***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Το νησί των αρουραίων, Τζο Νέσμπο, Jo Nesbo, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Το νέο βιβλίο του Τζο Νέσμπο μας έρχεται από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη και αποτελεί το δεύτερο έργο του Νορβηγού συγγραφέα που αποτελείται από διηγήματα και νουβέλες, ενώ ομολογουμένως αποτελεί ένα από τα πιο πετυχημένα έργα του καλοκαιριού του 2022.

«Το νησί των αρουραίων» αποτελείται από πέντε ιστορίες –μία νουβέλα και τέσσερα διηγήματα– και είναι οι εξής:

1. Το νησί των αρουραίων. Αποτελεί μια νουβέλα δυστοπικής πραγματικότητας που τοποθετείται στο άμεσο κοντινό μέλλον. Μας περιγράφει την κατάρρευση των κοινωνικών ιστών όταν μετά από μια πανδημία, η κοινωνία εξελίσσεται αγρίως επιθετικά και καταλήγει σε μια καθημερινή πολεμική σύγκρουση μεταξύ των κοινωνικών ομάδων της, με συμμορίες των φτωχών που παλεύουν να επιβιώσουν, ενάντια των πλουσίων που επιχειρούν να διαφύγουν της πόλης για να στήσουν μια νέα ελίτ κοινωνία. Διαβάζοντας την ιστορία μου άρεσε η πλοκή της όπως δίδεται, μέσα από τις διαφορετικές ματιές των δυο κεντρικών ηρώων που στέκονται σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Ομολογώ ότι ένιωσα τη δομή να αποτελεί ένα κράμα Mad Max και The Purge ενώ για εμένα προσωπικά, αποτελεί ίσως την ασθενέστερη ιστορία του βιβλίου διότι λόγω έκτασης χάνει κάπως τον παλμό της και αναλώνεται σε αρκετά πολεμικά στοιχεία.

«Οι άνθρωποι θέλουν εκδίκηση για τις αδικίες που διαπράττονται, γι’ αυτό γεννήθηκε το κράτος δικαίου. Κι όταν το κράτος δικαίου δεν κάνει πια τη δουλειά του, οι άνθρωποι παίρνουν την εκδίκηση στα χέρια τους. Δες την ανθρώπινη ιστορία, Γουίλ: εκδίκηση, αίματα, βεντέτες, γιοι και αδέλφια που εκδικούνται πατεράδες και αδελφούς. Από εκεί προερχόμαστε κι εκεί επιστρέφουμε. Γιατί έτσι νιώθουμε, γιατί αυτό είναι ο άνθρωπος»

2. Ο καταστροφέας. Μια ιστορία που όπως και η πρώτη, συνεχίζει να τοποθετείται στο πλαίσιο ενός ιού που απειλεί το ανθρώπινο είδος. Μιλάει για την προσπάθεια ενός επιστήμονα να σώσει τόσο την ανθρωπότητα όσο και την αγαπημένη του από τον θάνατο, ανακαλύπτοντας το φάρμακο της επέκτασης του προσδόκιμου ζωής και ταυτόχρονα αποτυπώνει την ανησυχία του επιστήμονα να μην του κλέψουν την ιδέα και να τον σκοτώσουν. Πολλά στοιχεία φαντασίας εδώ και μια αρκετά καλή ιστορία που σε κρατάει στη ροή της· παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη ιδέα έχει γραφτεί πολλάκις στο παρελθόν από πολλούς συγγραφείς, εδώ το δυνατό στοιχείο της είναι εκείνο της εναλλαγής σκηνών και του αμείωτου σασπένς.

«Γιατί ο θάνατος είναι το πιο σοβαρό από όλα τα γεγονότα της ζωής μας, ο εχθρός που μας ακολουθεί πάντα και καταπόδας, από τον οποίο προσπαθούμε να γλιτώσουμε μια ζωή, μόνο και μόνο για να μας βρει στο τέλος, όσο καιρό κι αν του πάρει»

3. Τα τζιτζίκια. Με αυτή την ιστορία ο Νέσμπο μάς περιγράφει για ακόμη μια φορά την αδικία και τις διαφορές μεταξύ φτωχού-πλούσιου, όταν δύο φίλοι θα διεκδικήσουν την ίδια γυναίκα που θα ερωτευτούν στις διακοπές τους στην Παμπλόνα. Ωστόσο, το βαθύτερο περιεχόμενο της ιστορίας δεν είναι μόνο αυτό της επιβεβαίωσης του άλφα αρσενικού, διότι η πλοκή πριν το τέλος του διηγήματος αποκτά μια εντελώς υπερφυσική χροιά που εκτιμώ ότι θα αρέσει πολύ στους αναγνώστες φαντασίας.

«Νομίζω ότι βλέπει σε μένα κάτι που ο ίδιος δεν μπορεί να έχει, την αγαθή αθωότητα των καθημερινών ανθρώπων, την ελευθερία τού να μην έχεις χρήματα ή τη δύναμη που σε κάνουν να νιώθεις ότι έχεις ευθύνη απέναντι σε άλλους. Όπως και εγώ βλέπω σε εκείνον την αγαθή αθωότητα κάποιου που πιστεύει ότι όντως έχει ευθύνη απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο, κάποιου που πιστεύει ότι ένας από τους εκλεκτούς, ότι τα κληρονομικές πλούτη του είναι απόδειξη ότι υπάρχει σχέδιο σ’ αυτόν τον κόσμο»

4. Το αντίδοτο. Για εμένα εδώ έχουμε την καλύτερη ιστορία του βιβλίου, με μια πλοκή και μια ροή που αξίζει να διαβάζεται ξανά και ξανά. Πρόκειται για τη σχέση ενός πατέρα με τον γιο του και τις ολιγοήμερες –αναγκαστικές– διακοπές του δεύτερου στην Αφρική, εκεί όπου ο πατέρας διατηρεί μια έκταση για να εκτρέφει φίδια και να αποστραγγίζει το δηλητήριό τους. Στην άγρια σαβάνα και τις σχέσεις των ηρώων τίποτα δεν είναι όπως δείχνει, και οι μάσκες πέφτουν αποκαλύπτοντας τα φρικτά πρόσωπα του καθενός και τα κίνητρά του. Εξαιρετική η μεταφορά της σχέσης των ερπετών με τη σχέση πατέρα-γιου, πραγματικά αληθινή μαεστρία και μαγεία γραφής Νέσμπο σε αυτή την ιστορία, και με διπλή ανατροπή που σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό. Θα τη λατρέψετε, αν όχι να τη ζηλέψετε!

«Η φύση των φιδιών δεν αναγνώριζε δεσμούς αίματος και ότι ζούσαν πάντοτε με τον κανόνα “ο θάνατός σου ή ζωή μου”. Δεν ήταν ανήθικο να τρώει κάνεις τους απογόνους ή τους προγόνους του -το αντίθετο μάλιστα, ήταν σαν να ακολουθούσε τη φυσική ροή των πραγμάτων: στην Αφρική τα πάντα απαιτούσαν να επιβιώσεις να επιβιώσεις πάση θυσία»

5. Μαύρος Ίππος. Μια σβέλτη ιστορία για έναν ψυχολόγο που διατηρεί διπλή ζωή ως δολοφόνος που εκτελεί συμβόλαια θανάτου. Πίσω από αυτό δεν κρύβεται ένας σαδισμός αλλά το τεράστιο ψυχικό φορτίο του ήρωα· όταν εκείνος εντέλει παγιδεύεται από έναν έτερο δολοφόνο –Έλληνας στην καταγωγή, για να γίνει μια αναφορά και στην αγάπη του Νέσμπο στη χώρα μας– που θέλει να τον βασανίσει σαδιστικά πριν τον σκοτώσει, θα δούμε ένα διαφορετικό πρόσωπο από εκείνο του στυγερού δολοφόνου. Μια καταπληκτική υπόθεση που μιλάει για τα λάθη, τις κρυφές ικανότητες του μυαλού και τη μάχη της επιβίωσης, αναζητώντας συνάμα την ελπίδα για λύτρωση. Όμορφη ταύτιση των σκηνών με σκακιστικές σκηνές, διαθέτει πολλές πληροφορίες, και επίσης μια καταπληκτική ανατροπή στο φινάλε της –θα την αγαπήσετε.

«Νομίζω ότι πίστευε -ή εκείνη νόμιζε ότι πίστευε- ότι το να μη δέχομαι περισσότερους ασθενείς ήταν απουσία ένδειξης αλληλεγγύης, αλλά δεν θα μπορούσε να ξέρει ότι τα τελευταία χρόνια η δουλειά μου ως ψυχολόγου είχε γίνει δευτερεύουσα και ουσιαστικά λειτουργούσε ως προκάλυμμα της άλλης, της πραγματικής μου δουλειάς. Που ήταν η δολοφονία ανθρώπων»

Εν κατακλείδι:

Έχω δηλώσει και σε προηγούμενο άρθρο μου ότι αγαπώ τη μικρή φόρμα γραφής και ομολογώ ότι ο Νέσμπο μετά τον «Άρχοντα της ζήλιας» που μου άφησε υπέροχη γεύση με τις ιστορίες του, με προβλημάτισε σχετικά με το αν ο συγγραφέας θα συνεχίσει έτσι ή απλώς ήθελε να γράψει μια συλλογή μικρών ιστοριών για το προσθέσει στο βιογραφικό του. Χαίρομαι που έσφαλλα και αποδεδειγμένα εκείνες οι ιστορίες δεν αποτελούσαν διάττοντες αστέρες, διότι στο «Νησί των αρουραίων», η λάμψη της πένας του Νέσμπο συνεχίστηκε ακλόνητα, δίνοντάς μας αναμφίβολα ένα από τα ταχύτερα page turner που θα διαβάσεις αυτό το καλοκαίρι –μόλις το ξεκινήσεις δεν σε αφήνει να το αφήσεις.

Μέσα στο «Νησί των αρουραίων» διακρίνουμε στακάτους διαλόγους με έξυπνες ατάκες, έντονο κινηματογραφικό ύφος που προσφέρει ρεαλιστικά τοπία, δεκάδες έντονες σκηνές με γραφικό περιεχόμενο (κάποια για γερό στομάχι), σκιαγράφηση προσωπικοτήτων των ηρώων χωρίς πλατειασμούς, πλήθος πληροφοριών που συνοδεύει και υποστηρίζει την κάθε ιστορία με background plot, και αρκετό σαρκασμό. Οι ήρωες της κάθε ιστορίας είναι πλήρως αντισυμβατικοί, ενώ οι θέσεις τους αν και ανατρεπτικές συνοδεύονται από επιχειρήματα που σε δυσκολεύουν να πάρεις θέση εναντίον ή μαζί τους. Είναι γεγονός: Ο Νέσμπο διαχειρίζεται άριστα τις σχέσεις των ηρώων του, άλλοτε από τη μεριά του θύματος και άλλοτε από του θύτη, επιθυμώντας να μην τραβάει πάντα ευδιάκριτες γραμμές ανάμεσα στο σωστό και το λάθος της κάθε πράξης, ενώ ο αναγνώστης θα διακρίνει για ακόμη μια φορά τη σκοτεινή φύση των ανθρωπίνων σχέσεων και θα αμφιταλαντευτεί για την ουσία της κάθε αλήθειας τους.

Οι ιστορίες του Νέσμπο αναζητούν να προσφέρουν το σασπένς στον αναγνώστη και το πετυχαίνουν άρτια. Για εμένα προσωπικά, το «Νησί των αρουραίων» βρίσκεται ένα σκαλοπάτι ψηλότερα από τον «Άρχοντα της ζήλιας» και διαθέτει ζωντανούς διαλόγους και σκηνές που δεν σε αφήνουν να το βαρεθείς ή να κουραστείς αναγνωστικά, ενώ, ως συνήθως, οι ιστορίες του εκφράζουν συχνά φλεγματικές ατάκες περί ζωής, τύχης, φιλίας, θανάτου, απιστίας, πάθους, ηθικής και ανηθικότητας, προδοσίας, οργής, κάνοντας τις επιλογές κάποιου (σωστές και λαθεμένες) να δείχνουν αναπόφευκτες. Κλείνοντας, κάτι που διέκρινα και σε αυτό το βιβλίο του Νορβηγού, ήταν οι δωρικές εκλάμψεις από τις πένες που με τη σειρά του έχει διαβάσει ο Νέσμπο και τον έχουν επηρεάσει σε αυτές τις ιστορίες ως προς το δυστοπικό τοπίο, το μεταφυσικό αλλά και τις ανθρώπινες αναμετρήσεις. Μέσα από την πένα του θα διακρίνει κανείς έντονα τον Κινγκ, τον Τσάντλερ, τον Μπράντμπερι και άλλους σε μικρότερες δόσεις. Οι ιστορίες του Νέσμπο αποτελούν ένα διαφορετικό πρόσωπο από εκείνο του Χάρι Χόλε και αυτό αγάπησα εγώ και θα αγαπήσουν πολλοί αναγνώστες που θα πάρουν το βιβλίο και θα παραμείνει στη βιβλιοθήκη τους. Αν μη τι άλλο, ο Νέσμπο απέδειξε για ακόμη μια φορά πόσο μεγάλη πένα είναι και πόσο τον διασκεδάζει και αγαπά αυτό που κάνει: Να γράφει για εκείνον και για εμάς. Διαβάστε το! 

Διαβάστε «Το νησί των αρουραίων» ακούγοντας τον τέταρτο δίσκο των Led Zeppelin – IV,  από το 1971. 

Βιογραφικό:

Ο Νορβηγός Τζο Νέσμπο (1960) είναι ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας στον κόσµο, το οποίο είναι µια κάποια παρηγοριά για τον ίδιο καθώς η πολλά υποσχόμενη καριέρα του ως ποδοσφαιριστή διακόπηκε ξαφνικά όταν έπαθε ρήξη χιαστών και στα δύο γόνατα στα δεκαοχτώ του. Αφού σπούδασε οικονοµικά, άρχισε να εργάζεται ως χρηµατιστής, ενώ τα βράδια έπαιζε µε το ροκ συγκρότηµά του, τους Di Derre. Όταν ένας εκδότης τού ζήτησε να γράψει τις εµπειρίες του από τις περιοδείες µε το συγκρότηµά του, ο Nesbo κατέληξε να γράφει το πρώτο αστυνοµικό µυθιστόρηµα της σειράς Χάρι Χόλε, τη Νυχτερίδα. Σήµερα τα βιβλία του (κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ) εκδίδονται σε 50 γλώσσες και έχουν πουλήσει περισσότερα από 50 εκατοµµύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσµο.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.