Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Γράφουμε τις σκέψεις μας για όσα συμβαίνουν γύρω μας, καταγράφουμε τις ζωές μας και τα συναισθήματά μας, μπορεί να γράφουμε, όμως, και για ήρωες φανταστικούς, εποχές μακρινές και κόσμους που συλλάβαμε πρώτοι εμείς, ενώ αντίστοιχα λογοτεχνικά έργα ως αναγνώστες μπορεί να μας συναρπάζουν.

Πρέπει να έχουμε ζήσει κάτι ώστε να γράψουμε γι’ αυτό; Είναι η συνάφεια με την πραγματικότητα ικανή ώστε να νιώθουμε ότι μας αφορά αυτό που διαβάζουμε, ή μήπως υπάρχει και κάτι άλλο;

Πολλοί θεωρούν αξιωματικά ανώτερη τη “βιωματική γραφή” και αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν ένας συγγραφέας να έχει “το θράσος” να μιλάει για πράγματα που δεν έχει ζήσει από πρώτο χέρι. Μόνο μια γυναίκα μπορεί να γράψει ένα βιβλίο που πραγματεύεται τη γυναικεία εμπειρία, διατείνονται, και αποκλείουν από τις αναγνωστικές τους εξορμήσεις οτιδήποτε δεν πατά γερά στην πραγματικότητα με στοιχεία και ντοκουμέντα. Ωστόσο, θα ήταν αφελές να υποστηρίξει κανείς ότι ένα ημερολόγιο, λόγου χάρη, έχει αυτοδικαίως λογοτεχνική αξία επειδή αποτυπώνει στο χαρτί τις αληθινές εμπειρίες και συναισθήματα ενός “πραγματικού ανθρώπου” – ασχέτως αν πράγματι, στο λογοτεχνικό κανόνα περιλαμβάνονται εξαίσια τέτοια παραδείγματα, όπως το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ ή τα Ημερολόγια της Αναΐς Νιν. Εξάλλου, με αυτή τη λογική είναι αδύνατον να εξηγηθεί η απήχηση ολόκληρων λογοτεχνικών ειδών, όπως είναι το ιστορικό μυθιστόρημα και η επιστημονική φαντασία, είδη τα οποία δεν παύουν να συγκινούν βαθιά τους φανατικούς τους αναγνώστες.

Είναι μάλλον αναντίρρητο ότι η συναισθηματική ταύτιση με τους ήρωες και τις καταστάσεις είναι αυτή που κρύβεται πίσω από τη συγκίνησή μας όταν διαβάζουμε λογοτεχνία. Βλέπουμε αντιδράσεις και συναισθήματα που μπορούμε να αναγνωρίσουμε ως δικά μας, και αντίστοιχα καταστάσεις καταπίεσης ή ελευθερίας που κάτι μας θυμίζουν. Δεν είναι όμως οι εξωτερικές συνθήκες και περιστάσεις αρκετές για να πυροδοτήσουν αυτή τη διαδικασία μέσα μας, αφού ένα πιστό ντοκουμέντο θα μπορούσε να μας αφήσει παγερά αδιάφορους. Αντίστοιχα, η “ομοιότητα με πραγματικά πρόσωπα και καταστάσεις” δεν είναι αναγκαία, αφού η δυστοπία, για παράδειγμα, που περιγράφει ο Τζωρτζ Όργουελ στο 1984, αν και εντελώς φαντασιακή, μοιάζει παράξενα επίκαιρη. Το γεγονός ότι εξακολουθούν να μας αφορούν ακόμα και σήμερα λογοτεχνικά έργα του 19ου αιώνα, για να μην αναφερθούμε στις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες, είναι επίσης αποκαλυπτικό.

Τελικά αυτό που αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη σε ένα λογοτεχνικό έργο, ασχέτως αν αυτό διαδραματίζεται στο γνώριμό του παρόν, ή σε τόπο μακρινό, στο παρελθόν ή σε ένα φανταστικό μέλλον, είναι να αναγνωρίζει τον πυρήνα της ανθρώπινης εμπειρίας. Η σύλληψη και η αποτύπωση αυτού του πυρήνα οφείλει να είναι και ο στόχος του συγγραφέα. Αυτός ο σκληρός πυρήνας, που περιλαμβάνει ανόθευτα το ανθρώπινο συναίσθημα, την πνευματική αναζήτηση και το μόχθο, κάνει ένα έργο πραγματικό και διαχρονικό σημείο αναφοράς, χωρίς πλέον να απασχολούν κανέναν οι χωροχρονικές του συντεταγμένες ή τα διαπιστευτήρια του δημιουργού.

Sotiria Georganti

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular