***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Ο Tod Browning με το σοκαριστικό «Freaks» δίνει όλη την εικόνα του Mεσοπολέμου, όταν η δημοκρατία της Βαϊμάρης περνούσε βαθειά κρίση, μια περίοδο ανησυχίας, καχυποψίας και αστάθειας που τελικά οδήγησε στον μεγαλύτερο πόλεμο που γνώρισε η ανθρωπότητα. Με τον πιο ακραίο, ωμό, τρομακτικό τρόπο, η ταινία του 1932 είναι το ίδιο επίκαιρη με σήμερα, η σκηνοθετική ματιά της κατατοπιστική και ο τρόπος απεικόνισης των βαρβαροτήτων που λαμβάνουν χώρα, εξαιρετικά σκληρός. Αν κάποιος έχει πάρει έστω και φευγαλέα μια γεύση από το εξώφυλλο και τη θεματολογία της ταινίας, κάνει αμέσως τον συνειρμό ότι ο τίτλος αναφέρεται στα άμοιρα πλάσματα που πρωταγωνιστούν. Κάθε άλλο, ο Browning γυρίζει τον ευκρινή και «φιλαλήθη» καθρέφτη του και σημαδεύει αμέσως τους «κανονικούς», αρτιμελείς, ματαιόδοξους, ελιτιστές (υπ)ανθρώπους, τα αληθινά φρικιά που αργότερα σε -διαφορετικές συνθήκες- οδηγήσαν αθώες ψυχές σε θαλάμους αερίων, ολοκαυτώματα και γενοκτονίες για κανέναν απολύτως λόγο.
Αυτά και πολλά άλλα «τέρατα» εντός της ταινίας αφορά ο τίτλος λοιπόν και ξεκινάει με τον ιδιοκτήτη ενός τσίρκου να βγάζει μπροστά στο κοινό ένα λογύδριο για τους εργαζομένους του, για τα πλάσματα που βρίσκονται εκεί για να γελοιοποιηθούν, να απορροφήσουν όλη την περιφρόνηση των βλεμμάτων του αχόρταγου κοινού. Παρουσιάζει στον κόσμο το καινούργιο του απόκτημα, ένα πλάσμα δυσειδές χωρίς άκρα, αποκρουστικό στην όψη. Ο εν λόγω θίασος περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών, δυσμορφικών και περιθωριοποιημένων ανθρώπων, άτυχων από γέννα όπως προλογίζει και ο ίδιος ο θιασάρχης.
Τερατουργήματα που βγήκαν από τη χειρότερη μαγιά του Θεού, σιαμαίοι, νάνοι, άνθρωποι χωρίς χέρια και πόδια, διανοητικά αδύναμοι, ό,τι μπορεί να κάνει εικόνα κανείς με το άκουσμα της κυριολεκτικής έννοιας της λέξης: «φρικιά». Ο σκηνοθέτης μας πηγαίνει πίσω από τις φανταχτερές κουρτίνες, στα αδιόρατα παρασκήνια, δείχνοντάς μας τη ζωή τους πριν και μετά την κάθε παράσταση, τις σχέσεις που διαρθρώνονται μεταξύ τους, τις ζήλιες, τα ψέματα, τις έριδες και πάνω απ’ όλα την αδιανόητη εκμετάλλευση. Το καθόλα ταλαντούχο τσίρκο πλαισιώνεται -μεταξύ άλλων- και από φαύλους ανθρώπους οι οποίοι σε κάθε ευκαιρία θα λοιδορήσουν, θα ειρωνευτούν, θα χλευάσουν και θα εκμεταλλευτούν τους λιγότερο προνομιούχους συναδέλφους τους με τον πιο κατάπτυστο και χυδαίο τρόπο.
Αυτά τα ανυπεράσπιστα πλάσματα με την βιτρίνα του θεάματος γίνονται περίγελος επειδή έτυχε να μην είναι σαν όλους τους άλλους, να μην έχουν τις ίδιες ευκαιρίες. Σε ένα κόσμο αδυσώπητο, σε μια εποχή αμείλικτη, σε ένα επάγγελμα βούτυρο στο ψωμί κομπλεξικών σαδιστών που κάνουν ανθρώπινες ψυχές αντικείμενα -στην κυριολεξία- χλεύης, για να διασκεδάζουν τους πάντες και να ξεφτιλίζονται εν είδει σόου, απλώς επειδή πείστηκαν από κάποιους «καλοθελητές» ότι είναι το μόνο πράγμα που μπορούν να κάνουν πετυχημένα και για το οποίο έχουν λόγο ύπαρξης.
Άνθρωποι πλήρωναν να βλέπουν τα λεγόμενα «freak show» που ευτέλιζαν στον υπέρτατο βαθμό την ανθρώπινη αξιοπρέπεια για τα ελαττώματα κάποιων άλλων ανθρώπων που δεν διάλεξαν να έχουν. Καθ΄όλη τη διάρκεια της ταινίας ο Tod Browning με τον τρόπο που απεικονίζει τη δράση προσπαθεί να υπογραμμίσει με κόκκινο στυλό ότι τα τέρατα είμαστε εμείς, εκεί που κάτω από όλα τα προσωπεία εντός και εκτός του τσίρκου βρίσκονται οι χειρότεροι «σακάτηδες» που αποδεικνύονται ως τέτοιοι με τις τερατώδεις πράξεις τους.
Ένας από τους πολλούς performers του τσίρκου, ο Hans, είναι ένας νάνος που θα ερωτευτεί μια «φυσιολογική» ακροβάτισσα και αυτή -ως πλανεύτρα που είναι- θα του κάνει τα γλυκά μάτια εποφθαλμιώντας την περιουσία που κληρονόμησε. Ξεκινώντας από διάφορα δώρα, τιμαλφή και φιλοφρονήσεις προς τον αγνό νάνο στοχεύει να τον παντρευτεί για να του υφαρπάξει την περιουσία και έπειτα να τον βγάλει από τη μέση. Ο Hans έχει τυφλωθεί από τα νάζια της αλλά κυρίως από το γεγονός ότι δεν του φέρεται υποτιμητικά όπως οι υπόλοιποι συνεργάτες του, μολονότι η ανατομική δυσαναλογία τους έχει γίνει περίγελος από τον υπόλοιπο θίασο. Η Venus τον παραπλανά με απώτερο σκοπό να του φάει την κληρονομιά μαζί με τον εραστή της, όσο τον αλιεύει έντεχνα με τη γοητεία της στα δίχτυα της. Από τις πρώτες «femme fatales» που εμφανίστηκαν στον κινηματογράφο, παρότι έξοχη σχοινοβάτισσα θα στραβοπατήσει άτσαλα στο ύπουλο σχέδιό της και η εκδίκηση από την αντίπαλη μεριά θα είναι πολλαπλάσια από αυτό που η ίδια βυσσοδομούσε.
Είναι άθλος που αυτή η συγκλονιστική ταινία κατάφερε να βγει στις αίθουσες και να έχουμε την τύχη να την βλέπουμε σχεδόν έναν αιώνα μετά ενεοί από την αρτιότητα με την οποία κατασκευάστηκε, μια ταινία που κατέστρεψε την καριέρα του Tod Browning για πάντα αλλά άφησε μια βαριά κληρονομιά. Ένα από τα αδιαμφισβήτητα αριστουργήματα του ομιλούντος κινηματογράφου που πολύ οριακά πρόλαβε την αλογόκριτη προ Κώδικα Χέιζ εποχή και μια αλήστου μνήμης εμπειρία που μπορεί να βιώσει ένας θεατής, ένα κανονικό ντοκουμέντο για τα φρικιά που δεν είναι άλλοι, από εμάς τους ίδιους…
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
