Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Περί τίνος τελικά πρόκειται; Για τους θεωρητικούς αλλά και για τους ίδιους τους συγγραφείς παραμένει ένα ζήτημα όχι τόσο η αναγνώριση της όσο η σχέση της αυτοβιογραφίας με τη λογοτεχνία γενικότερα. 

Ακολουθώντας την τυπολογική προσέγγιση του Philippe Lejeune η ταύτιση συγγραφέα, αφηγητή, πρωταγωνιστή της αφήγησης αποτελεί μια σταθερή βάση για την αναγνώριση του είδους; Ποια η σχέση της αυτοβιογραφίας με τα άλλα γραμματειακά είδη;  

Οι G. Gusdorf και J.E. Gunn οδηγούνται στην κατάργηση κάθε διάκρισης της αυτοβιογραφίας με άλλα γραμματειακά είδη και διατείνονται ότι υπάρχουν δυο εκδοχές αυτοβιογραφίας, η ίδια η αυτοβιογραφία και «όλο το έργο του συγγραφέα, το οποίο ασχολείται με τα ίδια πράγματα αλλά πιο ελεύθερα». Μια τέτοιου είδους προσέγγιση εστιάζει στο υποκείμενο της αυτοβιογραφίας και στην πρόθεση του για τη συγγραφή της ενώ παράλληλα προτείνει ανοιχτά την παράθεση κάθε έργου του συγγραφέα με την αυτοβιογραφία. Ο Gusdorf χαρακτηριστικά παραθέτει συνομολογώντας στο «Condition and Limits of Autobiography» την άποψη του Φρανσουα Μοριάκ ότι κάθε μεγάλο έργο μυθοπλασίας είναι απλά μια εσωτερική ζωή σε πεζή φόρμα και με την άποψη του Νίτσε πως κάθε μεγάλη φιλοσοφία γίνεται η εξομολόγηση του δημιουργού της, σα να ήταν η ακούσια και ασυναίσθητη αυτοβιογραφία του. Στα  δεδομένα της νεοελληνικής λογοτεχνίας χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αυτοβιογραφία του Γρ. Ξενόπουλου «Η ζωή μου σα μυθιστόρημα» στην οποία τα δυο είδη συμπλέκονται και μια κριτική αποτίμηση (Φαρίνου – Μαλαματάρη, άρθρο στη Νέα Εστία)  μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο συγγραφέας στα βιβλία του μυθοποιεί τη ζωή του, ενώ στην αυτοβιογραφία του μυθοποιεί τη διαδικασία μυθοποίησης της ζωής του.

Βοηθητική είναι και η  θεώρηση  του Αλέξανδρου Νεχαμά στο βιβλίο «Νίτσε : Η ζωή σαν λογοτεχνία» στην οποία επισημαίνεται η δημιουργική διαδικασία της μνήμης και ανανοηματοδότηση των γεγονότων ως ένδειξη συμφιλίωσης με το χρόνο. Τα γεγονότα του παρελθόντος δεν μπορούν να αλλάξουν αυτά καθ’ εαυτά. Αν όμως χρησιμέψουν ως υλικό για τη δημιουργία ενός έργου που θα μας κάνει να δούμε τον εαυτό μας στο παρόν, τότε το παρελθόν αλλάζει και η αφήγηση που το σχετίζει με το παρόν μεταβάλλεται. Η ανάδειξη ωστόσο της αυτοβιογραφίας σε υποδειγματικό μύθο ή σε μια συνειδησιακή πράξη που επιφέρει αλλαγή στη ζωή του συγγραφέα φωτίζεται υπό το πρίσμα της «αποβλεπτικότητας» – πρόθεσης (του πως και του γιατί) τα οποία μπορεί κανείς να προσεγγίσει μελετώντας διεξοδικά τα παρακειμενικά στοιχεία μιας αυτοβιογραφίας. Πολλά στοιχεία για το τι θέλει να κάνει ο αυτοβιογραφούμενος βρίσκονται ακόμα στο εξώφυλλο των αυτοβιογραφιών και ακόμα περισσότερο στους προλόγους, όπου υπάρχουν. Η τιτλοφορική πρακτική των αυτοβιογραφιών αποτελεί ένα ευρύ πλαίσιο παρατήρησης και έρευνας που μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα  τις φάσεις τις ιστορικής εξέλιξης του είδους αλλά ίσως και τις προθέσεις του συγγραφέα, ξεκινώντας από το Εις εαυτόν του Μάρκου Αυρήλιου και τις Εξομολογήσεις του Αγίου Αυγουστίνου και φτάνοντας στο Ρολάν Μπάρτ από Ρολάν Μπάρτ του ίδιου.

 

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular