***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Ο Άνθρωπος για όλες τις δουλιές, Factotum, Τσαρλς Μπουκόφσκι
Για τον Χένρι Τσινάσκι, τον αθεράπευτο μποέμ και επίδοξο συγγραφέα, ο κόσμος έξω είναι αυτός που, από παιδί, ανησυχούσε ότι θα ήταν. Μουντός. Ανελέητος. Έτοιμος να σε βάλει στη λίστα των εξαιρετικά ανεπιθύμητων με το παραμικρότερο ολίσθημα.
Αν μη τι άλλο σε ένα τέτοιο κόσμο οφείλει κανείς να οξύνει τις αισθήσεις του καθώς και να προσέχει να μην πολυανοίγεται. Οι πρώτοι άγνωστοι της ζωής του, οι ίδιοι του οι γονείς. Αδυνατούν να κατανοήσουν πως έφεραν στον κόσμο έναν τόσο απρόθυμο να φανεί χρήσιμος στους άλλους, όπως όλος ο υπόλοιπος κόσμος, και εκείνος απ’ την άλλη βλέπει δυο ηλικιωμένα κορόιδα της ζωής που δεν τον συνδέει τίποτα μαζί τους. Το Factotum δηλαδή: «Ο άνθρωπος ασαφούς ιδιότητας», μπορεί να διαβαστεί ως ένας γνήσιος αντί-ύμνος στην προσωρινή (βλέπε, χειρωνακτική) εργασία, που έρχεται να σου πάρει ότι μπορεί να διαθέτεις από διαύγεια, ενέργεια και αυτοσεβασμό, για να σου δώσει πίσω ένα ακριβά αποκτημένο ξεροκόμματο.
Ο Τσινάσκι σε κάθε σχεδόν κεφάλαιο αυτής της σπαρταριστής νουβέλας δε χάνει την ευκαιρία να δηλώσει την μεγαλειώδη απροθυμία του να προκόψει σε οποιοδήποτε ρόλο κουβαλητή της μυρμηγκοφωλιάς, υπάρχει στο μενού. Έχει ανακαλύψει από πολύ νωρίς ότι η πηγή της ευτυχίας για τον φιλόσοφο, κρύβεται στον άπλετο ελεύθερο χρόνο. Παρόλα αυτά, δίνει την παράσταση του φιλόδοξου και αφοσιωμένου υπαλλήλου μπροστά στους απρόσωπους εργοδότες, προκειμένου να εξασφαλίσει μερικές δεκάρες και να μπορέσει ύστερα να ριχτεί με την ψυχή του στις δυο πραγματικές του αγάπες. Το ποτό και τις κυρίες. Οι γυναίκες στις σελίδες του Factotum, τσακισμένες πρώην ασυμβίβαστες, ή ματσωμένες μελαγχολικές, είναι εκείνα τα τελείως αντίθετα από αυτόν, μαγικά πλάσματα, με τα παράξενα φερσίματα που δίνουν το νόημα στο αποκορύφωμα μιας ακόμα εξοντωτικής ημέρας στην παραγωγή.
Ο Τσινάσκι, ο ήρωας του βιβλίου, δεν ισχυρίζεται ότι είναι ο απόστολος καμιάς βαθύτερης συνεννόησης μαζί τους, απλώς απολαμβάνει κυνικά την απόλυτη έλλειψη αυτής. Οι δουλειές δίχως αύριο διαδέχονται η μία την άλλη. Το ίδιο και οι γυναίκες. Ο συγγραφέας μας κάνει σαφές ότι όσο πιο πρωτογενής ή ειλικρινής αν προτιμάτε, η φύση μιας συναλλαγής, τόσο πιο σύντομη αλλά και αποκαλυπτική, η διάρκεια της.
Παράλληλα με τις χαμαλοδουλειές ο Τσινάσκι γυρεύει τη θέση του στον λογοτεχνικό χάρτη κι όσο αυτή αδυνατεί να του δοθεί, δημιουργεί ο ίδιος μια για τον εαυτό του. Αρχής γενομένης απ’ το ύφος του.
Έχοντας διαβάσει, αφομοιώσει και αποβάλλει κάμποση απ’ την καταξιωμένη κλασσική και σύγχρονη λογοτεχνία, αποφασίζει πως δυο-τρεις μόνο από μια ολόκληρη δανειστική βιβλιοθήκη, κατόρθωσαν να πουν αυτά που και ο ίδιος θα ήθελε να πει. Ο Τζον Φάντε όπως ομολόγησε και ο ίδιος κάποτε, παραμένει η μεγαλύτερη επιρροή του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επίσης για το ποια ήταν η γνώμη του για ορισμένες από τις χρυσές πένες του καιρού του, η ξεκαρδιστική φράση του για τον “Τροπικό του Καρκίνου” του Μίλερ. «Είχα πάρει τον Χένρι Μίλερ μαζί μου και προσπαθούσα να τον διαβάσω στο μακρύ μου ταξίδι. Ήταν πολύ καλός όταν ήταν καλός και το αντίθετο».
Το ύφος του Factotum διαθέτει τη σοφία και την οικονομία της απλής καθομιλουμένης. Πρόκειται για ένα απ’ τα στολίδια της σύγχρονης Αμερικάνικης λογοτεχνίας. Γραμμένο από έναν αληθινά άγρυπνο στην τέχνη του τύπο, που εν αντιθέσει με κάποιους συναδέλφους του που τους έγινε η χάρη να αναγνωριστούν από πολύ νωρίς, ήξερε πότε ήταν στ’ αλήθεια καλός και πότε όχι.
*Αξίζει να αναφέρουμε την εξαιρετική μετάφραση της Χρύσας Τσαλικίδου, εκδόσεις Οδυσσέας 1981.*
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
