***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Για ποιον λόγο ασχοληθήκατε με τη γραφή;
Η γραφή ήρθε και με βρήκε μια νύχτα που ψιλοέβρεχε στο παιδικό μου δωμάτιο. Κι από τότε γίναμε κολλητοί.
Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η συγγραφή για εσάς;
Όπως όλοι οι καλοί φίλοι έχουμε τις καλές και τις δύσκολές μας στιγμές. Κατά βάθος όμως ξέρουμε ότι θα μείνουμε για πάντα μαζί.
Μοιραστείτε μαζί μας τη στιγμή που αποφασίσατε να γράψετε το πρώτο σας βιβλίο.
Ήμουν πολύ ενθουσιασμένος, σαν σε έκσταση. Το είχα σχεδόν έτοιμο στο μυαλό μου και αδημονούσα να το αποτυπώσω στη ψηφιακή σελίδα. Όμως με το που ξεκίνησα να γράφω, οι σκέψεις έφευγαν βολίδα μπροστά ενώ οι δύσμοιρες λέξεις έτρεχαν κουτρουβαλώντας από πίσω ανορθόγραφες και κατακερματισμένες!
Ποιος είναι ο πρώτος άνθρωπος που διαβάζει το βιβλίο σας όταν το τελειώσετε;
Ο επί πολλά χρόνια άνθρωπός μου. Που έχει την ιδιότητα των συντρόφων να βρίσκεται τόσο κοντά, όσο και έτη φωτός μακριά από την ιδιοσυγκρασία και ψυχοσύνθεση μας· μία συνθήκη ιδιαίτερα ωφέλιμη στην κριτική, αφού ρίχνει φως στα πράγματα από μία σκοπιά τελείως διαφορετική, και μάλιστα με δίχτυ ασφαλείας. Στο τέλος όλα θα φιλτραριστούν μέσα από την προσωπική ματιά. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη στο ανοίκειο είναι πλούτος μεγάλος.
Εμπεριέχουν οι ήρωές σας ένα κομμάτι του εαυτού σας και σε ποιον βαθμό;
Αναπόφευκτα. Πλάθουμε τους ήρωές μας με τα δικά μας υλικά, με ό,τι διαθέτουμε. Πάντως, είναι μία πρόκληση να στήνουμε χαρακτήρες που απομακρύνονται από τον πυρήνα μας, να δούμε μέχρι πού μπορούμε να φτάσουμε. Εγώ το δοκιμάζω δανείζοντας τη φωνή του αφηγητή σε αντικείμενα, ζώα ή σε πλάσματα φανταστικά. Μία εμπειρία παιγνιώδης όσο και απελευθερωτική.
Απευθύνεστε σε συγκεκριμένο πρόσωπο όταν γράφετε ένα βιβλίο;
Στον Σωσία μου που κυκλοφορεί κάπου εκεί έξω ελεύθερος και απείθαρχος. Που δεν χάνει ευκαιρία ειρωνικά να μου κλείνει το μάτι και να μου θυμίζει πως η ίδια ιστορία θα μπορούσε να ειπωθεί και να γραφεί με χίλιους άλλους τρόπους. Αν τύχει και τον δείτε, θέλω να του πείτε πως… κάθε επιλογή είναι μια πράξη ηρωική.
Έχετε αγωνία για τις αντιδράσεις των αναγνωστών σας;
Περισσότερο λαχτάρα για την πιθανή επαφή και σύνδεση του έργου με τον άγνωστο παραλήπτη. Και μία μονάχα ιστορία να πάρει ο αναγνώστης μαζί του γυρίζοντας την τελευταία σελίδα, έστω μία στιγμή, είναι δώρο πολύτιμο.
Πόσο τολμηρός είστε στη γραφή σας; Θέτετε περιορισμούς στον εαυτό σας λόγω κοινωνικών συμβάσεων;
Με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο όλοι είμαστε δέσμιοι κοινωνικών συμβάσεων. Από τη στιγμή που γεννιόμαστε αφομοιώνουμε ρόλους και κανόνες. Φυσικά ούτε εγώ αποτελώ εξαίρεση. Ακούω όμως συχνά μέσα μου μία φωνή να μου υπαγορεύει πως μία από τις οφειλές της τέχνης είναι η αναμέτρηση με αυτούς τους «χωροφύλακες» της αισθητικής και της σκέψης.
Από τι πάσχει κατά την γνώμη σας η ελληνική λογοτεχνία;
Συνομολογείται μία αδυναμία εξωστρέφειας, να περάσει δηλαδή τα σύνορα και να απευθυνθεί σε μεγαλύτερο κοινό εκτός των ορίων της γλώσσας και της χώρας. Η ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης ενίοτε εξαπατά κάνοντας μας να πιστέψουμε ότι μπορούμε αυτομάτως να απευθυνθούμε σε οποιονδήποτε αναγνώστη του πλανητικού μας χωριού. Αλλά η γλώσσα δεν είναι μαθηματικά. Χρειάζεται μετάφραση, απόδοση, αντανακλά και φέρει – ιδίως η δική μας – την μακρά πορεία της, τα δικά της συμπλέγματα μεγαλομανίας και κατωτερότητας, το εντόπιο μέρισμα στην προβληματική του κόσμου. Η δημιουργική αξιοποίηση των έξωθεν ερεθισμάτων είναι χρήσιμη όμως η στείρα μίμηση αποβαίνει κούφια κι ανώφελη. Κι αυτό ο έλληνας αναγνώστης, στον οποίο η γραφή μου πρωτίστως απευθύνεται, το «πιάνει», δεν τον ξεγελάς. Δουλειά δική μας, όσο και στοίχημα, είναι να τον πείσουμε ότι τα έργα και ο λόγος μας τον αφορά, ότι είναι και δικός του λόγος, δική του πραγματικότητα.
Ποια ήταν η αφορμή για το τελευταίο σας βιβλίο;
Αφορμή για το τελευταίο μου βιβλίο «Η μαντική μηχανή και άλλες καθημερινές συγκινήσεις» (εκδόσεις Βακχικόν) αποτέλεσαν ερεθίσματα της καθημερινότητας, ψήγματα από τις αποσκευές της μνήμης, γεννήματα της φαντασίας, αφηγήσεις μέσα από το οικογενειακό «άλμπουμ». Εγώ απλώς τα συσκεύασα σε ιστορίες τσέπης.
Όμως κάτι έπρεπε να σκεφτεί να πάρει μαζί του. Γιατί δεν μπορούσε να πάει με άδεια χέρια. Τα λουλούδια σ’ ένα Νεκροταφείο Λέξεων θα ήταν άσχετα με το θέμα, περιττά. Σκέφτηκε αρκετά. Και τελικά το βρήκε. Θα τους πήγαινε δυο τρεις λέξεις καινούριες. Ολοκαίνουριες, ει δυνατόν της ημέρας. Για τις κείμενες ψυχές των πρόωρα χαμένων λέξεων θα ήταν μια παρηγοριά.
Μηχανές που μαντεύουν το μέλλον, λέξεις που αναζητούν έναν τόπο να αναπαυτούν, σπίτια με τα μάτια ερμητικά κλειστά, καπέλα που ταξιδεύουν και άλλες καθημερινές συγκινήσεις συνθέτουν ένα σύμπαν από σαράντα μία μικρές ιστορίες, όπου το παράδοξο συστήνεται ως πραγματικό. Και όπως στην περιπέτεια της ζωής αέναα το ευτράπελο συνυφαίνεται με το δραματικό, η απάντηση στο παράλογο τείνει στη σιωπή. Τότε, αναλαμβάνουν τα αντικείμενα να διηγηθούν τις ιστορίες που οι άνθρωποι αδυνατούν να πουν.
***
Ο Αλέξανδρος Βαλκανάς γεννήθηκε στη Μελβούρνη και μεγάλωσε στη Γλυφάδα. Σπούδασε Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Διηγήματα και πεζοποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά, έντυπα και ηλεκτρονικά. Έχει λάβει διακρίσεις για το συγγραφικό του έργο, ενώ κείμενά του έχουν παρουσιαστεί σε θέατρα και μουσικές σκηνές της Αθήνας. Το 2018 το θεατρικό του Το Κουτί τιμήθηκε με το Α’ Βραβείο από την Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος. Στίχοι του έχουν μελοποιηθεί και δισκογραφηθεί. Ζει στην Αθήνα. Η μαντική μηχανή και άλλες καθημερινές συγκινήσεις είναι το πρώτο λογοτεχνικό του βιβλίo.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
