***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Βασάντα, Φώτης Κόντογλου, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Ο Φώτης Κόντογλου θεωρείται η κατεξοχήν ορθόδοξη ελληνική ψυχή, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες λογοτέχνες, αλλά και ζωγράφους. Η αγάπη του για τον Θεό, την Ορθοδοξία και τη θρησκεία διαφαίνεται σε κάθε πτυχή του έργου του, είτε πρόκειται για πίνακα ζωγραφικής, είτε για λογοτεχνικό έργο.

Ο Αϊβαλιώτης λογοτέχνης, συμμαθητής του έτερου μεγάλου λογοτέχνη από τη Μικρά Ασία, του Στρατή Δούκα, έζησε από πρώτο χέρι την καταστροφή του ’22. Μεγάλο μέρος του έργου του είναι αφιερωμένο, όπως είναι λογικό, στην ιδιαίτερη πατρίδα του το Αϊβαλί. Ακόμη και στη Βασάντα, το πιο παράδοξο από τα βιβλία του Κόντογλου, η αγάπη του συγγραφέα για την πατρίδα του, τη γη της Ιωνίας, κάνει παντού διάχυτα αισθητή την παρουσία της.

Βασάντα στα σανσκριτικά σημαίνει άνοιξη. Πρόκειται λοιπόν για έναν τίτλο που δίνει αμέσως στον αναγνώστη την αγάπη που έτρεφε ο συγγραφέας για τη φύση. Πράγματι, πέρα από τις μεταφράσεις αποσπασμάτων από τη Βίβλο, τις οποίες περιλαμβάνει η Βασάντα, αυτό για το οποίο ξεχωρίζει είναι οι περιγραφές της και ιδιαίτερα εκείνες της φύσης από τον συγγραφέα, όπως σε αυτήν από το διήγημα “Ένα όνειρο“:

“Μα πέρα, στο πέλαο, ο ωκεανός λαμποκοπούσε μ’ ένα δροσερό και χρυσό πράσινο χρώμα. Το πιο παράξενο ήτανε πως αυτό το σύννεφο είχε απαράλλαχτα το σχέδιο του νησιού, μ’ όλες τις κόψες της ακρογιαλιάς του. Μονάχα πως ήτανε φαρδύτερο απ’ τη στεριά,- έφτανε ως μισό μίλι ανοιχτά στο πέλαο από κάθε μεριά με τέτοιον τρόπο, που, όπως οι αχτίδες του ήλιου πέφτανε κατακέφαλα από πάνω του, ξεφεύγανε από τις άκρες του, κι η μελανή σκιά του σκέδιαζε όλα τα καθέκαστα της ακρογιαλιάς, μισό μίλι ανοιχτά στο πέλαγο…“.

Καμιά φορά η αγάπη του συγγραφέα για τη φύση συνδυάζεται με την ασκητική και έντονα πνευματική φύση του συγγραφέα, όπως στο παρακάτω απόσπασμα για την περιγραφή της Ρουμάνικης Σκήτης του Προδρόμου από το διήγημα “Στο Άγιο Όρος”:

“Αγριάδα κι ερημιά. Μαύρα σιδερόβραχα απάνου σε γυμνά ριζοβούνια. Εδώ είναι πια η άκρη του Άθωνα. Πίσω από τούτα τα χελωνωτά μικροβούνια που καμπουριάζουνε κατά τη θάλασσα, είναι ο Κάβος της Σμέρνας κι ο Κάβο Φονιάς“.

Σε άλλα αποσπάσματα διαφαίνεται ολοκάθαρα η τάση του συγγραφέα να διατυπώνει κρίσεις λέγοντας ξεκάθαρα τη γνώμη του:

«Τι κι αν περνούνε τα χρόνια δίχως να ξεκουραστή μια γενναία καρδιά κάτου απ’ τη σκέπη μου; Για να τραγουδώ, τάχα, πρέπει να δω την καλοσύνη του αλλουνού, αφού μπορώ να χαίρουμαι τη δική μου;»

Η γραφή του Κόντογλου θεωρώ ότι είναι μία από τις πιο αυθόρμητες, γεμάτη λυρισμό και συναίσθημα. Τα διηγήματά του μοιάζουν ορισμένες φορές με παραβολές, αφού δύσκολα ο Κόντογλου λησμονεί τις πνευματικές αφετηρίες του. Η σχέση του με το Θεό είναι σχεδόν ερωτική.

Στην ανθολόγηση της Βασάντα περιλαμβάνονται διηγήματα που γράφτηκαν στη Μυτιλήνη και το Αϊβαλί λίγο πριν ή μετά το τραγικό ’22.  Περιλαμβάνεται ακόμη ένα συγκινητικό γράμμα προς την αδελφή του, ασκητικά κείμενα γραμμένα στη γαλήνη του Αγίου Όρους, το χρονικό της εκτέλεσης του ληστή Ιγνάτιου, το νησί του διαβόλου, ένα όνειρο, αποσπασματικές μεταφράσεις σαιξπηρικών έργων και άλλα κείμενα. Στον επίλογο του έργου ο συγγραφέας ομολογεί ότι “με τη βοήθεια του Θεού” παραδίδει  το δεύτερο βιβλίο του στα χέρια του αναγνώστη.

Πράγματι με την αρωγή του Θεού που τόσο αγαπούσε, ο Κόντογλου παραδίδει στον αναγνώστη με τη Βασάντα του αυτούσιο το σπινθηροβόλο και ανήσυχο πνεύμα του.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.