***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Θέατρο. Ο χώρος που η μυθοπλασία, όλοι της οι ήρωες, οι τραγωδίες και τα πάθη παίρνουν σάρκα και οστά μπροστά στα μάτια των έκπληκτων θεατών που πάντα αδηφάγα θα ψάχνουν να κλέψουν λίγη από την μαγεία που συντελείται επί σκηνής για να την εντάξουν στην μάλλον ήσυχη καθημερινότητά τους. Γι`αυτό αγαπώ τόσο το θέατρο, είναι ένα είδος ζωής. Άλλης, δεύτερης, κρυφής. Αλλά μια στο τόσο, είναι αυτό που σου επιτρέπει να ζήσεις και να γίνεις τα πάντα. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου λοιπόν, ας θυμηθούμε μερικές από τις ταινίες που βασίστηκαν σε θεατρικά έργα, μεταφέροντας έστω και λίγη από αυτήν την μυσταγωγική σαγήνη της σκηνής στην μεγάλη οθόνη.
- ΛΕΩΦΟΡΕΙΟΝ, Ο ΠΟΘΟΣ – A STREETCAR NAMED DESIRE
(Πρωταγωνιστούν: Marlon Brando, Vivien Leigh, Kim Hunter, Karl Maden κα.
Σκηνοθεσία: Elia Kazan)
Το 1951, ο Elia Kazan επιστρατεύει δύο mega stars της εποχής, Marlon Brando και Vivien Leigh, μεταφέροντας στην μεγάλη οθόνη το αριστούργημα του Tennessee Williams. Απέσπασε τέσσερα Όσκαρ και άλλες οκτώ υποψηφιότητες, αλλά πέρα από αυτό, το αποτέλεσμα ήταν μια ταινία που κερδίζει την μάχη της στο χρόνο, και που ακόμα και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς, γεμάτη εμβληματικές σκηνές, φιγούρες και εικόνες. Νομίζω πως κανείς δεν είναι σίγουρος για το ποιο ήταν το «απόλυτο αρσενικό», o Marlon Brando ή ο Στάνλεϊ Κοβάλσκι, που πραγματικά αποτελεί ρόλο πρόκληση για οποιονδήποτε ηθοποιό μετά τον Brando, και όσο κι αν η politically correct κοινωνία μας σήμερα επιβάλλει το να μαλακώσουμε τις γωνίες, τόσο ο Brando όσο και ο Στάνλεϊ, μένουν για πάντα αποτυπωμένοι ως μια από τις εμβληματικότερες μορφές του κινηματογράφου. Με την ταινία φυσικά να λογοκρίνεται στην εποχή της, λόγω της προκλητικής θεματολογίας της, πολλοί είναι αυτοί που ακόμα και σήμερα αδυνατούν να αντιληφθούν το πόσο σημαντικά πρωτοπόρος συγγραφέας υπήρξε ο Williams –λάτρης των καταραμένων ηρωίδων- όταν τότε (1947) έγραψε την Μπλανς Ντυμπουά, αντίπαλο δέος του Κοβάλσκι, καταδεικνύοντας την «ελευθεριότητα των ηθών» ως ψυχική διαταραχή, και κάπως έτσι, γεννιέται άλλη μία ιστορική στιγμή του σινεμά, Vivien Leigh, η Μπλανς Ντυμπούα, κοντινό πλάνο, «Πάντα βασιζόμουν στην καλοσύνη των ξένων». Φινάλε.
- ΕΞ ΕΠΑΦΗΣ – CLOSER
(Πρωταγωνιστούν: Jude Law, Natalie Portman, Clive Owen, Julia Roberts, κα.
Σκηνοθεσία: Mike Nichols)
Ήταν το 2004, όταν o σκηνοθέτης Mike Nichols, επέλεξε το υποψήφιο για Tony (1999) θεατρικό έργο του Patrick Marber, φέρνοντας στην μεγάλη οθόνη τους Jude Law, Natalie Portman, Clive Owen και Julia Roberts σε ένα σύγχρονο ερωτικό τετράγωνο που με κυνισμό, αμεσότητα, πρόκληση και διάχυτο αισθησιασμό θα έφερνε όλους τους θεατές αντιμέτωπους με την πραγματικότητα των σχέσεων, τα μυστικά της κρεβατοκάμαρας, και κυρίως τον καθρέφτη τους. Η ταινία ήταν υποψήφια για δύο Όσκαρ, Β` Γυναικείου και Ανδρικού Ρόλου για την Natalie Portman και τον Clive Owen, μας έδωσε ένα υπέροχο τραγούδι που πάντα θα μας κάνει να χαμογελάμε γλυκόπικρα στο άκουσμά του, όσο κι αν απεικονίζει την σκληρότητα και την απόλυτη αποδόμηση των σχέσεων –όπως και το έργο άλλωστε- και το Closer, έκτοτε θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας σαν ένα από εκείνα τα μικρά, απροσδόκητα διαμάντια του σινεμά, όπου τέσσερις άνθρωποι και η αλήθεια είναι υπέρ αρκετά για να σου κόψουν την ανάσα.
- ΜΑΚΒΕΘ – MACBETH
(Πρωταγωνιστούν: Michael Fassbender, Marion Cotillard, Paddy Considine, David Thewlis, κα.
Σκηνοθεσία: Justin Kurzel)
Φυσικά είναι πάρα πολλές οι μεταφορές ενός τόσο γνωστού, μεγάλου και κλασικού έργου, όπως αυτό του William Shakespeare, με πιο πρόσφατη μάλιστα την –αρκετά αξιόλογη και μόλις λίγων μηνών- εκδοχή του Joel Coen. Ωστόσο, προσωπικά, πάντα θα επιλέγω την ταινία του 2015, με τον Michael Fassbender και την Marion Cotillard στους πρωταγωνιστικούς ρόλους του Σκώτου Βασιλιά και της Lady Macbeth. Θέματα όπως η εξουσία, η φιλοδοξία, και η δολοπλοκία είναι αυτά που κυριαρχούν στο έργο, ενώ η ταινία του Justin Kurzel, λιτή, ατμοσφαιρική, υποβλητική, μοιάζει σχεδόν να γεννάει τα κοράκια που κρώζουν για το αίμα που θα ξεχυθεί στον αγώνα για το Στέμμα και την Ψυχή –αν αυτή υπάρχει ακόμα. Με κινηματογράφηση που θυμίζει τα μεγάλα ιστορικά και πολεμικά έπη, και εξαιρετικές ερμηνείες, το Macbeth του Kurzel είναι μια ταινία όπου ο ίδιος ο πυρήνας της τραγωδίας όπως γεννήθηκε από την πέννα του Shakespeare, συναντά το στιβαρό, κλασικό σινεμά.
- ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ – LA NOVIA
(Πρωταγωνιστούν: Inma Cuesta, Alex Garcia, Asier Etxeandia, Luisa Gavasa, κα.
Σκηνοθεσία: Paula Ortiz)
H Paula Ortiz δίνει σάρκα και οστά στο αριστούργημα του Federico Garcia Lorka, τους απαγορευμένους εραστές και τις κρυφές επιθυμίες τους, και δημιουργεί μια ταινία σχεδόν άχρονη και άτοπη, που μεθυστικά εξυμνεί την τραγικότητα του απαγορευμένου με πλάνα που συχνά ξεπερνάνε σε ποίηση και εκφραστικότητα τα λόγια του ίδιου του Lorka. Η σαγήνη, το πάθος και ο αισθησιασμός, μοιάζουν να μπλέκονται με τη γκροτέσκ φιγούρα ενός ματωμένου φεγγαριού που πάντα θα κυνηγάει τους καταραμένους, ενώ η εικόνα της Νύφης με το καθηλωτικό πρόσωπο της Inma Cuesta, υποψήφιας για το Βραβείο Goya 2016, κυριολεκτικά μαγνητίζει τον θεατή άμα τη εμφανίσει. Δύο Βραβεία Goya, Καλύτερης Κινηματογράφησης και Β` Γυναικείου Ρόλου για τη Luisa Gavasa στον ρόλο της Μάνας, και μια ταινία που συνδυάζει μοναδικά λυρισμό και ένταση, με ένα αποτέλεσμα που μένει πραγματικά αξέχαστο.
- ΟΙ ΜΑΓΙΣΣΕΣ ΤΟΥ ΣΑΛΕΜ – THE CRUSIBLE
(Πρωταγωνιστούν: Daniel Day-Lewis, Winona Ryder, Joan Allen, κα.
Σκηνοθεσία: Nicholas Hytner)
Βασισμένος στα πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης το 1692, αυτά που έμειναν στην ιστορία ως το κυνήγι μαγισσών που οδήγησε στην καταδίκη σε θάνατο είκοσι γυναικών με την κατηγορία της μαγείας, ο Arthur Miller, το 1953 γράφει ένα έργο με το οποίο καυτηριάζει τον Μακαρθισμό της Αμερικής του `50 και τον διωγμό των κομμουνιστών, ενώ και ο ίδιος βρέθηκε αντιμέτωπος με τις αρχές, κατηγορούμενος για «αντι-αμερικάνικες δραστηριότητες». Η ταινία του Nicholas Hytner, του 1996, με πρωταγωνιστή τον σπουδαίο Daniel Day-Lewis στον ρόλο του Τζον Πρόκτορ, και την Winona Ryder, αν και υποψήφια τότε για δύο Όσκαρ, μοιάζει να μην προσφέρει τίποτα περισσότερο στο έργο, το οποίο εκ φύσεως, ακόμα και σήμερα, μοιάζει να είναι τρομακτικά επίκαιρο και φέρει μαζί του την βαρύτητα όλων των λαθών που η ανθρωπότητα τείνει να επαναλαμβάνει. Αυτό και μόνο το καθιστά σημαντικό.
- ΤΟ ΓΑΛΑ
(Πρωταγωνιστούν: Ιωάννα Τσιριγκούλη, Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Όμηρος Πουλάκης, κα.
Σκηνοθεσία: Γιώργος Σιούγας)
Το μονόπρακτο θεατρικό του Βασίλη Κατσικονούρη, μια παράσταση αξέχαστη (επιτρέψτε μου να διευκρινίσω ότι αναφέρομαι στην παράσταση του 2006, από το Εθνικό Θέατρο, υπό την διεύθυνση τότε του Νίκου Κούρκουλου, με την τεράστια, καθηλωτική Ιρίνα, την Μάνα, της Μάνιας Παπαδημητρίου, τον πρόωρα χαμένο Κωνσταντίνο Παπαχρόνη στον ρόλο του Λευτέρη και τον Γιάννο Περλέγκα να κερδίζει το Βραβείο Χορν για τον ρόλο του Αντώνη, και όχι σε μετέπειτα ανεβάσματα του έργου), το Γάλα, ένα κείμενο γροθιά στο στομάχι, κορυφαίο έργο της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας, μεταφέρεται -με επιτυχία- το 2011 στη μεγάλη οθόνη, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Σιούγα, με τους Όμηρο Πουλάκη και Προμηθέα Αλειφερόπουλο στους ρόλους του Αντώνη και του Λευτέρη, και την Ιωάννα Τσιριγκούλη ως μάνα. Μια ταινία με υπέροχες ερμηνείες, που είναι αδύνατο να αφήσουν άνθρωπο ασυγκίνητο, και ένα έργο που έβαλε το μαχαίρι τόσο βαθιά σε θέματα πανανθρώπινα, όπως ο ξεριζωμός, η μητρότητα και η αρρώστια, που ακόμα δεν μπορώ να μιλήσω γι’αυτό χωρίς να νιώθω κάτι μέσα μου να σπάει. Κάθε φορά.
- ΚΟΡΙΟΛΑΝΟΣ – CORIOLANUS
(Πρωταγωνιστούν: Ralph Fiennes, Gerard Butler, Vanessa Redgrave, Jessica Chastain, Brian Cox, Lubna Azabal, Ashraf Barhom, κα.
Σκηνοθεσία: Ralph Fiennes)
Ο Ralph Fiennes, με διττό ρόλο, αυτόν του σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή, αναλαμβάνει τα ηνία της μεταφοράς στην μεγάλη οθόνη, της ιστορίας του Γάιου Μάρκιου Κοριολανού, του Ρωμαίου πολιτικού και στρατιωτικού, του οποίου η ανδρεία, η περηφάνεια και η αλαζονεία οδήγησαν στην τυραννία, την εξορία από την Ρώμη και τελικά την εκδίκηση, γεννώντας την τραγωδία που ενέπνευσε τον Shakespeare. O Fiennes, σε μια καθηλωτική ερμηνεία, στιβαρός, αγέρωχος, τρομακτικά απόλυτος, προσωπικά την θεωρώ από τις μεγαλύτερες της καριέρας του, σκηνοθετικά, επιστρατεύει ένα εξίσου σπουδαίο καστ ηθοποιών να τον πλαισιώνουν, με κορυφαία την Vanessa Redgrave στον ρόλο της Βολούμνια, και τον Gerard Butler στον ρόλο του Τούλου Αουφίδιου, σε ένα στοίχημα που μάλλον δεν κερδήθηκε, ενώ το σκηνικό του έργου τοποθετείται σε έναν ακαθόριστα δυστοπικό χωροχρόνο με ποικίλες πολιτικές και περιβαλλοντολογικές αιχμές, και το καμπανάκι για τις σημαίες του πολέμου που υψώνονται ως απόρροια πολιτικών παιχνιδιών να χτυπάει πιο ηχηρά από ποτέ.
- SWEENEY TODD: Ο ΦΟΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΕΑΣ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΦΛΙΤ – SWEENEY TODD
(Πρωταγωνιστούν: Johnny Depp, Helena Bonham Carter, Alan Rickman, Timothy Spall, Sascha Baron Cohen, κα.
Σκηνοθεσία: Tim Burton)
Η σκοτεινή φαντασία του Tim Burton, συναντιέται ξανά με τον Johnny Depp και την Helena Bonham Carter, ένα από τα πλέον αγαπημένα τρίγωνα του σινεμά, που αυτή την φορά ενσαρκώνουν δύο από τους πιο νοσηρούς ήρωες της καριέρας τους, τον Sweeney Todd, τον αδικημένο κουρέα που επιστρέφει μετά από χρόνια φυλάκισης στο Λονδίνο του 1840 για να εκδικηθεί τον θάνατο της γυναίκας του, και την κυρία Lovett, η οποία προσφέρεται να βοηθήσει στο εκδικητικό του σχέδιο, ανεβάζοντας τις δουλειές του μαγαζιού της! Ένα αστείρευτα βιτριολικό χιούμορ, πολύ αίμα, σκοτεινή ατμόσφαιρα ενός πέραν του δέοντος μουντού, μαύρου, βρώμικου και καταχθόνιου Λονδίνου, υπέροχοι ηθοποιοί και ο μοναδικά ασύλληπτος συνδυασμός του μιούζικαλ με τον τρόμο, κάνουν την ταινία πραγματικά απολαυστική και αξέχαστη! Ένα Όσκαρ και δύο υποψηφιότητες, και το βραβευμένο με Tony μιούζικαλ του Stephen Sondheim (βασισμένο στο πρότερο θεατρικό του Christopher Bond) αποκτά ένα ευρύτερο φανατικό κοινό, που λατρεύει να τραγουδά για αίμα και μερικές αμφιβόλου ποιότητας κρεατόπιτες!
- KILLER JOE
(Πρωταγωνιστούν: Matthew McConaughey, Emile Hirsch, Juno Temple, Thomas Haden Church, Gina Gershon, κα.
Σκηνοθεσία: William Friedkin)
O σκοτεινός, πάντα αυστηρός William Friedkin, επιλέγει το θεατρικό έργο του Tracy Letts, γραμμένο το 1993, και με πρωταγωνιστές τους Matthew McConaughey, Emile Hirsch, Juno Temple, Thomas Haden Church και Gina Gershon, το 2011 κάνει μια ταινία που με υπέρμετρο κυνισμό αλλά και χιούμορ, μιλά για το σκληρό πρόσωπο μιας ξεχασμένης από τον Θεό Αμερικής, την βία, το περιθώριο και τους δεσμούς αίματος που μας καθορίζουν. Με την καυστικότητα των σχολίων σχετικά με αναφορές της αμερικάνικης ποπ κουλτούρας, να περνούν κυριολεκτικά σε άλλη διάσταση μέσα από το έργο, Friedkin και Letts, γεννούν ένα δημιούργημα πολύ πιο βαθύ σε κοινωνικό υπόβαθρο από αυτό που φαντάζεται κανείς βλέποντας μια φαινομενικά αστυνομική ταινία, ενώ ο ήρωας του Killer Joe είναι τόσο υπόγεια ανατριχιαστικός που δύσκολα τον ξεχνάει κανείς!
- Ο ΘΕΟΣ ΞΕΧΑΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ – ANGELS IN AMERICA
(Πρωταγωνιστούν: Meryl Streep, Al Pacino, Emma Thompson, Jeffrey Wright, Mary-Louise Parker, Justin Kirk, Patrick Wilson, James Cromwell, κα.
Σκηνοθεσία: Mike Nichols)
Άφησα το καλύτερο για το τέλος! Το πολυβραβευμένο θεατρικό έργο του Tony Kushner “Angels in America – A gay fantasia on national times” γίνεται μια μίνι σειρά έξι επεισοδίων, από τις δυνατότερες που είδαμε ποτέ (και πολύ πριν οι σειρές γίνουν trend!) όταν το 2003, η HBO επιστρατεύει τον σκηνοθέτη Mike Nichols και ένα τεράστιο επιτελείο ηθοποιών, ανάμεσά τους οι Meryl Streep, Al Pacino, Emma Thompson, Jeffrey Wright και άλλοι, μεταφέροντας στην μικρή οθόνη ένα από τα πιο πολυεπίπεδα και περίπλοκα αλληγορικά δράματα που γνώρισε ποτέ η δραματουργία. Χωρισμένο σε δύο μέρη, τα Millennium Approaches και Perestroika, το έργο αποτελεί μια συμβολική εξιστόρηση της Αμερικής της δεκαετίας του `80, με την μάστιγα του AIDS να μεσουρανεί εξολοθρεύοντας κυριολεκτικά την ακόμα αφανή τότε ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, και μπλέκοντας το φανταστικό με αληθινά πρόσωπα και γεγονότα όπως ο Roy Cohn, συμβουλάτορας του McCarthy κατά την διάρκεια των περίφημων «ακροάσεων» που οδηγούσαν στις συλλήψεις των κομμουνιστών, και την Ethel Rosenberg, που την ίδια περίοδο καταδικάστηκε ως κατάσκοπος των Σοβιετικών Δυνάμεων, ο Kushner καυτηριάζει τις πολιτικές του Reagan, τα λάθη της ανθρωπότητας, τον υποκριτικό συντηρητισμό της Αμερικάνικης «τέλειας» κοινωνίας, και σκιαγραφεί έναν κόσμο γεμάτο από φαντάσματα του παρελθόντος των οποίων οι ένοχες συνειδήσεις κυνηγάνε ανελέητα όλες τις επόμενες γενιές που μοιάζουν σχεδόν καταδικασμένες να ζήσουν σε μια κοινωνία που αργοπεθαίνει κουβαλώντας τις αμαρτίες των προπατόρων που πέφτουν ασήκωτες στις πλάτες τους. Μοναδικού ύφους και αισθητικής έργο, δύσκολο θέαμα, αλλά αδιαμφισβήτητα σπουδαίο. Η σειρά απέσπασε 11 (!) βραβεία Emmy το 2004 ενώ διεκδικούσε άλλες δέκα υποψηφιότητες και ο σκηνοθέτης Mike Nichols το 2014, λίγο πριν τον θάνατό του, αποκάλυψε πως από το σύνολο του έργου του, θεωρεί το Angels in America το δικό του magnum opus.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
