***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Στο βιβλίο της Sexual Personae και ειδικότερα στο κεφάλαιο 15 η Camille Paglia,  αφού ερευνά εισαγωγικά την προέλευση και την μετεξέλιξη της ντεκαντάνς, στη συνέχεια εστιάζει σε συγκεκριμένα έργα του Balzac, ανάμεσα στα οποία είναι  το Sarrasine και  Το Κορίτσι με τα χρυσά μάτια.

Στην έρευνά της αυτή δεσπόζουσα θέση κατέχουν οι ανδρόγυνοι χαρακτήρες που πρωταγωνιστούν στα δύο παραπάνω έργα.

Το έργο Sarrasine  δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1830 στη Revue de Paris.  Σε αυτό o Sarrasine, ένας γάλλος γλύπτης, επισκεπτόμενος τη Ρώμη το 1758 ερωτεύεται τρελά μία πρίμα ντόνα, την Zambinella. Η τραγουδίστρια ενσαρκώνει την ιδανική ομορφιά. Η πρώτη εμφάνιση της Zambinella στη σκηνή μετατρέπεται σε μια ιερή αποκάλυψη (επιφάνεια) που γοητεύει τον Sarrasine με μια όψη ερμαφρόδιτης τελειότητας. Μόνο μετά από ένα ραντεβού με την Zambinella, ανακαλύπτει ο Sarrasine, προς δημόσια ταπείνωσή του, ότι αυτή είναι ένα αρσενικό ευνουχισμένο.

Η ευαισθησία του Sarrasine προέρχεται από την καλλιτεχνική απορρόφηση του εαυτού του. Δεν έχει καθόλου σεξουαλικές ανάγκες, γιατί είναι ήδη μισός γυναίκα. Ο Barthes επισημαίνει σε μπερδεμένα σχόλια πως το όνομα ΄Sarrasine΄ υπονοεί τη θηλυκότητα∙ ο συνήθης γαλλικός τύπος θα μπορούσε να ήταν ΄Sarrazin΄. Ως εκ τούτου το ανδρόγυνο του Sarrasine μπορεί να υποταχθεί μόνο από ένα άλλο ανδρόγυνο.

Επισκεπτόμενος το αρχοντικό της, o Sarrasine οδηγείται μέσα από έναν σεληνοφώτιστο λαβύρινθο από τρύπες και σκαλιά προς ένα εσώτατο ιερό, ένα πολυτελές μυστηριώδες δωμάτιο. Η Zambinella είναι εγκλωβισμένη στην πραγματικότητα σε ένα σεράϊ, ένα μοτίβο του Balzac που χρησιμοποιείται ξανά στο Κορίτσι με τα χρυσά μάτια. Η φυσική και ψυχολογική αιχμαλωσία άλλωστε είναι στοιχείο της ντεκαντάνς. Η ανελέητη ιεραρχία στο έργο Sarrasine και ο σκιώδης καρδινάλιος καθιστούν την Zambinella αλύτρωτη. Η ίδια είναι ένα καλλιτεχνικό έργο που δανείζεται για φυλασσόμενη δημόσια εμφάνιση. Εξάλλου, θα πρέπει να επισημανθεί ότι σε ολόκληρο το βιβλίο της η Camille Paglia στην προσπάθειά της να αναδείξει τις σεξουαλικές προσωπικότητες των ηρώων σημαντικών συγγραφέων, εμμένει ιδιαίτερα στην αποτύπωση του απολλώνειου από τη μια πλευρά ερωτικού στοιχείου, εκείνου δηλαδή που βλέπει τον ερώμενο ως αντικείμενο τέχνης, και του διονυσιακού ή χθόνιου στοιχείου από την άλλη πλευρά, που μεταχειρίζεται τον ερώμενο με ιδιαίτερη κτητικότητα. Στον τρόπο θέασης της Zambinella από τον Sarrasine, το απολλώνειο στοιχείο  είναι εκείνο που επικρατεί. Τελικά o Sarrasine δολοφονείται ύστερα από διαταγή του αφεντικού της Zambinella, ενός ομοσεξουαλικού καρδινάλιου.

Το Κορίτσι με τα Χρυσά Μάτια (γραμμένο τον Μάρτιο του 1834-Απρίλιο 1835)  δομικά μοιάζει με το Sarrasine: μια μυστηριώδης γυναίκα ακολουθείται σε έναν λαβύρινθο και μια ιδιωτική φυλακή. Και οι δύο σεξουαλικές περιπέτειες τελειώνουν με το θάνατο, αλλά τώρα δεν είναι ο παθιασμένος διώκτης αλλά το απομονωμένο αντικείμενο του σεξ, το οποίο σκοτώνεται. Ο δανδής Henri de Marsay, ήρωας του έργου, είναι ένας από τους επαναλαμβανόμενους χαρακτήρες του Balzac. Ο De Marsay έχει ένα είδος κοριτσίστικης ομορφιάς, την ομορφιά από ένα άτονο, θηλυπρεπές παιδί. Το ανδρόγυνο αυτό προκαλεί όλες τις φασαρίες στο έργο. Κακομαθημένος ο De Marsay δεν έχει καμιά ηθική ή πολιτική εμπιστοσύνη σε κανέναν.

Συναντώντας τον De Marsay σε έναν κήπο, η Paquita Valdes διαπερνάται από ένα σοκ παραλυσίας, το οποίο ο νεαρός άνδρας χαρακτηρίζει ως ζωϊκό μαγνητισμό εκλεκτικής συγγένειας. Αυτές οι ‘συγγένειες’ προέρχονται από το γεγονός ότι η Paquita ζει σε μια σεξουαλική σκλαβιά με μία Ισπανίδα λεσβία, την Marquise de San-Real, η οποία αποδεικνύεται ότι είναι ετεροθαλής αδερφή του De Marsay και ως εκ τούτου το δίδυμο αντίστοιχό του. Τα χρυσά μάτια της Paquita σηματοδοτούν την υλική της αξία ως ένα αισθησιακό και καλλιτεχνικό αντικείμενο.

Ο De Marsay φτάνει στην Paquita περνώντας τελετουργικά μέσα από μια σειρά από σκοτεινά δωμάτια. Όμως, αν και η πρώτη ερωτική ένωσή τους είναι εξαίσια, η τελευταία συνάντησή τους γίνεται οδυνηρή για τον De Marsay, καθώς η Paquita ξεκάθαρα φαντάζεται τον εραστή της σαν να είναι η Μαρκησία. Ο De Marsay έχει εισχωρήσει σε ένα σεξουαλικό θέατρο: αυτός υπάρχει μόνο για να αντικαθιστά μια απούσα γυναίκα εραστή. Το Κορίτσι με τα Χρυσά Μάτια (Paquita) έχει αξιοποιήσει τον ανδρισμό του για τους δικούς του διεστραμμένους σκοπούς.

Ο De Marsay ορκίζεται εκδίκηση. Για να σκοτώσει την Paquita, αυτός και οι φίλοι του, εισβάλλουν στο αρχοντικό, παραδόξως χωρίς να συναντήσουν καμία αντίσταση. Στο μπουντουάρ ο De Marsay βρίσκει την Μαρκησία που επέστρεψε από το Λονδίνο. Τελικά η Paquita σκοτώνεται ύστερα από μια σεξουαλική πάλη με την Mαρκησία.

Η ιστορία τελειώνει με τον κυνισμό της νέας ντεκαντάνς, μια επιβίωση του φιλελευθερισμού του δέκατου όγδοου αιώνα. Ο De Marsay προχωρώντας αναφέρει για το κορίτσι με τα χρυσά μάτια: « Είναι νεκρή από μια ασθένεια στο στήθος. Με άλλα λόγια είχε μια καρδιά». Το βουτηγμένο στο αίμα μπουντουάρ στο Κορίτσι με τα Χρυσά Μάτια συμπυκνώνει τη στροφή από τον Υψηλό στον Ύστερο Ρομαντισμό με την προσποίησή του, την υποδούλωση και τη διαφθορά.

Πηγή: Camille Paglia, Sexual personae. Art and decadence from Nefertiti to Emily

Dickinson, YaleUniversity Press, New Haven, 1990.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.