Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Ο γιος μας, Βαγγέλης Μπέκας

Ο τίτλος σε κάνει να σταθείς σε αυτό το «μας» στο τέλος. Γιατί «ο γιος μας» και όχι ο γιος τους ή οτιδήποτε άλλο; Την απάντηση την παίρνουμε μόνο προς το τέλος. Κι αυτό επειδή, σε αυτό το νέο βιβλίο του Βαγγέλη Μπέκα, η αλήθεια είναι παντελώς απρόθυμη να έρθει στο φως. Εκείνοι που τη γνωρίζουν την κρύβουν συστηματικά, προκαλώντας στους συμπρωταγωνιστές και τον αναγνώστη δυσεξιχνίαστα ερωτήματα και εικασίες χωρίς τέλος. Τα μυστικά και τα ψέματα αφθονούν, κατευθύνοντας τις εξελίξεις που, από ένα σημείο του βιβλίου και μετά, γίνονται καταιγιστικές.

Το εναρκτήριο λάκτισμα της ιστορίας δίνεται με την εξαφάνιση ενός επτάχρονου παιδιού. Ο πατέρας του το έχει πάρει μαζί του στο κυνήγι και το στέλνει πίσω στο σπίτι να φέρει νερό. Έκτοτε και για όλο σχεδόν το βιβλίο, η τύχη του αγνοείται. Το γεγονός της εξαφάνισης γίνεται το εκκωφαντικό φόντο για το ξετύλιγμα μιας σειράς ιστοριών προς διάφορες κατευθύνσεις, από τις οποίες οι χρονικές είναι ίσως οι πιο ενδιαφέρουσες: αφηγηματικά νήματα συνδέουν το παρόν με το παρελθόν και το μέλλον, όμως τα νήματα είναι μπερδεμένα, έτσι που τα παρελθοντικά να προβάλλουν μέσα από τον μέλλοντα χρόνο και τα μελλοντικά να αναδύονται μέσα από τον παρελθόντα. Τέτοιου είδους στρεβλώσεις δρουν στο βιβλίο σαν προπετάσματα που εμποδίζουν τη σφαιρική εποπτεία των γεγονότων, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να παραμένει αδαής σχεδόν μέχρι το τέλος. Και κάπως έτσι χτίζονται η αγωνία και το σασπένς που συνηγορούν στο μυστήριο του βιβλίου, μαζί με μια περιρρέουσα θολή ατμόσφαιρα η οποία οξύνει την ένταση.

Στο μεταξύ, μια παράξενη, πηχτή ομίχλη κατεβαίνει από το αφιλόξενο βουνό και θολώνει όχι μόνο την όραση αλλά και τον νου των ανθρώπων. Ταυτόχρονα, η μανιασμένη καταιγίδα που κόβει τα γεφύρια, αλλά και η παντελής έλλειψη τηλεοπτικού ή άλλου σήματος, αποκόπτουν το χωριό από τον κόσμο. Οι ειδήσεις για την έλευση ενός τζιχαντιστή στο χωριό από την άλλη πλευρά των συνόρων δυσχεραίνουν περαιτέρω τα πράγματα. Μέσα στην ομίχλη, οι αισθήσεις αμβλύνονται και οξύνονται ταυτόχρονα: αμβλύνονται από την αδυναμία του ιδέσθαι αλλά οξύνονται από την αναγκαιότητά του. Έτσι, οι άνθρωποι τριγυρνούν τυφλωμένοι από τους φόβους και τις προκαταλήψεις τους, αλλά σε εγρήγορση, με το δάχτυλο στη σκανδάλη.

Το σκηνικό είναι ζοφερό. Η ομίχλη, η προκατάληψη και ο φόβος συνθέτουν ένα δυστοπικό σκηνικό μέσα στο οποίο οι αντι-ήρωες κάνουν τις επιλογές τους. Όμως οι επιλογές είναι βεβιασμένες, καμωμένες τις περισσότερες φορές υπό το καθεστώς του επείγοντος, άρα συχνά άστοχες και τα λάθη που συνεπάγονται πρέπει να πληρωθούν. Αυτό που μένει στο τέλος είναι το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος ο καθένας. Είναι το μόνο που δεν τελεί υπό διαπραγμάτευση. Μα το υλικό είναι τις περισσότερες φορές σαθρό. Με φόντο τον υπόκοσμο και τους αδυσώπητους κανόνες του, που διαπερνούν τις επιμέρους ιστορίες και προκαλούν ασφυξία στην εξέλιξη, οι δευτεραγωνιστές αναμετριούνται με τις περιστάσεις και αποδεικνύονται συστηματικά κατώτεροι. Την ίδια στιγμή, η απελπισία του πατέρα που τρέμει για την τύχη του παιδιού του και το ψάχνει αδιάκοπα διακόπτει συχνά την αφήγηση, κρατώντας ένα σταθερό, πικρό τέμπο.

Κι αν οι ανώτεροι άνθρωποι λείπουν από το βιβλίο, οι αθώοι βρίσκονται επίσης σε έλλειψη. Εν όψει του κινδύνου ή της επιθυμίας, ακόμη και αυτοί καταφεύγουν σε κολάσιμες πράξεις: ο τρελός του χωριού γίνεται ηδονοβλεψίας, η Άρτεμη παρ’ ολίγον δολοφόνος, η Σιμπέλ μοιχαλίδα. Ακόμη και το επτάχρονο παιδί γίνεται μάρτυρας μιας ανήκουστης σκηνής. Κάπως έτσι, οι μαρτυρίες γίνονται τραυματικές, οι προθέσεις αμφίβολες και οι επιθυμίες επικίνδυνες. Και όλα τίθενται εν αμφιβόλω.

Το βιβλίο παραδόξως έχει happy end – καίτοι εν δυνάμει. Το παιδί είναι μαζί με τη μητέρα του και οι προοπτικές για το μέλλον είναι φωτεινές. Επιπλέον, οι εγκληματίες μοιάζουν να τιμωρούνται. Μόνο όσοι παρέμειναν εκκρεμείς στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα, την τιμιότητα και την ατιμία απομένει να πληρώσουν για τις πράξεις τους. Οι υπόλοιποι στάθηκαν απλώς θύματα της ματαιοδοξίας, της μισαλλοδοξίας ή της γενικότερης κατωτερότητας των γύρω τους. Ακόμη κι έτσι όμως, η ζωή θα προχωρήσει. Και ίσως στο απλό αυτό γεγονός να οφείλεται το λιγοστό, αλλά δυνατό, φως του βιβλίου.

Το φως ωστόσο δεν είναι απαραίτητη συνθήκη για μια καλή ανάγνωση. Το βιβλίο διαβάζεται ούτως ή άλλως απνευστί, με την αγωνία να κορυφώνεται καθώς προχωρούν οι σελίδες. Εντύπωση προκαλεί η διάρθρωση σε μικρές, ελάχιστες σχεδόν, ενότητες που παρατίθενται η μία μετά την άλλη και δίνουν στην υπόθεση τη χροιά σεναρίου, δημιουργώντας την αίσθηση του κινηματογράφου. Είναι μια αίσθηση που υπονομεύεται κάπως από το πλήθος των σελίδων: σε κάποια σημεία ένιωσα ότι ο συγγραφέας πλατειάζει χωρίς λόγο. Ακόμη κι έτσι όμως, Ο γιος μας παραμένει ένα δυνατό βιβλίο με θεραπευτική δράση, καθώς το υλικό του είναι τέτοιο που μπορεί να δυναμώσει την κλονισμένη πίστη του κοινού στο ελληνικό μυθιστόρημα. Κι αυτό είναι πραγματικά σημαντικό.

 Ο ΓΙΟΣ ΜΑΣ - ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΕΚΑΣ

Christina Linardaki

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular