***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Πολλές κοινωνίες στον πλανήτη μας ήταν ανέκαθεν στρατοκρατικές και γαλουχούσαν τους πολίτες τους με το ιδανικό του να πεθαίνεις στη μάχη και έριχναν το κυρίως βάρος της οικονομία τους στην ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας τους

Οι αρχηγοί των κρατών αυτών ικανοποιούσαν ανέκαθεν τις επεκτατικές ορέξεις τους φανατίζοντας τον λαό, προκειμένου να πολεμήσει, με θρησκευτικά ή εθνικιστικά ζητήματα. Και όλα αυτά προκειμένου να δημιουργήσουν μεγάλα και ισχυρά κράτη με άφθονους πόρους και πολυπληθές ανθρώπινο δυναμικό σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας. Η πιο γνωστή από αυτές ήταν, φυσικά, η αρχαία Σπάρτη.

Η σπαρτιατική αγωγή ήταν τόσο σκληρή και αυστηρή, που η λέξη “σπαρτιατικός” κατέληξε να σημαίνει λιτός. Το ιδεώδες των Σπαρτιατών ήταν να πεθάνει κανείς για την πατρίδα και η ήττα στη μάχη θεωρούταν χειρότερη από τον θάνατο.

Ήδη όμως από την μυκηναϊκή εποχή, σε έπη όπως η Ιλιάδα, του Ομήρου η στρατιωτική αρετή εξυμνείται, κάτι που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ελληνική κοινωνία ήταν, πριν ακόμη από την ύπαρξη της Σπάρτης ως πόλης-κράτους μια κοινωνία στρατοκρατική, στην οποία οι πόλεις και οι ηγεμόνες τους συγκρούονταν συχνά μεταξύ τους.

Άλλοι μεγάλοι πολεμιστές της αρχαιότητας ήταν οι Ρωμαίοι. Γι’ αυτούς ο Ιουδαίος ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος φέρεται να είχε πει:” Μοιάζουν σαν να είναι γεννημένοι με τα όπλα στα χέρια“. Οι περίφημοι ρωμαϊκοί θρίαμβοι με τα λάφυρα, τις πομπές και τις αψίδες έχουν μείνει στην ιστορία.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία επίσης ξεκίνησε τη ζωή της, όπως και το ίδιο το ισλάμ άλλωστε- ως στρατοκρατική κοινωνία με άγριες επεκτατικές διαθέσεις. Οι σουλτάνοι, αλλά και οι Άραβες ηγεμόνες πριν από αυτούς, με πρόσχημα τη διάδοση του ισλαμισμού, προσπάθησαν να πείσουν τον οθωμανικό λαό πως η επέκταση της αυτοκρατορίας μέσα από διαρκείς πολέμους είναι απολύτως αναγκαία. Πράγματι, η αρχή του τέλους της παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χρονολογείται ακριβώς από τον 17ο αιώνα, όταν δηλαδή η αυτοκρατορία σταμάτησε να επεκτείνεται.

Τον 18ο-19ο αιώνα η Πρωσία θεωρούταν το κυριότερο στρατοκρατικό κράτος του πολέμου, σε σημείο που την προσφωνούσαν ως “Η Σπάρτη του Βορρά“. Η Πρωσία απέκτησε πανίσχυρο στρατό και κατάφερε να περάσει μία αμιγώς στρατιωτική κουλτούρα στις ανώτερες τάξεις των γαιοκτημόνων, οι οποίοι εκπαίδευαν τα παιδιά τους να είναι ανθεκτικά στον πόνο.

Από τους αυτόχθονες λαούς, οι Πάρθοι στην αρχαιότητα, οι Γκούρκας (οι Νεπαλέζοι στρατιώτες του βρετανικού στρατού), οι Ινδιάνοι Σιού στην Αμερική, οι Κουργκ της Ινδίας και οι Μαορί της Νέας Ζηλανδίας είχαν συγκροτήσει κατά το παρελθόν αμιγώς στρατοκρατικές κοινωνίες.

Στον αντίποδα όλων αυτών, βρίσκονται οι Κινέζοι. Μπορεί να μας φανεί περίεργο, όμως αυτοί ποτέ δεν συμπεριέλαβαν τον πόλεμο ως βασική τους αξία, παρά περισσότερο ως αναγκαίο κακό. Τόσο ο Κομφούκιος, όσο και ο θεωρητικός του πολέμου Σουν Τζου πάντοτε θεωρούσαν επιτυχημένο τον στρατηγό εκείνο που κατορθώνει να κερδίσει τον πόλεμο με ελιγμούς και τακτική, αποφεύγοντας τη μάχη. Οι Κινέζοι, αντίθετα με τους Ευρωπαίους ομόλογούς τους, απέδιδαν σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας τους κύρος και τιμές στους ποιητές, τους λογοτέχνες και τους καλλιτέχνες, γενικά στους λόγιους και τους ανθρώπους των γραμμάτων. Όλα τα παραπάνω, φυσικά, δεν σημαίνουν ότι οι Κινέζοι δεν έκαναν ποτέ πολέμους, παρά μόνο ότι τους απέφευγαν όταν αυτό ήταν εφικτό. Με ένα τιτάνιο έργο όπως το Σινικό Τείχος, για παράδειγμα, αλλά και με τη διπλωματία τους, μπόρεσαν να αποκρούσουν επί αιώνες τις ατέρμονες μογγολικές επιδρομές.

Μετά τους Παγκόσμιους Πολέμους στην Ευρώπη παρατηρείται και στη δική μας ήπειρο μία στροφή προς τον φιλειρηνισμό, σαν αυτή που επέδειξαν οι Κινέζοι αιώνες τώρα. Μόνο που την ειρήνη αυτή τη θέτουν σε κίνδυνο τώρα και πάλι άπληστοι ηγέτες, γυρίζοντάς μας πίσω, κυριολεκτικά και μεταφορικά, σε άλλες εποχές.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Margaret Man Millan, Μια σύντομη ιστορία του πολέμου, εκδ. Ψυχογιός

-Keegan John, Η ιστορία του πολέμου, εκδ. Λιβάνης

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.