Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Το ξεχορτάριασμα, Νόρα Πυλόρωφ, Εκδόσεις Εντευκτήριο

 

Κάθε μεγάλη χώρα που σέβεται τον εαυτό της διατηρεί σε κάθε πολίχνη μια αίθουσα πτωχεύσεων. Εκεί στοιβάζει σε μεγάλους σωρούς, σαν έτοιμα πυροτεχνήματα, όλες τις παλιές ιδέες, τις παλιές υποσχέσεις, τους όρκους και τις μόδες που μας προσπέρασαν. Σε αραιά μεταξύ τους διαστήματα μπορεί κανείς να ξεχωρίσει – όλα είναι σκοτεινά σε εκείνες τις αίθουσες και φωτίζονται από τον ήλιο όσο αυτός κρατάει – τους συγγραφείς. Έχουν αναλάβει το δύσκολο έργο της καταγραφής. Δείχνουν όλοι τους τόσο λυπημένοι, η σκόνη τους έχει σκεπάσει, κάθε τόσο μια ιστορία ζωντανεύει από τα χαρτιά τους, πλανιέται για λίγο στο κενό και έπειτα δραπετεύει από εκείνη την αίθουσα. Απομένει μονάχα η ευτυχία, σαν ένα απόσταγμα του ακατόρθωτου.  Οι συγγραφείς, σκυμμένοι πάνω σε λίστες από περαστικές ευτυχίες, κοιτάζουν τις λέξεις που τραβάνε για τις πολιτείες. Θυμίζουν γράμματα σε κλεισμένα μπουκάλια που σαν ανοιχτούν θα αποκαλύψουν ένα φοβερό μυστικό. Πολλές φορές οι συγγραφείς υπερβάλλουν τους εαυτούς τους, εγκαταλείπουν για πάντα τις λίστες με τις αναμνηστικές καταγραφές και δίνονται με αφοσίωση στις ιστορίες τους. Τέτοια είναι η φύση τους, βλέπετε. Οι συγγραφείς αγαπούν να κρύβονται και πάντα όταν κάνουν την εμφάνισή τους υπάρχει το ενδεχόμενο του πάταγου. Τα πρόσωπά τους παραμένουν κάτω από τόνους σκιάς, μα εκείνοι βρίσκουν τον τρόπο, την μέθοδο σαν να λέμε για να φτάσει η φωνή τους μακρύτερα από αυτήν την ερημική αίθουσα πτωχεύσεων. Οι συγγραφείς αποφεύγουν να γράψουν για το μέλλον, καθώς το τελευταίο άγνωστο παραμένει και οι τύχες αυτού του κόσμου λίγο πολύ κοινές. Οι συγγραφείς ξαναφτιάχνουν από την αρχή το παρελθόν, σηκώνουν από το πάτωμα τα όστρακα με τα εξορισμένα της ζωής μας και μιλούν για αυτά. Άλλοτε με στόμφο και λόγο επίσημο και πάλι με την επιστημονική αυθεντία ή μια ιδέα από τον σνομπισμό του Θάκερυ.

Μα υπάρχουν και κάποιοι, – αυτοί είναι οι πιο επικίνδυνοι για την άσχημη πλευρά της ζωής μας – που μπορούν από μια σταγόνα και μόνο να πλάσουν μες στην καρδιά τους το ποτάμι. Κάποιοι που κατέχουν περισσότερο από τους άλλους την τέχνη της ζωής και την οξυδέρκεια του παρατηρητή, κάποιοι που μπορούν να αρμολογήσουν το απεριόριστο από το περιορισμένο, το γενικό ή το κλασσικό  από κάθε τι σχετικό και εφήμερο μας σημαδεύει. Αυτοί εργάζονται πυρετωδώς, κάθονται απομακρυσμένοι. Κάθε φορά, κατορθώνουν και ξεγλιστρούν  από τούτη εδώ την πολιτεία που τους χαιρετά και τους θαυμάζει και όπως κάνει πάντα όταν φοβάται κάποιον πολύ, τους φιλοδωρεί. Διαθέτουν την στόφα ενός Άμλετ και από την αρχή φτιάχνουν τον κόσμο και τον εαυτό τους μες στους σαρωτικούς καιρούς, βαδίζοντας κόντρα στο ρεύμα. Η σχέση τους με την ζωή μας που έχει πια γίνει μνημείο προ πολλού μονάχα στατική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Επειδή οι συγγραφείς για τους οποίους αυτό το σημείωμα κάνει λόγο δεν φοβούνται την ευτυχία, μήτε την λύπη που φέγγει πίσω από την ζωή. Και όσα μας εμπιστεύονται σκοπό δεν έχουν να την μαλακώσουν, μονάχα να μεταγγίσουν συγκινήσεις και ιδέες που κατακλύζουν σήμερα, πάντα, χθες και αύριο αυτήν εδώ την αγοραία ζωή.

Η Νόρα Πυλόρωφ ανήκει σε αυτήν την σπάνια τάξη. Και αυτό, όχι μονάχα για την αφοσίωσή της εδώ και χρόνια στην λογοτεχνία και την μετάφραση σπουδαίων έργων αλλά και για την αιχμηρή ματιά της. Αυτήν που με επίκεντρο την Θεσσαλονίκη του καινούριου αιώνα, κατορθώνει και αφηγείται με την μικρή της φόρμα, την θεμελιώδη μας ουσία. Αυτήν που σαν την λογαριάσουμε από τα χέρια της, νιώθουμε ένα είδος γυμνότητας και καλούμαστε να αναμετρηθούμε με το απότομο που συντροφεύει την βιογραφία μας. Σαν την Ηλέκτρα που εν τάφω πετραίω δακρύει η Νόρα Πυλόρωφ ψηλαφίζει με τις ιστορίες της την νεοελληνική εποποιία. Οι πρόζες της που επιτρέπουν στην μικρή φόρμα να ελπίζει φωτίζουν την ζωή μας στον Τέταρτο όροφο, μας δίνουν Πολύτιμες Συμβουλές και ξεχορταριάζουν ετούτα τα μπερδεμένα, τα άγρια χρόνια που κινδυνεύουν να κατασπαράξουν τα πιο ακριβά μας άνθη. Σπάνιες ιστορίες, μικρά μυθιστορήματα, πρόζες που πήραν επάνω τους την βρώμικη δουλειά και λένε απόψε την αλήθεια, έτσι όπως μας το μαρτύρησε η Βιρτζίνα Γουλφ. Η Νόρα Πυλόρωφ πλάθει τους σύγχρονους, ελληνικούς όγκους και την ίδια στιγμή ακολουθεί με τις λέξεις της την ανθρώπινη ρυτίδα, παραθέτοντας χαρακτήρες και θεσμούς ανείπωτους της ζωής εκεί έξω. Τιμιότητα, ευθύτητα, κάτι δηλαδή σωτήριο κόντρα στην φτιασιδωμένη μας συγκυρία χαρακτηρίζουν και διαποτίζουν ως το μεδούλι τους τις ιστορίες της συλλογής που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Εντευκτηρίου με τον λυτρωτικό τίτλο Το Ξεχορτάριασμα. Εκείνη η συνηθισμένη, αγροτική εργασία που σβήνει τα ίχνη του χειμώνα, μια αίσθηση τακτοποίησης να χαρίζει στις ιστορίες της κυρίας Πυλόρωφ το αντίκρισμα που χρειάζεται η λογοτεχνία για να πραγματώσει κάποτε τους πιο τρυφερούς της σκοπούς. Στοχεύοντας στην αμεσότητα της μουσικής, η συγγραφέας πιέζει την μορφή και την πραγματικότητα για να χωρέσουν μες στις παράδοξες ιστορίες της. Και το κατορθώνει έτσι όπως ζωγραφίζει από μια απόσταση τις ζωές μας. Ένα παράπονο αθώο και μια κραυγή δειλή αναβλύζουν τα μικρά αφηγήματα των εκδόσεων Εντευκτήριο. Με έναν ρυθμό προφορικό μας συστήνει από την αρχή με τον εαυτό μας. Και έτσι διακριτικά και ανεπαίσθητα, η φύση μας που αγαπά να κρύβεται ξεφυλλίζει εντυπώσεις. Είμαστε φτιαγμένοι από την στόφα του ονείρου και του παραμυθιού και η Νόρα δίχως εκπλήξεις και διδακτισμούς καταγράφει τους κραδασμούς που αναστατώνουν τις σύντομες βιογραφίες μας. Και επειδή η εικόνα έχει πια ξεφτίσει, η συγγραφέας προτιμά τις λέξεις για να μεταδώσει την πλήξη και την καταδικαστική μας ευτυχία που κοσμούν ταβάνια, μάτια, σαλόνια και όνειρα. Και άραγε να τα καταφέρνει; Μα πώς θα μπορούσε αλλιώτικα, αφού και μέχρι εκείνος ο Φάουστ με την παράλογη ζωή, το δήλωσε ξακάθαρα. Αν η καρδιά σας στις καρδιές δεν απευθύνεται, αν αυτό δεν βγαίνει από την δική σας καρδιά, το παιχνίδι πάει χαμένο και το ξεχορτάριασμα περιορίζεται σε κάτι επίμονες ρίζες που πνίγουν τα σπαρτά και πάντα επανέρχονται με ορμή και όρεξη ασθένειας αγριότερης από όσο φανταστήκαμε.  Αυτό μονάχα.

Η Νόρα Πυλόρωφ ανήκει σε εκείνους τους δημιουργούς που προτιμούν να συστήνονται μέσα από τα γραπτά τους. Ίσως για αυτό και ετούτο το σημείωμα να χαίρεται σήμερα διπλά, όχι μόνο για το εξαιρετικό Ξεχορτάριασμα αλλά και για την γνωριμία με μια δημιουργό που αντηχεί τόσο εύστοχα το πνεύμα του καιρού της, χαρίζοντας στο αναγνωστικό κοινό μια σύνοψη της φθαρμένης μας ζωής. Μιας ολόκληρης χειρονομίας σκεπασμένης από την αξεδιάλυτη σκόνη που σαν σκορπίσει μπορεί να περιγράψει με ακρίβεια τεχνίτη, την άλλη πλευρά της ταπετσαρίας. Εκείνη που δεν βλέπουμε μα υποψιαζόμαστε, ένας είδος εσωτερικής ζωής που μέσω της Νόρας Πυλόρωφ μπορεί και διασώζεται πριν την βέβαιη εξασθένηση της. Ο Όσκαρ Ουάιλντ κάνει λόγο για το παρελθόν που δεν ζήσαμε, για τα λάθη που δεν κάναμε. Η Νόρα από την Θεσσαλονίκη της φανερώνει μερικά από αυτά τα πρόσωπα του νεκρού σε μια αγρύπνια από τις πιο σπάνιες που κυκλοφορούν στα ράφια των ελληνικών βιβλιοπωλείων.

Στο σύντομο βιογραφικό του Εντευκτηρίου που παραμένει εκλεκτικό στις επιλογές της βιβλιοπαραγωγής του, παραθέτονται μερικές πληροφορίες για την ζωή και το έργο της Νόρας Πυλόρωφ. Ετούτο το σημείωμα διαβάζει στο τέλος πάντα αυτές τις πληροφορίες, ίσως επειδή το πιο πιστό και αυθεντικό απόσταγμα μιας ζωής εκπορεύεται μέσα από τις ιστορίες, τους χαρακτήρες, τις ακριβείς θεωρήσεις του νεοελληνισμού που σαν να ξέχασε ολισθαίνει σαν πρώτα, στις φριχτές του αδυναμίες. Ανάμεσα στα πένθη της εποχής της, η Νόρα γυρεύει τον δρόμο της. Σπουδάζει στο γερμανικό Ινστιτούτο Διερμηνέων – Μεταφραστών. Εργάζεται ως καθηγήτρια Γερμανικής γλώσσας στο ινστιτούτο Γκαίτε, ενώ η μετάφραση μονοπωλεί το ενδιαφέρον της καθ’όλη την διάρκεια της επαγγελματικής της πορείας. Συνεργασίες με το περιοδικό Εντευκτήριο,  συλλογές διηγημάτων και μυθιστορήματα, όπως το Καθρέφτες Θαμποί και Το Διαμαντένιο Άλφα αντίστοιχα διαμορφώνουν μερικούς από τους σταθμούς της συγγραφικής της διαδρομής.

Το Πάρκινγκ, Ο Λαλάκος, ο «τέως» και εγώ και άλλες περιλαμβάνονται στην έκδοση του Εντευκτηρίου.  Μαζί τους σαλεύει το ροδάνι της ζωής που κυλά όσο εμείς  αναζητούμε στοιχεία μιας ταυτότητας χαμένης μες σε διατυπώσεις,  σε στάδια αδειανά και εξώστες μεταπολιτευτικούς, στους κόλπους μιας ιστορίας συλλογικής που γίνεται  κλειδί στο χέρι  της Νόρας Πυλόρωφ και μια ικανή αφορμή για τις ιστορίες που φιλοξενούνται στην έκδοση του Εντευκτηρίου με το προσεγμένα ζωγραφισμένο εξώφυλλο διά χειρός Φωτεινής Χαμιδιελή και σύνθεση Άρι Γεωργίου.

Η αίθουσα των πτωχεύσεων φαντάζει κατάμεστη από τα σκουπίδια ενός παλιού καρναβαλιού. Σε μια γωνιά περιμένουν τα φτηνοπράγματα για να ορίσουν τις ζωές μας. Μια αέρινη, μεσημεριάτικη μοναξιά δεν αφήνει τίποτε να ακουστεί μες σε εκείνη την αίθουσα. Και η Νόρα, κόντρα στο ρεύμα να τα βάζει με την σιγαλιά, να τρέχει πλάι σε έναν άλλον χρόνο, έναν αλήτη που το έσκασε από τις σελίδες του βιβλίου της και όπως και εκείνη, κυλά δίχως την παραμικρή υποψία για την ομορφιά που σέρνει ξωπίσω του.

Οι φράσεις της Νόρας Πυλόρωφ είναι καμωμένες για να ζουν, να αλλάζουν και να ελπίζουν. Όπως και αυτός εδώ ο κόσμος που λαθροζεί κατάκοπος και διακονεύει το χειροπιαστό, το εφικτό, το ποιοτικό, εκείνο που συνέθλιψαν τα βαριά σφυριά του νέου αιώνα. Στον χτύπο τους ένας κόσμος παλιώνει μα στην αίθουσα των πτωχεύσεων της ίδιας μας της ζωής, κάποιοι ακόμη προσπαθούν. Η Νόρα Πυλόρωφ σε ένα έρημο εντευκτήριο, εξουθενωμένη μα και χαμογελαστή πλάι στα αυθεντικά της πορτραίτα ανήκει σε αυτούς τους επίμονους τεχνίτες.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular