Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος, ο «πόλεμος για τον τερματισμό όλων των πολέμων», ή, ο «μεγάλος πόλεμος» διαμόρφωσε τον νεότερο κόσμο περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο γεγονός, τουλάχιστον έως τη μέρα που οι Αμερικανοί έριξαν την ατομική βόμβα στη Χιρόσιμα της Ιαπωνίας.

Το μεγάλο μακελειό του πρώτου παγκοσμίου πολέμου συνέβη κατά μήκος της ασταθούς γραμμής του ονομαζόμενου «δυτικού μετώπου». Ο Μπλεζ Σαντράρ, όντας Ελβετός πολίτης ακόμα, υπήρξε δραστήριος και στο πεδίο της μάχης. Το 1914 κατετάγη στη Λεγεώνα Των Ξένων ώστε να βοηθήσει την πατρίδα που επέλεξε ο ίδιος για τον εαυτό του, τη Γαλλία. Έναν χρόνο αργότερα έχασε το δεξί του χέρι στην πρώτη γραμμή των χαρακωμάτων. 

Ο Μπλεζ Σαντράρ έγραψε το «Σκότωσα» το 1918, ενόσω βρισκόταν στη Νίκαια. Το κείμενο τυπώθηκε την ίδια χρονιά σε περιορισμένα αντίτυπα, συνοδευόμενο από σχέδια του Φερνάν Λεζέ. Ενενήντα εννέα χρόνια αργότερα, αυτό το μοναδικό και ιδιαίτερο κείμενο θα κυκλοφορήσει, εντός Μαΐου, στα ελληνικά από τις εκδόσεις Futura, σε μετάφραση του ποιητή Γιάννη Λειβαδά – ο οποίος ασχολείται επισταμένως με την περίπτωση του Σαντράρ.    

Απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου: “Στο «Σκότωσα» ο Σαντράρ εξιστορεί μια όψη της ποίησης, πιθανόν τη δυσμενέστερη μα ταυτοχρόνως αγλαή. Λέξη προς λέξη όλα όσα συνέβησαν στο μέτωπο. Το κείμενο επιβεβαιώνει τον εξευτελισμό, την αγριότητα και τη φρίκη του πολέμου, με τον σκοτωμό ενός Γερμανού στρατιώτη να μετατρέπεται σε νίκη της ζωής, της ελεύθερης βούλησης, δίχως ενοχή. Ο Σαντράρ απεικονίζει το αίσχος του πολέμου τόσο έντονα, τόσο περιγραφικά, που αμέσως μετά την έκδοση του κειμένου, το 1918, ένας αρθρογράφος τον αποκάλεσε βάρβαρο και αμφισβήτησε τη λογοτεχνική φύση και αξία του κειμένου.

Ο Σαντράρ ομολογεί ευθέως το γεγονός αυτού του εγκλήματος,  (θεωρώντας το έγκλημα μολονότι δεν ήταν, εφόσον οι δύο άντρες πολεμούσαν ο ένας τον άλλον στα πλαίσια ενός κηρυγμένου πολέμου), ας ήταν ενεργοποιημένο από την ποιητική φύση και την παρώθηση για περαιτέρω εμβάθυνση στο γίγνεσθαι της πραγματικότητας, με όρους εσχάτης επιβίωσης. Γιατί να αποκρυφθεί μια πράξη στην οποία εμπλέκεται η τέχνη της ποίησης; Αυτό, στην περίπτωση ενός Σαντράρ, δεν θα μπορούσε να συμβεί, ασχέτως του ότι, εν γένει, οι διαβαθμίσεις αυτής της εμπλοκής θεωρούνται, εντελώς παράλογα, ρύποι, αμαυρώσεις. Ο Σαντράρ παρουσιάζει το πώς αυτό το απέραντο και απαλλαγμένο από ενοχές δίκτυο ποικίλων δραστηριοτήτων αμέτρητων ανθρώπων, είναι άψογα προσαρμοσμένο στο έγκλημα, συνεισφέρει κατ’ οιονδήποτε τρόπο, ώστε αυτή η «δουλειά» να επιτελείται κατά το δυνατό άψογα.”

Απόσπασμα από το έργο: “Έχουν συνεργαστεί όλες οι φυλές, όλα τα κλίματα, όλες οι πεποιθήσεις. Οι αρχαιότερες παραδόσεις και οι σύγχρονες μέθοδοι. Τα σωθικά και τα ήθη της γης διαταράχθηκαν∙ εκμεταλλευθήκαμε αχαρτογράφητες περιοχές και διδάξαμε σε αθώες υπάρξεις απάνθρωπες τεχνικές.   

Ολόκληρες χώρες μεταμορφώθηκαν μέσα σε μια μέρα. Το νερό, ο αέρας, η φωτιά, ο ηλεκτρισμός, η ραδιογραφία, η ακουστική, η βαλλιστική, τα μαθηματικά, η μεταλλουργία, η μόδα, οι τέχνες, οι προκαταλήψεις, ο ηλεκτρικός λαμπτήρας, τα ταξίδια, η εστία, η οικογένεια, και η ιστορία του σύμπαντος, είναι η στολή που φορώ.

Τα κρουαζιερόπλοια διασχίζουν τους ωκεανούς. Τα υποβρύχια καταδύονται. Τα τρένα τρέχουν. Σειρές από φορτηγά τραντάζονται. Εργοστάσια ανατινάζονται. Στις μεγαλουπόλεις πλήθη κατακλύζουν  τους κινηματογράφους και αρπάζουν μανιωδώς τις εφημερίδες. Στα βάθη της υπαίθρου αγρότες σπέρνουν και θερίζουν. Οι ψυχές προσεύχονται. Οι χειρουργοί κάνουν επεμβάσεις. Οι χρηματιστές πλουτίζουν. Οι νονές γράφουν επιστολές. Χίλια εκατομμύρια υπάρξεις έχουν αφιερώσει όλες τους τις ενέργειες, το σθένος τους, το ταλέντο τους, την επιστήμη τους, την ευφυία τους, τις συνήθειές τους, τα συναισθήματά τους, τις καρδιές τους, σε μένα για μια ολόκληρη μέρα.

Και ιδού σήμερα βρίσκομαι με το μαχαίρι στο χέρι. Με τον σουγιά του Μπονό. «Χαίρε ανθρωπότητα!». Νιώθω τον παλμό μίας ψυχρής αλήθειας συγκεντρωμένο στην κοφτερή λάμα.”

Μπλεζ Σαντράρ: Σκότωσα

Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις: Γιάννης Λειβαδάς

Εκδόσεις Futura, Μάιος 2017  

Yannis Livadas

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular