγάλος του έρωτας προς την Αλεξάνδρα Μπενάκη, την αδερφή της Πηνελόπης Δέλτα, δεν καρποφόρησε ποτέ. Λογικά θα προκαλούσε τη χλεύη και την απέχθεια του αναγνώστη. Με την αφηγηματική του δεινότητα όμως, ο Παπαγιάννης κατορθώνει να κάνει αυτόν τον ποταπό και ασήμαντο ανθρωπάκο εξαιρετικά συμπαθή.
Στο εξώφυλλό του «Ο Άνδρας που γεννήθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο» περιγράφεται ως μιας (ιστορική) κωμωδία. Κωμωδία είναι σίγουρα. Προσωπικά έχω πολλά χρόνια να γελάσω τόσο με ένα βιβλίο λογοτεχνίας. Ίσως από την εποχή της εφηβείας μου που διάβαζα Τσιφόρο επειδή είχα δει στην τηλεόραση «Τα Παλιόπαιδα τ’ ατίθασα». Ειδικά οι σκηνές των εξομολογήσεων του Ιακώβου σε τρεις γενιές αθεόφοβων παπάδων οι οποίοι (και με τη σύμφωνη δική του γνώμη) αντί να απαιτούν νηστείες και προσευχές τον σαπακιάζουν στις φάπες είναι πραγματικά ξεκαρδιστικές. Ο «Άνδρας» όμως είναι και η σάγκα μιας χούφτας ανθρώπων με φόντο την απίστευτα ταραχώδη περίοδο ανάμεσα στο τέλος του 19ου αιώνα και τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Την Ολυμπιάδα του 1896, την εθνική καταστροφή του 1897, τους βαλκανικούς πολέμους, τον Α’ Παγκόσμιο, τη Μικρασιατική Καταστροφή. Την άνοδο και την πτώση του Τρικούπη, του Βενιζέλου και πολλών βασιλιάδων. Την μελαγχολική μορφή της Πηνελόπης Δέλτα να δεσπόζει με δραματική κορύφωση τον τραγικό της έρωτα για τον Ίωνα Δραγούμη.
Μέσα σε έναν καταιγισμό από χιούμορ, ο Παπαγιάννης κατορθώνει να εντάξει κάποιες δυνατές, συγκινητικές αφηγήσεις. Όνειρα που ματαιώνονται, έρωτες που παραμένουν ανεκπλήρωτοι, άνθρωποι που «φεύγουν» νωρίς ή γερνούν φριχτά παρακμάζοντας σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου. Η γλώσσα του ελίσσεται και αλλάζει μαεστρικά ανάλογα με την εποχή, την καταγωγή και το μορφωτικό επίπεδο των ηρώων.
Στο τέλος δε ο αναγνώστης μένει με ένα σαγηνευτικό ερώτημα: Τι ήταν αλήθεια και τι ψέματα από όλα όσα διάβασε; Βλέπετε, η ιστορία του Ιάκωβου Αθανασίου φτάνει σε αυτόν μέσα από ένα υπερσύγχρονο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης το οποίο από κάποιο σημείο και πέρα «αποφασίζει» να αυτονομηθεί από τα γεγονότα.
Ιστορικό μυθιστόρημα; Ηθογραφία; Δραματική βιογραφία; Μια αιρετική και προσωπική αφήγηση της ελληνικής ιστορίας; Ένα έργο επιστημονικής φαντασίας; Ναι, «Ο Άνδρας που γεννήθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο» είναι όλα τα παραπάνω. Κυρίως όμως πρόκειται για ένα άψογα δομημένο και γνήσια απολαυστικό βιβλίο.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
