***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Με αφορμή το 2020 Έτος Αντώνη Σαμαράκη διοργανώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σε συνεργασία με τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων και σε επιμέλεια του αρχιτέκτονα Γιώργου Ρυμενίδη, η Έκθεση για τη ζωή και το έργο του μεγάλου αυτού συγγραφέα.
Πρόκειται για μια έκθεση εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για τον λογοτέχνη εκείνον που έκανε οίστρο της λογοτεχνικής του δημιουργίας τον αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη, την ελευθερία, την ισότητα και τον ανθρωπισμό.
Με ξεναγό την ίδια την Ελένη Σαμαράκη, σύζυγο και συνοδοιπόρο του Αντώνη Σαμαράκη, είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε ανάμεσα στα εκθέματα, τεκμήρια μιας δημιουργίας που παραμένει επίκαιρη και διαχρονική και ταυτόχρονα επιμένει να συγκινεί τους αναγνώστες κάθε εποχής για τον αιχμηρό, ασθματικό και ευθύβολο λόγο του.
Η κυρία Ελένη Σαμαράκη
Σύμφωνα με την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Γραμμάτων του ΥΠΠΟΑ, Αθανασία Παπαθανασίου, «Το σκεπτικό της έκθεσης ήταν, πρώτον, να υπάρχουν τεκμήρια, δηλαδή να αξιοποιηθούν ορισμένα από τα άπειρα τεκμήρια που η Ελένη Σαμαράκη έχει κρατήσει με πολύ μεγάλη ευσέβεια, σεβασμό και προσοχή. Το δεύτερο είναι να μπαίνεις μέσα και να “παίρνεις” την ατμόσφαιρα του Σαμαράκη. Δηλαδή, κάπως να νιώθεις ότι είναι εδώ αυτός ο γλυκός άνθρωπος, ο καταπληκτικός, τρυφερός, ιδιαίτερα κοινωνικός, που, ΄πως είπε η Ελένη Σαμαράκη μιλούσε με τον ίδιο τρόπο στην τηλεφωνήτρια του ΟΤΕ και στον Μπουνιουέλ. Η Έκθεση ακολούθησε αυτή τη λογική. Να υπάρχει όλο το έργο, η ζωή του».
Αξίζει να σταθεί κανείς στο χρονολόγιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η προσωπική διαδρομή του Αντώνη Σαμαράκη, κεντρικός άξονας της έκθεσης, και να μελετήσει τα σημαντικότερα γεγονότα που συντάραξαν τον κόσμο από το 1919 έως και το 2003, από τη γέννηση δηλαδή του Αντώνη Σαμαράκη έως και τον θάνατό του, και διαμόρφωσαν τον πολυμεταφρασμένο και πολυβραβευεμένο συγγραφέα των ανθρώπινων αξιών, ο οποίος, με τη σειρά του σημάδεψε τα ελληνικά γράμματα με το έργο του.
Παράλληλα στην έκθεση έχει κανείς την ευκαιρία να δει το γραφείο του, τη γραφομηχανή του «Λάθους» και του «Ζητείται Ελπίς», τα παράσημά του, φωτογραφίες με ομότεχνους και αγαπημένους του ανθρώπους, φωτογραφίες από σημαντικές στιγμές τα προσωπικής του ζωής, δημοσιεύματα για εκείνον, το έργο του και τις βραβεύσεις του, προτομές, ελληνικές εκδόσεις των έργων του αλλά και 70 από τα 130 εξώφυλλα των μεταφρασμένων εκδόσεων των βιβλίων του Αντώνη Σαμαράκη, προσωπογραφίες του από τον Παναγιώτη Τέτση, αρκετά χειρόγραφά του, στιγμές από τα ταξίδια του στην Αιθιοπία ως Πρεσβευτής της Unicef, από τη Βουλή των Εφήβων και μια σειρά επιστολών από την πληθώρα που λάμβανε και υπάρχουν στο αρχείο του στη Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Ξεχωρίζουν ανάμεσά τους, η προσωπική κάρτα του Οδυσσέα Ελύτη, το ιδιόχειρο γράμμα της Άγκαθα κρίστι, σημειώματα από τον Φρέντυ Γερμανό, τον Μισέλ Πικολί, τη Λιλή Ιακωβίδη, τον Γιώργο Θεοτοκά.
Αφίσες από τα κινηματογραφικά έργα που γυρίστηκαν, βασισμένα στα βιβλία του, το περίφημο γραμματόσημο από την Αναμνηστική Σειρά Γραμματοσήμων των ΕΛΤΑ «Νεοέλληνες Λογοτέχνες-Ποιητές-Πεζογράφοι», αφιερωμένο στον Αντώνη Σαμαράκη, και η πολυτιμότερη προσφορά του, όταν αποφάσισε—και όπως, χαρακτηριστικά είπε η Ελένη Σαμαράκη, διοργάνωσε μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια—να δωρίσει το σώμα του στο Εργαστήριο Ανατομίας της Ιατρικής Σχολής, μετά τον θάνατό του. «Σήμερα, ο σκελετός και η καρδιά του βρίσκονται στο Μουσείο Ανατομίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών», είπε η Ελένη Σαμαράκη και μας παρουσίασε όλες τις λεπτομέρειες αυτής της απόφασης με συγκίνηση, σεβασμό και αγάπη απέναντι στον άνθρωπο αυτόν με τον οποίο μοιράστηκε τη ζωή της.
Με την αρχοντιά και τη γλυκύτητα που τη χαρακτηρίζουν η Ελένη Σαμαράκη μάς μίλησε για τον δικό της Αντώνη, για τον Αντώνη όλων μας, για τον τρόπο που γνωρίστηκαν και συνέδεσαν τις ζωές τους, για τον τρόπο με τον οποίο η ίδια, μια δυναμική και ανεξάρτητη γυναίκα, συνοδοιπόρησε με έναν άνθρωπο τόσο ιδιαίτερο, τόσο τρυφερό και ανθρώπινο. Για το ξαφνικό του γάμου τους, για το πώς έβλεπε η μητέρα της τον γαμπρό της, για στιγμές της ζωής τους. Απάντησε με ευγένεια σε κάθε ερώτηση, δε δίστασε να αποκαλύψει τις πιο ανθρώπινες πλευρές του μεγάλου συγγραφέα και να μας ταξιδέψει στο κοινό τους παρελθόν.
Ανάμεσα στους παρευρισκόμενους ήταν και η Γ.Γ. Σύγχρονου Πολιτισμού, Ελένη Δουνδουλάκη και ο εικαστικός Γιάννης Μπουτέας που μας μίλησε για το έργο που φιλοτέχνησε προς τιμήν του Αντώνη Σαμαράκη και περιλαμβάνεται στα εκθέματα.
Επόμενος στόχος είναι η έκθεση αυτή να φτάσει σε πολλά μέρη της χώρας, ώστε να δοθεί η ευκαιρία να τη δουν οι άνθρωποι που αγάπησαν τον Αντώνη Σαμαράκη, συγκινήθηκαν από το έργο του και γνώρισαν την προσφορά του αλλά και να τον γνωρίσουν οι επόμενες γενιές και να σταθούν στο έργο του, πριν πάρει μια μόνιμη θέση στη Βιβλιοθήκη της Βουλής όπου και φυλάσσεται το αρχείο του.
Η κ. Παπαθανασίου τόνισε μεταξύ άλλων: «Μας έχουν ζητήσει την έκθεση από πάρα πολλές δημοτικές πινακοθήκες. Στην Ελλάδα δεν έχει ξεκινήσει, αλλά είναι μέσα σ’ αυτά που θα γίνουν τα επόμενα χρόνια εκ των ουκ άνευ. Ο τομέας λογοτεχνικός τουρισμός και τα λογοτεχνικά μουσεία σε όλον τον κόσμο είναι σε πάρα πολύ μεγάλη ανάπτυξη και προωθούνται παντού. Δηλαδή, πόλεις έχουν αυξήσει τον τουρισμό τους πάρα πολύ. Το Παρίσι που είναι μια πόλη που έχει όλο τον χρόνο τουρισμό. Ο κόσμος που πηγαίνει στα λογοτεχνικά μουσεία είναι άπειρος. Αυτή η έκθεση είναι στημένη έτσι ώστε να μπορούσε να πλαισιώσει κι ένα λογοτεχνικό μουσείο Αντώνη Σαμαράκη. Με την ίδια λογική είναι στημένη και η έκθεση για τον Ιάκωβο Καμπανέλλη. Κι εκεί το στήσιμο είναι ακριβώς της ίδιας λογικής. Είναι ένας καινούργιος τρόπος αντιμετώπισης των συγγραφέων μας».
Δίπλα μας σε όλη τη διάρκεια της ξενάγησης η αγαπημένη όλων μας Μανάνα, (Manana Komaxidze), ο άνθρωπος που ήταν πάντα δίπλα στον Αντώνη και στην Ελένη Σαμαράκη τα τελευταία τριάντα χρόνια, με τις δικές της πολύτιμες αναμνήσεις από τη ζωή κοντά στον μεγάλο αυτόν συγγραφέα που με χαρά μοιράζεται σε όποιον της το ζητήσει.
Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή έως τις 27 Απριλίου 2022 και είναι μια μεγάλη ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή ξανά με τον συγγραφέα που αφιέρωσε όλη του τη ζωή στην ανεύρεση της ανθρωπιάς και της ελπίδας μέσα από έναν καταγγελτικό, απροσκύνητο λόγο, αφού, όπως έγραψε: «Όσο υπάρχει ανησυχία υπάρχει ελπίδα».
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
