***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Η μελαγχολία δεν είναι κατ’ ανάγκην αρνητικό συναίσθημα. Όταν δεν οδηγεί σε θλίψη και αδιέξοδα, είναι πολύ πιθανό να φέρει καρπούς, όπως συμβαίνει και με το -παρεξηγημένο- Φθινόπωρο.
Όταν ήμουν μαθητής το σχολείο ξεκινούσε αρκετά αργότερα και είχαμε την ευκαιρία να απολαμβάνουμε τις μέρες του Σεπτέμβρη στο βουνό. Εκδρομές, διάφοροι καρποί, μια φύση που μοσχοβολούσε, έκρηξη χρωμάτων με τα πρώτα -λιγοστά- κίτρινα φύλλα και το πυκνό πράσινο. Ευεργετικές βροχές, συζητήσεις κάτω από τα σκιερά πλατάνια και ενίοτε -κάποιες νύχτες ανάβαμε καμιά φωτιά.
Τώρα -ποιος να το αποφάσισε άραγε;- τα παιδιά χάνουν αυτή τη μαγική μεταβατική εποχή και φορτωμένα με τσάντες που είναι σα να κουβαλούν πέτρες, μπαίνουν στις σχολικές τάξεις. Με χαρά που θα βρουν φίλους και συμμαθητές, με αγωνία για τη νέα χρονιά. Και μετά αρχίζουν τα μαθήματα και το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα φροντίζει να βασανίζει όσο μπορεί τα παιδιά, φορτώνοντας τα με «δουλειά σπιτιού»…
Γράφω εν μέσω του Φεστιβάλ Βιβλίου, στο οποίο βρέθηκα και είδα μάλιστα και πολύ κόσμο. Συζητώντας στους πάγκους των εκδοτικών οίκων διαπίστωσα ότι αυτή την εποχή αγοράζονται κυρίως βιβλία ενηλίκων και λιγότερο παιδικά, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε εκθέσεις πριν και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Φαίνεται πως το σχολείο έχει την ιδιότητα να απομακρύνει τα παιδιά από το βιβλίο!!!
Άντε τώρα να προτείνεις βιβλία…
Θα ήταν χρήσιμο για γονείς, εκπαιδευτικούς, αλλά και -μεγαλύτερα- παιδιά που μπαίνουν σε διαδικασίες εξετάσεων αυτή τη χρονιά, να διαβάσουν το συγκλονιστικό μυθιστόρημα της Ελένης Δικαίου «Μου μαθαίνετε να χαμογελάω, σας παρακαλώ;» (εκδόσεις Πατάκη)
Η κεντρική ηρωίδα, η Ιφιγένεια -καθόλου τυχαίο το όνομα- είναι μια έφηβη. Μοναχοπαίδι και άριστη μαθήτρια, σε διαρκή ανταγωνισμό για την κορυφή, νιώθει υποχρεωμένη να εκπληρώσει τα οικογενειακά όνειρα, ζώντας μια απίστευτη καταπίεση, αγχωμένη όλο και περισσότερο για την επιτυχία και τις λαμπρές σπουδές, μη γνωρίζοντας πια τι είναι αυτό που η ίδια θέλει να κάνει στη ζωή της. Χάνει έτσι την παιδικότητά της. Αυτά που λένε οι μεγάλοι «τα καλύτερά μας χρόνια», αλλά φροντίζουν συχνά να τα κάνουν τα …χειρότερα!
Διαβάζοντας, σε πιάνει ασφυξία και αν είσαι γονιός, αρχίζεις πάλι να σκέφτεσαι σε ποιο βαθμό ό,τι κάνεις είναι για το καλό των παιδιών σου ή για να πραγματοποιήσουν δικά σου όνειρα και φιλοδοξίες. Η συγγραφέας σκιαγραφεί με μοναδικό τρόπο, αυτό το δράμα που ζουν κάθε χρόνο χιλιάδες οικογένειες με τις εισαγωγικές εξετάσεις. Πίεση, ψυχολογικά αδιέξοδα, ένας χρόνος που κυλά με συνεχές διάβασμα, οικονομικές θυσίες και τόσα άλλα στον βαθμό μιας ψευδεπίγραφης επιτυχίας.
Μακάρι η λογοτεχνία να μπορούσε να βοηθήσει να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Ο φαύλος κύκλος που κάνει τα παιδιά αν χάνουν το χαμόγελό τους… Η Ελένη Δικαίου -και πολύ εύστοχα κατά τη γνώμη μου- δεν καταφεύγει στην εύκολη λύση του happy end. Όχι. Δεν διορθώνονται όλα ως δια μαγείας. Και μας το δείχνει αυτό, ανοίγοντας ωστόσο και δρόμους για τη λύση. Ο σκοπός δεν είναι να δείξεις τη μαυρίλα, αλλά να ανοίξεις τη χαραμάδα για να μπει το φως…
Και για να μη σας μαυρίσω το Φθινόπωρο, περνάω κι εγώ σε βιβλία γεμάτα από τα χρώματα και τη χαρά της ζωής. Βιβλία που θα σας κάνουν να χαμογελάσετε και θα διασκεδάσουν τα παιδιά, μεταφέροντάς τους μηνύματα, χωρίς «διδακτισμό».
Ο Κιλόμπο -ο βρόμικος ελεφαντάκος, όπως είναι ο τίτλος του βιβλίου της Δάφνης Βλουμίδη με την όμορφη εικονογράφηση της Άννας Γεωργιάδου (εκδόσεις Μεταίχμιο), είναι ένας μικρός ελέφαντας που βρίσκεται -χωρίς κανείς να γνωρίζει πως- στη Λέσβο. Μια γιαγιά θα αναλάβει να τον φιλοξενήσει κι ας πρέπει να του μάθει πως να βουρτσίζει τα δόντια του ή τι πιτζάμες να φοράει. Με πολύ τρυφερό τρόπο η συγγραφέας καταφέρνει αν μιλήσει για τη μετανάστευση και τους πρόσφυγες χωρίς καθόλου να αναφερθεί άμεσα στα γεγονότα που συγκλονίζουν τα νησιά μας (εκτός από τον επίλογο). Η δύναμη του υπαινιγμού και της μυθοπλασίας αναδεικνύονται με τον καλύτερο τρόπο. Έχω διαβάσει πολλά βιβλία για το «προσφυγικό» που έχει γίνει πλέον το πιο προσφιλές θέμα μετά τον σχολικό εκφοβισμό που μας βασάνισε τα τελευταία χρόνια. Δεν ξέρω να γίνεται κατανοητό πως ο βομβαρδισμός με ιστορίες για προσφυγόπουλα που από ένα σημείο κι ύστερα επαναλαμβάνουν τα ίδια πράγματα, στο τέλος μπορεί να λειτουργήσουν ανάποδα από τις προθέσεις συγγραφέων και εκδοτών. Ευτυχώς στον «Κιλόμπο» αποφεύγονται τα στερεότυπα και η πρωτοτυπία μας κερδίζει.
Η «Δάφνη η Μονακριβούλα» της Λίνας Μουσιώνη με εικονογράφηση της Κατερίνας Βερούτσου που κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική, μας μιλά με πολύ τρυφερό και γεμάτο χιούμορ τρόπο για ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά που από …μονάκριβα θα πρέπει να μοιραστούν την αγάπη της μαμάς και του μπαμπά με ένα καινούργιο πρόσωπο που «εισβάλλει» στην οικογένεια: Ένα αδερφάκι. Αυτό παθαίνει και η Δάφνη και δεν μπορεί να το χωνέψει. Δεν είναι μόνο που το μωρό απορροφά όλη την ενέργεια των γονιών, που μοιράζεται τον ύπνο του μαζί τους ενώ εκείνη είναι μόνη, είναι που ό,τι κι αν κάνει η Δάφνη αυτό όλο κλαίει. Μήπως θα ήταν καλύτερα να το έστελνε ένα ταξιδάκι με ένα καραβάκι -χαρταετό;
Ένα χαμόγελο τα αλλάζει όλα! Κι από εκεί και πέρα, η Δάφνη μαθαίνει σιγά -σιγά ότι η αγάπη που μοιράζεται μπορεί να είναι εξίσου δυνατή και η ζωή με ένα αδερφάκι πιο όμορφη και συναρπαστική. Βιβλίο κατάλληλο για παιδιά που περιμένουν αδερφάκι και θα τα βοηθήσει σίγουρα να διαπραγματευθούν αυτή τη νέα φάση στη ζωή τους.
Κλείνω με ένα μαγικό βιβλιαράκι που μας φέρνει το «Μήνυμα της αγάπης», όπως είναι και ο τίτλος του. Το παραμύθι της Τασούλας Τσιλιμένη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διάπλους βασίζεται σε ένα έθιμο της Καλλιπεύκης Ολύμπου, την «πέρδικα». Οι κάτοικοι του χωριού ζωγραφίζουν αβγά -που τα ονομάζουν πέρδικες- και στις 2 Μαΐου γίνεται ένας πρωτότυπος αγώνας σε ένα λόφο στο εκκλησάκι του Άη Θανάση. Με έμπνευση από αυτό το έθιμο του χωριού της, η συγγραφέας μεταφέρει τη δράση στο νησί των Αβάντων και μας παρουσιάζει τον κύριο Έγκ, έναν καταπληκτικό ζωγράφο αβγών, που όμως, μετά από πολλές δεκαετίες προσφοράς, βλέπει τις δυνάμεις του να χάνονται και δεν ξέρει πια αν θα μπορέσει να συνεχίσει. Τη λύση θα δώσουν η αγάπη και η αλληλεγγύη. Το βιβλίο αυτό είναι ένα πολύτιμο μάθημα για όλους μας και η ζωγραφική της Μυρτώς Δεληβοριά, που έχει εικονογραφήσει το καθιστά ένα πραγματικό έργο τέχνης. Αναγνωστική και εικαστική απόλαυση μαζί για μικρούς και μεγάλους.
Καλό Φθινόπωρο!
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
