***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Αφορμές, Κοραής Δαμάτης, Εκδόσεις Βακχικόν
Μικρές αναγνωστικές ιστορίες, μικρές αφορμές λογοτεχνίας μας προσφέρει με τις Αφορμές του ο Κοραής Δαμάτης, συγγραφέας και άνθρωπος του θεάτρου.
Ο Κοραής Δαμάτης δεν είχε σκοπό να γράψει ένα ενιαίο έργο, ούτε καν ένα βιβλίο με διηγήματα. Οδηγήθηκε στη συγγραφή μικρών αυτοτελών κειμένων αντλώντας έμπνευση από την καθημερινότητά του κυρίως κατά την περίοδο της πρώτης καραντίνας, απ’ ότι μας λέει ο ίδιος.
“Σαράντα δύο μέρες πέρασαν κι ακόμα είμαστε κλεισμένοι στα υπόγεια. Λίγο θέλει να ξεχάσουμε το φως της μέρας. Περιμένοντας να λήξει ο συναγερμός κάθομαι και σημειώνω όσα θυμάμαι, τώρα που ακόμα μπορώ, γιατί φοβάμαι πως με τόσα φάρμακα θα τα ξεχάσω. {…} Μέχρι τώρα έζησα σαν άντρας και σαν γυναίκα και σαν χαμολούλουδο και σαν σπίνος και σαν υδρόβιος άλαλος ιχθύς. Έζησα χθες και σήμερα και αύριο. Ας αρχίσω τις ιστορίες μου”.
Μικρές στιγμές πηγαίας έμπνευσης, ποικίλης θεματολογίας, μας χαρίζει, επομένως, ο Κοραής Δαμάτης με το παρόν πόνημα. Ήδη από την πρώτη μικρή αφορμή, όπως φάνηκε από το παραπάνω απόσπασμα, μας δίνει το γλωσσικό του στίγμα, αυτό της εσωτερικότητας, της αμφισημίας και της αλληγορίας που χρησιμοποιεί κατά κόρον στις αφορμές του.
Ο συγγραφέας θέλει να μας μιλήσει πρωτίστως για τον άνθρωπο, τις κρυφές σκέψεις και τις επιθυμίες του. Για όλα αυτά που έχει κατά βάθος στον νου του, ενώ πράττει άλλα, εντελώς διαφορετικά από αυτά που σκέφτεται.
Το γεγονός ότι δεν δίνει τίτλο στις 110 περίπου Αφορμές που περιλαμβάνει το βιβλίο του δεν είναι τυχαίο. Καθώς τις διαβάζει, και ο ίδιος ο αναγνώστης θα διαπιστώσει ότι δύσκολα μπορεί κανείς να τις τιτλοφορήσει. Στις περισσότερες από αυτές δεν υπάρχει αφηγηματικός τόπος, ούτε χρόνος, μονάχα η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο άνθρωπος μόνος, ολόγυμνος, με τις σκέψεις και το μαύρο της ψυχής του σε κοινή θέα, εκτεθειμένος στα αδηφάγα μάτια των αναγνωστών.
“Μαύρο. Σκοτάδι κάτω απ’ τις ασφάλτους, κάτω απ’ τς πλάκες των πεζοδρομίων, κάτω απ’ τις στέγες… Μέσα στα κουτιά κλεισμένο σκοτάδι, μέσα στους τοίχους,σκοτάδι μέσα στο κλεισμένο στόμα, σκοτάδι πίσω απ’ τα μάτια, σκοτάδι μες τα σώματα, κάτω απ’ τα χώματα… μαύρο σκοτάδι”.
Άλλες από αυτές τις Αφορμές είναι εξαιρετικά σύντομες, σχεδόν ποιητικές. Οι περισσότερες είναι δισέλιδες και αφήνουν τον αναγνώστη με μία επίγευση απορίας στο τέλος, αλλά και μία δυνατή αφετηρία σκέψης και προβληματισμού κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με τον ανθρώπινο ψυχισμό. Πέντε μόνο από αυτές είναι αρκετά μεγάλες ώστε να μπορούν να θεωρηθούν διηγήματα.
Ορισμένες από τις αφηγήσεις είναι συγκλονιστικές, ιδίως εκείνες που μιλούν για τον έρωτα, για γονείς που χάνουν τα παιδιά τους, αλλά και αυτές που μιλούν για τον θάνατο, αυτόν τον δυνάστη, τον ανελέητο βασανιστή των ψυχών μας, τον οποίο κατά βάθος όλοι μας τον τρέμουμε και προσπαθούμε μάταια να τον εξορκίσουμε.
Πολλές από τις Αφορμές είναι σαν να διαδραματίζονται σε έναν φανταστικό, δυστοπικό και ουτοπικό κόσμο. Ο αναγνώστης δεν είναι όμως βέβαιος γι’ αυτό, καθώς ή αμφιβολία για ό,τι διαβάζει τον κατατρέχει. Γενικότερα, για τίποτε από όσα περιέχονται στο παρόν πόνημα δεν μπορεί να είναι σίγουρος.
Ο συγγραφέας δείχνει να επιμένει στα θέματα της μητρότητας και στο χάος των ειδήσεων. Τρένα και συρμοί παρουσιάζονται επίσης συχνά στις Αφορμές του, αποτελώντας, ως φαίνεται, πηγή έμπνευσης γι’ αυτόν.
Κάποιες από τις μικρές αφηγήσεις αποτελούν μία σιωπηλή διαμαρτυρία για την τρελή εποχή που ζούμε. Άλλες, όπως προειπώθηκε, ενστερνίζονται περισσότερο τη φόρμα του διηγήματος, αφού περιέχουν μια κάποια υπόθεση, ενώ άλλες αποτελούν περισσότερο μια απλή καταγραφή σκέψεων και ιδεών.
“Άραγε, τα ξαναβρίσκουμε όταν επιστρέφουμε; Επάνοδος. Επιστρέφεις σε μια πόλη… σ’ έναν άνθρωπο. Και δες… δες πως σε κοιτούν όλα αυτά που άφησες φεύγοντας. Κάνουν σαν να σε περίμεναν, σαν να μην είχες φύγει. Πέφτουν πάνω σου και σε κατακλύζουν εξ αρχής, αψηφούν τον χρόνο, κάνουν σαν να μην πέρασε στιγμή, γίνονται τώρα”.
Η αφηγηματική ποικιλία μέσω της οποίας συντελείται όλο αυτό εκπλήσσει ευχάριστα, όπως άλλωστε και η λυρική, κελαρυστή γλώσσα. Ο συγγραφέας δεν διστάζει να γράψει σε όλα τα πρόσωπα, πρώτο, δεύτερο και τρίτο ενικό- κυρίως, βέβαια στο τελευταίο-και να χρησιμοποιήσει τόσο διαλόγους, όσο και εγκιβωτισμένες αφηγήσεις ή γράμματα μέσα στις σύντομες αυτές μικροδιηγήσεις του. Και φαίνεται να τα παρατηρεί όλα εξονυχιστικά. Τίποτα δεν του ξεφεύγει. Αποδεικνύεται, έτσι, εξόχως παρατηρητικός, όπως μονάχα οι άνθρωποι του θεάτρου και οι σκηνοθέτες μπορούν να είναι.
Εν ολίγοις, οι Αφορμές του Κοραή Δαμάτη αποτελούν μία γνήσια κατάθεση ψυχής από έναν άνθρωπο του θεάτρου, εραστή των λέξεων και του λόγου.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
