Πεπρωμένο, Ραφαέλα Ρομανιόλο, Eκδόσεις Μίνωας
Με τη φράση «Ζωή δεν είναι να προχωράς, ζωή είναι να αντέχεις», που παρατίθεται στο εξώφυλλο του βιβλίου και διαμορφώνει σαφείς και συγκεκριμένες προσδοκίες, όχι μόνο για το περιεχόμενο, αλλά και για την κατευθυντήρια ιδέα του έργου, η Ραφαέλα Ρομανιόλο συστήνει το νέο της μυθιστόρημα που κυκλοφορεί στα ελληνικά σε μετάφραση Μαρίας Οικονομίδου υπό τον μονολεκτικό τίτλο Πεπρωμένο. Η λέξη αυτή αφορά και κατευθύνεται με άκρα ευθύτητα στην κεντρική ηρωίδα του βιβλίου για να αποκαλύψει τον τρόπο με τον οποίο η ζωή της και η πορεία της μέσα σε αυτήν επηρεάστηκε καίρια και καταλυτικά από δυνάμεις που έμοιαζαν να την ξεπερνούν, στην πραγματικότητα όμως ήταν απόλυτα συνυφασμένες με την προσωπική της βούληση και επιλογή.
Πιο συγκεκριμένα, το μυθιστόρημα – από τα μεγαλύτερα σε έκταση της σύγχρονης ευρωπαϊκής λογοτεχνικής παραγωγής – πλέκεται γύρω από τη μορφή και τη φυσιογνωμία της Τζούλια, ιταλίδας από την μικρή κωμόπολη Μπόργκο ντι Ντέντρο, η οποία εγκατέλειψε ξαφνικά τον γενέθλιο τόπο στις αρχές ακριβώς του 20ου αιώνα, το 1901, δίχως να δώσει καμία εξήγηση ούτε στην οικογένειά της, ούτε στην καλύτερή της φίλη, Ανίτα Λεόνε, ούτε στον αρραβωνιαστικό της, Πιέτρο Φέρο, και έφυγε με ένα ατμόπλοιο και με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Εκεί θα ξεκινήσει μία νέα ζωή, μακριά από την Ιταλία και από το εργοστάσιο νημάτων στο οποίο δούλευε σκληρά όσο ακόμα ήταν ανήλικη. Η τεσσαρακονταπενταετία, ωστόσο, που μεσολάβησε, με τους δύο παγκόσμιους πολέμους που τη σφράγισαν ανεξίτηλα, με τον φασισμό που αναδύθηκε και τον απελευθερωτικό αγώνα που ακολούθησε, υπήρξε μία περίοδος με πολλά τραύματα, με πολλές ανακατατάξεις και με πολλά αφετηριακά σημεία. Η Τζούλια θα επιστρέψει στον τόπο και τους ανθρώπους του προκειμένου να αναζητήσει το χαμένο νήμα της ζωής τους, αποδεικνύοντας περίτρανα ότι η απομάκρυνσή της από την Ιταλία δεν την οδήγησε στη λήθη και στη λησμονιά, αλλά το ακριβώς αντίθετο. Η επιστροφή της, λοιπόν, θα την φέρει αντιμέτωπη όχι μόνο με τις επιλογές της, αλλά και με τον ίδιο της τον εαυτό και θα την οδηγήσει σε μία αναζήτηση και, ταυτόχρονα, έναν απολογισμό ζωής.
Παρά τη μεγάλη του έκταση και τις πολλές και διάφορες γραμμές δράσης που ακολουθεί η αφήγηση, η ανάγνωση του μυθιστορήματος αυτού προσφέρεται άριστα όχι μόνο για την παρακολούθηση μιας προσωπικής ιστορίας, αλλά και για την καταβύθιση σε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και συναρπαστικές ιστορικές περιόδους. Η σύνδεση και η συνύφανση, με άλλα λόγια, του ατομικού με το γενικό, του προσωπικού με το ιστορικό, του επιμέρους με το συλλογικό διαμορφώνουν ένα άκρως ενδιαφέρον αναγνωστικό πεδίο για όποιον θέλει να βρεθεί μπροστά σε μία τοιχογραφία της Ιταλίας του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Ο αφηγηματικός τρόπος της Ρομανιόλο, άλλωστε, είναι έτσι τεχνουργημένος ώστε, παρά το γεγονός ότι σε κάποια σημεία η γραφή της μοιάζει αιχμηρή, σκληρή, άγρια, ενίοτε ωμή και απογυμνωμένη, στην πραγματικότητα κατορθώνει να συμπαρασύρει τον αναγνώστη, να τον εντάξει μέσα στον κόσμο του βιβλίου και να τον καθοδηγήσει στην παρακολούθηση της εκτύλιξης της δράσης. Παράλληλα και ενώ δημιουργείται η εντύπωση ότι το συναίσθημα εξοβελίζεται, αυτό ενυπάρχει και ενσωματώνεται μέσα στο λόγο και μέσα στη δράση κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να μην εκπίπτει σε συναισθηματικές ακρότητες, αλλά να ενυπάρχει κάτω από μία ψύχραιμη αφηγηματική επιφάνεια. Αυτό ακριβώς κάνει τη διήγηση της Ρομανιόλο τόσο άμεση και ουσιαστική, τόσο ευθεία και ευθύβολη, έτσι που να μην διαταράσσεται καθόλου ο ρυθμός, ο ειρμός και η συνέχεια της αφήγησης, έτσι που η αρχή να οδηγεί με λογική αναγκαιότητα στο τέλος και στη λύση.
Στο αποτέλεσμα αυτό, βέβαια, συγκλίνει και οδηγεί, μεταξύ άλλων, και η τεχνική σκιαγράφησης των χαρακτήρων οι οποίοι αναδύονται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου έχοντας προσλάβει ένα περίβλημα ρεαλιστικό, μία χροιά αλήθειας που πυροδοτεί και ενισχύει ακόμα περισσότερο την αληθοφάνεια. Το βιβλίο, ως εκ τούτου, μετατρέπεται σε ένα σπάνιο ντοκουμέντο μιας εποχής, μιας ζωής και ενός ανθρώπου που σαρκώνονται και αναπαράγονται όπως ακριβώς σε μία κινηματογραφική ταινία. Τα γεγονότα, βέβαια, που συνιστούν και συγκροτούν τον κεντρικό ιστό της ιστορίας, τη πρώτη ύλη της είναι ιδιαίτερα περίπλοκα και η συνθετότητα αυτή είναι που αυξάνει τις απαιτήσεις και δημιουργεί ένα σύνθετο σκηνικό το οποίο προϋποθέτει την αναγνωστική εγρήγορση και προσήλωση. Αυτή ακριβώς είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση. Γιατί μέσα σε μια εποχή που προκρίνει τη συντομία της σκέψης και, πολύ περισσότερο, της έκφρασης η παρακολούθηση μιας τόσο ευρείας, πλατιάς και εκτεταμένης διήγησης συνιστά ένα κατόρθωμα που μόνο κέρδος μπορεί να αποφέρει.
Αποκτήστε το βιβλίο
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
