***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Για ποιον λόγο ασχοληθήκατε με τη γραφή;
Δεν είμαι σίγουρη αν μπορώ να εξηγήσω, να παραθέσω λόγους για να εκλογικεύσω την ανάγκη μου για έκφραση. Γράφεις γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος ή μάλλον επιλέγεις αυτόν τον τρόπο για να εξηγήσεις τι συμβαίνει γύρω σου, το δράμα που παίζεται, την ανθρώπινη περιπέτεια, κυρίως όμως για να ισορροπήσεις εσωτερικά, να δώσεις ένα ανάσασμα στην ασθμαίνουσα εσωτερική σου ύλη.
Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η συγγραφή για εσάς;
Η διαδικασία της συγγραφής είναι άλλοτε εύκολη κι αβίαστη, άλλοτε όχι, εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες, αλλά κι από τη διάθεσή μου. Δεν ακολουθώ κάποια εργαστηριακή διαδικασία, δεν εκβιάζω την έμπνευση ή την ιδέα , τα αφήνω να αναδυθούν μόνα τους , αν και με ταλαιπωρούν καιρό πριν ως σκέψη. Σε περιόδους που δεν γράφω διατηρώ την επαφή μου με τον λόγο και τη γραφή μέσω του επαγγέλματός μου, είμαι φιλόλογος, διδάσκω λογοτεχνία στους μαθητές μου, και διαβάζω λογοτεχνία για να ανατροφοδοτούμαι.
Μοιραστείτε μαζί μας τη στιγμή που αποφασίσατε να γράψετε το πρώτο σας βιβλίο.
Δεν νομίζω ότι υπήρξε μια τέτοια συγκεκριμένη στιγμή, έγινε σταδιακά και προέκυψε φυσιολογικά ως διαδικασία, που διήρκησε μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι η συγγραφή να ολοκληρωθεί. Σημειώσεις, μικρά κείμενα ως πυρήνες, γραμμένα σε διαφορετικές περιόδους συγκεντρώθηκαν, οργανώθηκαν, και κατέληξαν να γίνουν το πρώτο μου βιβλίο που ήταν ιστορικό μυθιστόρημα.
Ποιος είναι ο πρώτος άνθρωπος που διαβάζει το βιβλίο σας όταν το τελειώσετε;
Ο πρώτος άνθρωπος που διαβάζει τα χειρόγραφά μου, κάνει παρατηρήσεις, προτείνει, διορθώνει, εμψυχώνει και υποστηρίζει αυτό που κάνω είναι ο σύζυγός μου. Ακολούθως το βιβλίο διαβάζουν κάποιοι καλοί φίλοι, αγαπημένοι δικοί μου άνθρωποι, που τη γνώμη τους εκτιμώ και εμπιστεύομαι.
Εμπεριέχουν οι ήρωές σας ένα κομμάτι του εαυτού σας και σε ποιον βαθμό;
Οπωσδήποτε υπάρχουν αυτοβιογραφικά και κυρίως βιωματικά στοιχεία, υλικά από τα οποία φτιάχνονται και υποστασιοποιούνται οι ήρωές μου. Η συγγραφική ύλη, άλλωστε, προέρχεται πρωτίστως από την ενδοχώρα του δημιουργού, τα βιώματά του. Ωστόσο, πολλά πράγματα μπορεί να εμπνεύσουν τη δημιουργία ενός ήρωα: μια ωραία μουσική, ένας στίχος, μια εικόνα ακόμα και μια φευγαλέα οπτική εντύπωση, ένα τοπίο, ένα βλέμμα…κάποιος με τον οποίο στη ζωή διασταυρώθηκες.
Απευθύνεστε σε συγκεκριμένο πρόσωπο όταν γράφετε ένα βιβλίο;
Απευθύνομαι στον καθένα και προσπαθώ το μήνυμά μου να αποκτά καθολικότητα. Συμβαίνει όμως να δημιουργήσω έναν ήρωα που η δομή του βασίζεται σε κάποιο πρόσωπο οικείο σε εμένα. Ο ήρωας μου τότε ενδύεται με τα στοιχεία της προσωπικότητας του προσώπου, τον αξιακό εξοπλισμό του, τις αντιλήψεις του- όλα αυτά λογοτεχνικά μεταπλασμένα για τις ανάγκες της πλοκής. Αφιερώνω, ωστόσο, τα βιβλία μου σε αγαπημένα μου πρόσωπα.
Έχετε αγωνία για τις αντιδράσεις των αναγνωστών σας;
Με ενδιαφέρει η αντίδραση του αναγνώστη, έστω κι αν γράφω για εμένα από προσωπική ανάγκη. Θα ήθελα να τον αφορά αυτό που γράφω, να γίνεται κοινωνός των ιδεών, των ανησυχιών, των προβληματισμών μου, να συμμετέχει συναισθηματικά. Διαφορετικά ποιος ο λόγος της έκδοσης ενός βιβλίου και της έκθεσης του συγγραφέα στο κοινό;
Πόσο τολμηρή είστε στη γραφή σας; Θέτετε περιορισμούς στον εαυτό σας λόγω κοινωνικών συμβάσεων;
Ένας συγγραφέας, όπως εγώ το βλέπω, γράφει για να αναμετρηθεί ακριβώς με τις κοινωνικές συμβάσεις, να υποσκάψει με την πένα του τις νόρμες ζωής που στερούν από τον άνθρωπο τη χαρά, την ελευθερία, την ευτυχία – όσο άπιαστα κι αν είναι αυτά τα τελευταία ως φευγαλέοι αντικατοπτρισμοί. Η πρόθεση αυτή απελευθερώνει τα εκφραστικά μέσα του δημιουργού, και τα δικά μου κατά συνέπεια. Προτιμώ την ευθύβολη προσέγγιση των θεμάτων και αυτό επιχειρώ και στο τελευταίο βιβλίο μου «Η σκιά του κηπουρού».
Από τι πάσχει κατά την γνώμη σας η ελληνική λογοτεχνία;
Δύσκολη απάντηση σε ένα θέμα που απασχολεί όλους όσοι ασχολούνται με το βιβλίο. Η ξένη λογοτεχνία κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού έναντι της ελληνικής και αυτό θα μπορούσε κανείς εύκολα να το αποδώσει στο μεγάλο κοινό στο οποίο απευθύνεται και στους τρόπους και τα μέσα προβολής της. Κατά καιρούς κάποιοι χρεώνουν τις δυσκολίες της ελληνικής λογοτεχνίας σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με τον στενό τοπικό ορίζοντα στον οποίο αναπτύσσεται, που λειτουργεί περιοριστικά. Τείνω να πιστεύω ότι μαζί με τα παραπάνω το πρόβλημα οφείλεται και στην έλλειψη αναγνωστικής κουλτούρας που έχει να κάνει με τη σχολική παιδεία και την καλλιέργεια της σχέσης με την ελεύθερη ανάγνωση, πράγμα που περιορίζει το αναγνωστικό κοινό. Το περιορισμένο αυτό κοινό, ωστόσο, είναι πολύ απαιτητικό και δύσκολα το κερδίζεις.
Ποια ήταν η αφορμή για το τελευταίο σας βιβλίο;
Το τελευταίο μου βιβλίο, «Η σκιά του κηπουρού», νουβέλα από τις εκδόσεις Βακχικόν, είναι τοποθετημένο σε αόριστο χρόνο και χώρο και θίγει σύγχρονα και καθολικά ζητήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι ήρωές μου, που λόγω ενός μολυσματικού ιού ζουν σε περιορισμό κι αυτό δεν απέχει από την πραγματικότητα, την κοινωνική δυστοπία, που το προηγούμενο διάστημα ζήσαμε. Η κοινωνική αυτή συνθήκη γίνεται αφορμή για τη συγγραφή του βιβλίου. Ο φόβος για το διαφορετικό, η βία, η μοναξιά, ο ναρκισσισμός του ψηφιακού κόσμου, οι επώδυνοι συμβιβασμοί είναι κάποια από τα ζητήματα που πραγματεύομαι. Οι ήρωές μου, έγκλειστοι όχι τόσο στον χώρο όσο στο μοναχικό «Εγώ», επιχειρούν να σπάσουν τα δεσμά τους, να απλώσουν το χέρι στον μετέωρο διπλανό τους και να επανασυνδεθούν με τη ζωή. Το θέμα στο υπόστρωμα της ιστορίας είναι η αναζήτηση της χαμένης ανθρωπιάς, που βρίσκει ακόμα και σε καιρούς ζοφερούς μια χαραμάδα να ξετρυπώσει για να ανθήσει μία νέα σχέση με τον συνάνθρωπο και τον εαυτό μας.
Ένας μολυσματικός ιός απειλεί τους κατοίκους μιας πόλης που ζουν σε περιορισμό. Έγκλειστοι όχι τόσο στον χώρο όσο στο μοναχικό «Εγώ», γίνονται όλοι πρωταγωνιστές μιας ανθρώπινης περιπέτειας, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με θεμελιακά ζητήματα: τον φόβο για το διαφορετικό, τη βία, τη μοναξιά, τους επώδυνους συμβιβασμούς, τις απρόσωπες σχέσεις, τον ναρκισσισμό του ψηφιακού κόσμου, την πληγωμένη φύση.
Ο εγκλεισμός ρίχνει τις σιδεριές του μόλις εκείνοι απλώσουν το χέρι στον μετέωρο διπλανό τους: Σε μια παλιά ντίβα της όπερας, ξεχασμένη από όλους, σε μια πάμπλουτη ρακοσυλλέκτρια αναμνήσεων, σε μια πρώην αναρχική που βρίσκει τη δύναμη να σπάσει τα προσωπικά της δεσμά, σ’ έναν εθνικιστή, νοσταλγό του ολοκληρωτισμού… Ανάμεσά τους, ένας μετανάστης επιχειρεί να φέρει τη σύμπνοια και την αρμονία στον ταραγμένο μικρόκοσμο των ηρώων, γίνεται φύλακας της ελπίδας που την προσφέρει απλόχερα.
Η ιστορία με γλυκόπικρο χιούμορ μεταφέρει ένα αισιόδοξο μήνυμα. Η χαμένη ανθρωπιά βρίσκει, ακόμα και σε καιρούς ζοφερούς και ισκιωμένους από τον μαζικό φόβο, μια χαραμάδα να ξετρυπώσει, για να ανθήσει μια νέα σχέση με τον συνάνθρωπο και τον εαυτό μας: να νοιάζεσαι, να αγαπάς, να μοιράζεσαι, να συγχωρείς ή να μην αντέχεις άλλο και να τολμάς να φεύγεις…
*
Η Τίνα Κατσούλη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου κατοικεί με την οικογένειά της. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός.
Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα: Στην αχλή των αιώνων (εκδόσεις Λιβάνη 2018) και Αξόδευτη ζωή (εκδόσεις Λιβάνη 2020).
Η σκιά του κηπουρού είναι η πρώτη νουβέλα που εκδίδει.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
