Utopia Avenue, Ντέιβιντ Μίτσελ, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Το νέο μυθιστόρημα του Βρετανού Ντέιβιντ Μίτσελ με τίτλο «Utopia Avenue» μας έρχεται από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση της Μαρίας Ξυλούρη. Πρόκειται για ένα άκρως δημιουργικό οδοιπορικό που εκτυλίσσεται στη Μ. Βρετανία των late 60s και μας μιλάει για τη δημιουργία, την πορεία και τη διάλυση ενός ποπ συγκροτήματος, δίχως να παραμένει μονάχα σε όσα συμβαίνουν εντός και γύρω της μπάντας αλλά αποτυπώνοντας εν γένει και την τότε κοινωνία με τα στεγανά και τις άγριες επαναστάσεις της.

«Ο πατέρας μου δίδασκε ιστορία στην Πράγα. Πριν τον πάρει η Βέρμαχτ και τον στείλει στη Νορμανδία. Δεν ήθελε να πάει, αν όμως αρνιόταν, θα τον σκότωναν. Η μητέρα μου διέφυγε από την Πράγα στη Νυρεμβέργη μαζί μου πριν έρθουν οι Ρώσοι. Οπότε ξέρω από ιστορία. Lebensraum. Γενοκτονία. Εγκλήματα πολέμου. Ξέρω. Εγώ όμως γεννήθηκα το 1944. Δεν έδωσα διαταγές. Δεν έριξα βόμβες. Λυπάμαι που πέθανε ο πατέρας σου. Λυπάμαι που υπέφερε η Πολωνία. Λυπάμαι που υπέφερε όλη η Ευρώπη. Αν όμως με κατηγορείς… γι’ αυτό που είμαι –Γερμανίδα–, πού διαφέρεις από έναν ναζί που λέει “Όλοι οι Εβραίοι είναι έτσι” ή “Όλοι οι ομοφυλόφιλοι είναι έτσι” ή “Όλοι οι Τσιγγάνοι είναι έτσι”; Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι ναζιστικός. Αν θέλεις να σκέφτεσαι έτσι, κάνε το, αλλά εγώ δεν θα το κάνω. Αυτός ο τρόπος σκέψης έφερε τον πόλεμο. Εγώ λέω: “Να πάνε να γαμηθούν οι πόλεμοι”. Να πάνε να γαμηθούν οι γέροι που τους ξεκινάνε, που στέλνουν νέους να πεθάνουν σε αυτούς. Να πάει να γαμηθεί το μίσος που δημιουργεί ο πόλεμος. Και να πάνε να γαμηθούν και οι άνθρωποι που τρέφουν αυτό το μίσος ακόμη και είκοσι χρόνια μετά.»

Ο Μίτσελ μεμιάς βυθίζει τον αναγνώστη του σε ένα απολύτως ρεαλιστικό τοπίο, το δεύτερο μισό των 60s, κατά το οποίο τρεις άντρες και μια γυναίκα δημιουργούν, κατόπιν της επιμονής ενός μάνατζερ, το ομώνυμο συγκρότημα «Utopia Avenue». Όσο ο συγγραφέας χτίζει την πλοκή του γύρω από το φανταστικό συγκρότημα, τόσο εμείς τους ακολουθούμε και βουτάμε στον γοητευτικό τους κόσμο για να παρακολουθήσουμε τις πρώτες συναυλίες τους –αποτυχημένες και επιτυχημένες–, τις εμπειρίες του παρελθόντος του κάθε ήρωα και το οικογενειακό τους background, τις απόψεις του καθενός που είναι σε συνάρτηση με το παρόν, την ταχύτατη πορεία της μπάντας, τους δίσκους που θα βγάλουν και εν κατακλείδι την απότομη διάλυσή τους.

Ο συγγραφέας σε κάποια συνέντευξή του παραδέχεται ότι για να γράψει το βιβλίο, έπρεπε να διαβάσει κάμποσες βιογραφίες μουσικών συγκροτημάτων και καλλιτεχνών, κάτι που αποτυπώνεται εμφανώς στις λεπτομέρειες που αναφέρονται μέσα στην πλοκή του έργου, ειδικότερα όταν το συγκρότημα συναντάει ή ανακαλεί θρύλους της ποπ και ροκ. Έτσι, θα δούμε μέσα από το βιβλίο να περνούν οι David Bowie, Pink Floyd, Little Richard, Nina Simone, The Beatles, The Rolling Stones και άλλοι, όμως με το χέρι στην καρδιά, θα πρέπει να πω ότι διαβάζοντας το «Utopia Avenue» το βρήκα κάπως άνευρο και διέκοψα αρκετές φορές την ανάγνωση, διαπιστώνοντας πλατειασμούς σκηνών και διαλόγων που επαναλαμβάνονται και που θα μπορούσαν να λείπουν από το βιβλίο των 700 σελίδων του. Αναντίρρητα το ταξίδι του βιβλίου είναι μεγάλο και ενίοτε βαραίνει σε σκηνές που δεν διαθέτουν παλμό και ένταση, ίσως γι’ αυτό και ο Μίτσελ να θέλησε να περάσει από το πλάι των «Utopia Avenue» τόσα και τόσα ονόματα, αναφέροντας συζητήσεις, σχέσεις, πιθανότητες σκηνών, διυλισμένες ίσως για την έκπληξη που θα σου προσφέρουν σαν θα διαβάζεις για υπαρκτούς μύθους.

Μολαταύτα, εντύπωση μου έκανε η κοφτερή του γλώσσα σε κάποια σημεία και η μαεστρία του Μίτσελ να τοποθετεί τους ήρωές του σε πραγματικές τοποθεσίες –το Σόχο, τα προάστια του Λονδίνου, τα κλαμπ εκείνης της εποχής κ.α.– καταφέρνοντας έτσι να δημιουργήσει στον αναγνώστη την πεποίθηση πως όντως έχει υπάρξει η μπάντα που ακούει στο όνομα «Utopia Avenue». Στα θετικά είναι οι μεγάλες δόσεις αλήθειας όπως ο πουριτανισμός της εποχής για τη ροκ εντ ρολ, και τα όρια μεταξύ φανταστικού και πραγματικότητας όταν αυτή επηρεάζεται από τα ναρκωτικά και τη φήμη. Το έργο διαθέτει υπερρεαλιστικές ιαχές σε αρκετά σημεία, κυρίως εκεί όπου οι ήρωες θα πειραματιστούν με ναρκωτικά πάσης φύσεως και δη ψυχοτρόπες ουσίες όπως το LSD, και αυτό θα αποτυπωθεί στον καθένα σε πρώτο πρόσωπο ως ένα σκοτεινό μεν αλλά συνάμα και ένα «ποιητικό ταξίδι». Η γραφή κατά σημεία μου θύμισε Τόμας Πίντσον και άλλοτε Τσακ Πόλανικ, όμως μετά βεβαιότητας ο Μίτσελ διαθέτει τη δική του φωνή που ξεχωρίζει και αυτό του το έχει αναγνωρίσει το αναγνωστικό κοινό και η επιτυχία των έργων του. Ίσως εμένα, ως αναγνώστης που έχει ξεφυλλίσει κάμποσα «μουσικά» βιβλία, εκείνο που μου έλειψε στη γραφή του να ήταν η έλλειψη του ανάλαφρου, οι νότες σαρκασμού και το να είναι πνευματώδης, διασκεδαστικός με λίγα λόγια στο έργο και τους ήρωές του, δίχως να παίρνει συνεχώς τόσο σοβαρά την ύπαρξή τους, ώστε μέσω αυτών να μιλήσει για εκείνη την εποχή και τα τόσο βαριά θέματά της που οφείλουν κάποτε να εξορκιστούν και να μην αναπαράγονται πάντα τόσο βαρύγδουπα. Όπως και να έχει ο κόσμος μέσα στο «Utopia Avenue» είναι ρομαντικά σκοτεινός και συνάμα ελπιδοφόρος, όπως οφείλει να ‘ναι και η μουσική εν γένει, και αυτό καταφέρνει να αγγίξει πάντα την ψυχή μας. Κλείνοντας, να αναφέρω ότι μια ξεχωριστή νότα στο βιβλίο προσθέτει το γεγονός ότι τα μέρη του είναι χωρισμένα με τους τίτλους των δίσκων των «Utopia Avenue» και τα κεφάλαια δανείζονται τους τίτλους τους από τους τίτλους των τραγουδιών τους.

Συνοδέψτε το βιβλίο ακούγοντας τον πρώτο δίσκο των Pink Floyd «The Piper at the Gates of Dawn» από το 1967.

Βιογραφικό: Ο Ντέιβιντ Μίτσελ (Μ. Βρετανία, 1969) σπούδασε Αγγλική και Αμερικανική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Kent, από όπου πήρε και το μεταπτυχιακό του στη Συγκριτική Λογοτεχνία. Έζησε πολλά χρόνια στην Ιαπωνία, όπου δίδασκε αγγλικά (και έγραψε το πρώτο του βιβλίο), πριν επιστρέψει στην πατρίδα του. Ως συγγραφέας πρωτοεμφανίστηκε το 1999 με το μυθιστόρημα Ghostwritten (Το δέντρο της τύχης). Η μεγάλη του επιτυχία όμως είναι το τρίτο του μυθιστόρημα, το Cloud Atlas (O άτλας του ουρανού) του 2004, που ήδη με την κυκλοφορία του χαιρετίστηκε ως αριστούργημα και θεωρείται ένα από τα σύγχρονα κλασικά του 21ου αιώνα. Ζει στην Ιρλανδία με τη σύζυγό του, Κέικο, και τα δύο τους παιδιά.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.