Βιβλία μοναδικά… γράφει ο Κώστας Στοφόρος

4 March 2018

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Από τους αγαπημένους συγγραφείς ο Μάνος Κοντολέων, με βιβλία που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα της παιδικής, νεανικής και ενήλικης λογοτεχνίας, αν και συχνά αποδεικνύονται αυτοί οι διαχωρισμοί απολύτως ανακριβείς.

Γιατί, τι να πεις για ένα βιβλίο όπως τα «Φιλαράκια» που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Ψυχογιός με εικονογράφηση της Μυρτώς Δεληβοριά;

Όπως γράφεται, απευθύνεται σε αναγνώστες από 7 ετών, αλλά πραγματικά αξίζει να το διαβάσουμε όλοι μας. Είναι ένα μυθιστόρημα σε τρία κεφάλαια, όπου δένονται με αρμονικό τρόπο βιβλία που κυκλοφόρησαν παλιότερα και εστιάζουν στη σχέση παππού και εγγονού. Ο μικρός Μάνος και ο παππούς Μάνος. Και δεν είναι μόνο το όνομα κοινό με τον συγγραφέα.

Ο παππούς γράφει ιστορίες που διαβάζει πρώτος ο εγγονός, ο οποίος συχνά διαλέγει και τους τίτλους.

Να λοιπόν ένα κόκκινο καραβάκι κι ένα κόκκινο ποδήλατο, όπου με έξοχο τρόπο, με λεπτές παρατηρήσεις, με ευαισθησία μοναδική, ο Μάνος Κοντολέων μιλά για πολλά πράγματα που όλοι τα βρίσκουμε μπροστά μας. Ως παιδιά ή ως γονείς. Η ζήλια, η προσκόλληση μας σε αντικείμενα, η τάση μας να θεωρούμε τα πράγματα «δικά μας». Όμως η προσέγγιση του συγγραφέα διαφοροποιεί το βιβλίο αυτό από άλλα αντίστοιχα, με μια σπάνια ενσυναίσθηση και σε βάθος κατανόηση του κόσμου των παιδιών. Η εικόνα με το μικρό καραβάκι στο δέντρο, που το παιδί κρεμά με θλίψη, είναι από τις πολύ δυνατές στιγμές της λογοτεχνίας μας…

Και αν θα αρκούσε αυτή η ιστορία, ο συγγραφέας συνεχίζει να μας ταξιδεύει στον κόσμο των παιδιών, πηγαίνοντάς μας στο νησί της Ροδιάς. Για να περάσουμε ένα ξεχωριστό καλοκαίρι με την παρέα δεκατεσσάρων παιδιών που φιλοξενούνται εκεί. Παιδιά ορφανά, προσφυγόπουλα… Όλα μαζί. Και η ιστορία μιας γυναίκας που αποφάσισε να μείνει στο νησί της, να μεγαλώσει το δικό της παιδί ενώ ο άντρας της είχε χαθεί στον πόλεμο, να αγκαλιάσει και άλλα παιδιά. Να δώσει μάχες. Να φυτεύει μια ροδιά για κάθε παιδί κι εκείνα να γίνουν τα «Σποράκια της Ροδιάς». Και ο μικρός Μάνος, με τη διακριτική καθοδήγηση του παππού του θα ανακύψει όλη αυτή την ομορφιά της προσφοράς. Οι σελίδες είναι γεμάτες καλοκαίρι, θάλασσα και μυρωδιές, άμμο, παιχνίδια, παραμύθια, γεύσεις… Όλα τόσο ζωντανά, που διαβάζεις και θα ‘θελες να είσαι κι εσύ σε αυτή την παρέα. Τα διδάγματα της ζωής μπορεί να είναι τόσο διασκεδαστικά…

«Αχ, τι όμορφη που είναι η ζωή!» λέει το κλαδί που γελάει, σε μια ακόμη από τις γοητευτικές ιστορίες που μιλούν για τον κύκλο της ζωής… Δυστυχώς έρχεται και ο χειμώνας. Και σε αυτό το τελευταίο κεφάλαιο που το διάβαζα με έναν κόμπο στο λαιμό (ο καθένας θυμάται εκείνη την ώρα τις δικές του απώλειες), ο παππούς είναι άρρωστος. Αλλά συνεχίζει να δίνει τα μικρά του μαθήματα στον εγγονό του τον Μάνο. Με τόση τρυφερότητα και διακριτικότητα. Με πραγματική ευγένεια ψυχής. Έχει το νου ακόμη και σε όσα συμβαίνουν στο σχολείο και του γράφει για την «καρδιά ενός μαρουλιού»… Και βεβαίως ακολουθεί το τέλος. Αλλά με μια γαλήνη. Με λουλούδια στο περβάζι κι ένα αστέρι στον ουρανό. Κι ένα παιχνίδι -κρυφτό- που δεν τελειώνει ακόμη κι όταν φεύγει ο παππούς…

Πόσα και πόσα συναισθήματα κατάφερε ο Μάνος Κοντολέων να χωρέσει σ’ αυτό το βιβλίο… Θα σας πρότεινα όχι μόνο να το χαρίσετε στα παιδιά σας, όχι μόνο να το διαβάσετε οι ίδιοι, αλλά και να το μοιραστείτε με γιαγιάδες και παππούδες. Είναι ένα δώρο για όλους μας.

Όμως φαίνεται πως ήταν το τυχερό μου αυτές τις μέρες και να που ένα ακόμη ξεχωριστό βιβλίο ήρθε στα χέρια μου. Η πολιτεία που δεν έβρεχε ποτέ της Μαρίας Λυκάρτση που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Επόμενος Σταθμός» με εικονογράφηση της Στεφανίας Βελδεμίρη. Μια πολύ όμορφη ιστορία με πολλά επίπεδα ανάγνωσης που αξίζει -όπως και τα «Φιλαράκια»- να διαβαστεί από ανθρώπους όλων των ηλικιών. Ένα λουλούδι εμφανίζεται ξαφνικά σε έναν ξερό τόπο. Γεννιέται μέσα στο χώμα και στη σκόνη φέρνοντας χρώμα στη ζωή ενός αγοριού. Όμως το λουλούδι αργοσβήνει από την έλλειψη του νερού και το αγόρι θα βρεθεί σε απόγνωση εισπράττοντας αρνήσεις ή κούφιες υποσχέσεις. Τελικά, τα δάκρυά του είναι αυτά που θα σώσουν το λουλούδι… Πιστεύω ότι αξίζει ιδιαίτερη μνεία στην έκδοση και στην εικονογράφηση που δένει αρμονικά με το κείμενο με την ιδιαίτερη ευαισθησίας της Στεφανίας Βελδεμίρη με την οποία είχα και έχω τη χαρά να συνεργάζομαι και σε δικές μου ιστορίες. Κάθε μια ζωγραφιά είναι ένα πραγματικό έργο τέχνης.

Μια άλλη αγαπημένη φίλη, ξεδιπλώνει ακόμη μια φορά το ταλέντο της για να μας αφηγηθεί μια πρωτότυπη και αστεία ιστορία, για το «θάρρος που κρύβεται μέσα μας». Ο ήρωας της, ο Καπετάν Τσουγκράνας είναι ένας διεθνώς γνωστός φοβιτσιάρης πειρατής που αναζητά το θλιμμένο τέρας για να του χαρίσει το θάρρος του. Η Αργυρώ Μουντάκη, στο νέο της βιβλίο «Ο καπετάν Τσουγκράνας και οι πειρατές του Ωκεανού» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας με εικονογράφηση της Κριστίν Μενάρ, μας κάνει να γελάσουμε με τις περιπέτειες του πειρατή και του βοηθού του, του Χριστόφορου, που θα βοηθήσει αποφασιστικά με τα μαγικά σάντουιτς που του δίνει η μητέρα του.

Ο πειρατής μας για να πάρει το θάρρος του θλιμμένου τέρατος θα πρέπει να το κάνει να γελάσει. Και τα καταφέρνει με ένα ανέκδοτο. Από εκεί και πέρα, όλα γίνονται σουρεαλιστικά. Μέχρι και ηθοποιοί που παίζουν τους πειρατές από άλλο βιβλίο -παράσταση εμφανίζονται, ενώ μαθαίνουμε και τη συνταγή του μαγικού σάντουιτς. Διασκεδαστικό και ευχάριστο, από τα βιβλία που τα παιδιά ζητούν να τους διαβάζεις ξανά και ξανά!

Κλείνω με μια όμορφη ιστορία που μας έρχεται από την …Αγγλία. Η Πέγκη Ιωάννου, επιστήμονας που εδώ και χρόνια εργάζεται στο εξωτερικό, έγραψε ένα βιβλίο για τους πρόσφυγες. Για μεγαλύτερα παιδιά, οι «Παιδικές ψυχές στο Αιγαίο» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ακακία στο Λονδίνο και μας ταξιδεύουν στην όμορφη Κω. Εκεί συναντάμε τη Ζωή, ένα μικρό κορίτσι, κόρη του Δημάρχου, που ένα πρωινό στην παραλία μπροστά στο σπίτι της θα βρει μια βάρκα ακυβέρνητη. Μέσα δυο παιδιά εξαντλημένα. Ο Ελίας και ο Νιζάρ. Η μαμά της Ζωής που είναι δασκάλα, αλλά και ο πατέρας της θα ανοίξουν την αγκαλιά τους στα παιδιά που η μητέρα τους σκοτώθηκε στον πόλεμο και βρέθηκα στο νησί οδηγημένοι από θαλάσσια ρεύματα. Πολλοί είναι αυτοί που θα αντιμετωπίσουν με προκατάληψη τα παιδιά. Θα πάψουν ακόμη και να μιλάνε στην οικογένεια της Ζωής, ενώ θα εμφανιστούν και κάποιοι επιτήδειοι που θα προσπαθήσουν να απαγάγουν τα παιδιά από τη Συρία… Μια ιστορία για την αλληλεγγύη και την ελπίδα που αξίζει να ανακαλύψουμε.