***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
MEDITERRANEO: Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
«Η ανθρώπινη ζωή είναι πάντα πιο σημαντική απάντηση, όποια κι αν είναι η ερώτηση»
Ο Καταλανός σκηνοθέτης Μαρσέλ Μπαρένα, σε μια Ελληνο-ισπανική συμπαραγωγή, καταπιάνεται με σθένος με ένα θέμα φωτιά, τόσο λόγω της τραγικότητάς του, όσο και των εξαιρετικά περίπλοκων προεκτάσεών του: προσφυγική κρίση, μεταναστευτικό, pushbacks. Ο Μπαρένα μας αφηγείται με έναν στιβαρό ρεαλισμό και ντοκυμαντερίστικη διάθεση, την αληθινή ιστορία του Όσκαρ Καμπς, ιδρυτή της ΜΚΟ Open Arms, που ασχολείται με την διάσωση προσφύγων στη Μεσόγειο. Το Mediterraneo το πρωτοείδαμε τον Νοέμβριο του 2021 στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Έκτοτε απέσπασε τρία βραβεία Γκόγια, ανάμεσά τους αυτό της Καλύτερης Κινηματογράφησης, και την παρούσα εβδομάδα βρίσκει επιτέλους τη θέση του στις ελληνικές αίθουσες, ενώ πρόσφατα παρουσιάστηκε σε ειδική προβολή όπου ακολούθησε συζήτηση με τους ηθοποιούς και τον ακτιβιστή Ιάσονα Αποστολόπουλο.
Φθινόπωρο του 2015 και η σοκαριστική φωτογραφία του μικρού Αϊλάν, που ξεβράζεται νεκρός στις ακτές του Μπόντρουμ κάνει τον γύρο του κόσμου. Η εικόνα μας στοιχειώνει. Όλους. Η ψυχή σου, η καρδιά σου, το στομάχι σου, όλα σφίγγονται, είναι σαν να βλέπεις κατάματα το τέλος της ανθρωπιάς. Συνειδητοποιείς το πόσο όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι. Ο Καμπς, ένας καθημερινός άνθρωπος, ναυαγοσώστης στη Βαρκελώνη τότε, ξεκινά μια προσωπική εκστρατεία, με έναν και μόνο σκοπό: η δουλειά του είναι να σώζει ανθρώπους στη θάλασσα. Δεν τον ενδιαφέρει η πολιτική, δεν τον ενδιαφέρει η κρίση, δεν τον ενδιαφέρει ο ηρωισμός, θέλει απλώς να κάνει αυτό που μπορεί και ξέρει. Έρχεται στη Λέσβο, ένα μέρος όπου καθημερινά ξεβράζονται αμέτρητοι άνθρωποι, σε μια Μεσόγειο θάλασσα που την τελευταία δεκαετία έχει μετατραπεί σε ένα αχανές, βαθύ νεκροταφείο χαμένων ψυχών. Αβοήθητων, απελπισμένων. Ο θάνατος είναι άλλη μια κανονικότητα. Σύντομα βρίσκεται αντιμέτωπος με την πραγματικότητα του νησιού, τους αδιάφορους στην καλύτερη, ρατσιστές στη χειρότερη, κυρίως όμως κουρασμένους από την ελληνική οικονομική –και όχι μόνο- κρίση, ανθρώπους του νησιού, βρίσκεται αντιμέτωπος με το σύστημα, την ευρωπαϊκή «νομιμότητα» των pushbacks –αλήθεια πού ακριβώς βρίσκονται τα ηθικά όρια αυτής της ιστορίας;-, και τις απαθείς (λόγω αδιαφορίας ή λόγω συμφερόντων;) Ελληνικές Αρχές, σε μια πολύ ενοχλητική αλλά δυστυχώς βαθιά αληθινή απεικόνισή τους.
Με ένα διεθνές καστ, στο οποίο αναγνωρίζουμε πολλά δικά μας πρόσωπα, να πλαισιώνουν υπέροχα τον Eduard Fernandez που συναντάμε στον ρόλο του Όσκαρ Καμπς, τον Sergi Lopez και άλλους, βρίσκουμε τον Βασίλη Μπισμπίκη στον ρόλο του Μασούρα, του διοικητή της τοπικής αστυνομίας, να απεικονίζει εξαιρετικά έναν απεχθή τύπο που όλοι έχουμε κάπου συναντήσει, αυτόν που με τσιγάρο, βαριεστημάρα και ειρωνεία, στέλνει τον Καμπς για σουβλάκι και τζατζίκι επειδή ξέρει τη δουλειά του(!) καλύτερα από τον άνθρωπο που καταγγέλλει πως κάποιοι ουρλιάζουν για βοήθεια λίγα μέτρα πιο πέρα, «μόνοι τους σκίζουν τις βάρκες» λέει χαρακτηριστικά καπνίζοντας και γελώντας με την ανησυχία του Καμπς, «δεν είναι δική μας δουλειά», τον Γιάννη Νιάρρο στον ρόλο του Λουκά, υφιστάμενου του Μασούρα, ενός ανθρώπου μάλλον συμβιβασμένου με την καθημερινότητα του νησιού και τους τρόπους του Μασούρα, την Γιώτα Φέστα, που ως Νόρα στην ταβέρνα, μας παραθέτει με απλότητα και ανθρωπιά το πορτραίτο μιας κουρασμένης γυναίκας που παρ`όλα αυτά έχει ακόμα την δύναμη να δίνει –από εμάς τους μικρούς άλλωστε ξεκινά η ελπίδα-, και τον Στάθη Σταμουλακάτο σε έναν μικρό αλλά κομβικό ρόλο.
Η αδιαμφισβήτητα τραγική επικαιρότητα των τελευταίων ημερών, φυσικά και δίνει στην ταινία πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις. Όχι ότι διαφορετικά δεν θα ήταν επίκαιρη, το αντίθετο, μιλάμε για ένα θέμα το οποίο δεν τελειώνει εδώ και χρόνια –και δυστυχώς ούτε πρόκειται, αν δεν αλλάξουμε- αλλά η ειδησεογραφία σε αυτή την περίπτωση, λειτουργεί μάλλον υπογραμμίζοντας τα αυτονόητα, σαν μία ώθηση στην ξεχασμένη ανθρωπιά όλων μας και κάνει αυτόματα την ταινία να φορτίζεται πολύ παραπάνω από όσο θα ήθελε ενδεχομένως, ακόμα και ο ίδιος ο σκηνοθέτης της. Η αφήγηση του Μπαρένα, φαίνεται μάλλον απλοϊκή μπροστά στην περιπλοκότητα του θέματός του, με κάποιες στιγμές μελοδραματισμού και καταγγελτικής διάθεσης, ωστόσο, όλες του οι επιλογές μοιάζουν να λειτουργούν εξαιρετικά για τον απώτερο σκοπό του: να κάνει μια ταινία για τον Άνθρωπο. Για την αξία της ζωής όλων –ισότιμα, ανεξαιρέτως και αδιαπραγμάτευτα- αλλά και για όλους τους καθημερινούς ήρωες που με μια «μικρή» επιλογή, μια στάση ζωής αν θέλετε, κάνουν την διαφορά. Με ένα πιάτο φαγητό, με λίγο νερό, με στέγη, με το να μην φοβηθούν την μετακίνηση από τη ζώνη ασφαλείας τους, με την ενσυναίσθηση του ότι είναι μόνο θέμα τύχης το ότι δεν είμαστε κι εμείς σε αυτή τη βάρκα. Γιατί αύριο μπορεί να είμαστε. Και αυτή η σκοπιά, είναι που κάνει και την όποια πολιτική περιπλοκότητα μάλλον εντελώς ανούσια. Ναι, το Αιγαίο είναι γκρίζα ζώνη, ναι, είμαστε χώρα εισόδου, ναι, η Ελλάδα έχει εξαντληθεί, ναι, υπάρχει η Ευρώπη, ναι, όλα ναι, ΑΛΛΑ είμαστε Άνθρωποι. Κι αν το έχουμε ξεχάσει, οφείλουμε να ξαναγίνουμε. Ή τουλάχιστον να προσπαθήσουμε. Γι`αυτό μιλάει η ταινία. Γι`αυτό είναι απλή, αλλά ταυτόχρονα καταφέρνει να είναι τόσο σπαρακτική και μεγαλειώδης. Γιατί όλα τα άλλα, είναι περιττά. Και αυτό ακριβώς είναι και η απάντηση που δίνει και ο ίδιος ο Καμπς στη δημοσιογράφο που συναντά προς το τέλος, «η ανθρώπινη ζωή είναι πάντα πιο σημαντική απάντηση, όποια κι αν είναι η ερώτηση». Αδιαπραγμάτευτα.
MEDITERRANEO: Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
Σκηνοθεσία: Μαρσέλ Μπαρένα
Σενάριο: Μαρσέλ Μπαρένα, Όσκαρ Καμπς
Πρωταγωνιστούν: Έντουαρντ Φερνάντεζ, Σέρζι Λόπεζ, Ντάνι Ροβίρα, Βασίλης Μπισμπίκης, Γιώτα Φέστα, Γιάννης Νιάρρος, Στάθης Σταμουλακάτος, κα.
Στους κινηματογράφους.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
