***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Οι περισσότεροι από εμάς όταν ακούμε να μιλάνε για γυναίκες κατασκόπους του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο νους μας πηγαίνει στην περίφημη Μάτα Χάρι. Υπάρχει όμως και άλλη μία γυναίκα η οποία χρήζει μνείας εξαιτίας της κατασκοπευτικής της δράσης, μια γυναίκα η οποία συνδύασε εξαιρετικά επιτυχημένα τους ρόλους της κατασκόπου, της μητέρας-νοικοκυράς, αλλά και της μυθιστοριογράφου. Αυτή δεν είναι άλλη από τη Γερμανοεβραία Ούρσουλα Κουτσίνσκι, της οποίας η ζωή, όπως θα διαπιστώσουμε, μοιάζει περισσότερο με παραμύθι.

Η Ούρσουλα γεννήθηκε το 1907 στο Βερολίνο. Ήταν κόρη του διακεκριμένου Γερμανοεβραίου δημοσιογράφου και στατιστικού Ρόμπερτ Κουτσίνσκι. Η Ούρσουλα ήταν το δεύτερο από έξι παιδιά, έναν μεγαλύτερο αδελφό, τον Γιούργκεν και τέσσερις μικρότερες αδελφές.

Η οικογένεια συμπαθούσε ανέκαθεν τον κομμουνισμό. Η Ούρσουλα προχώρησε λίγο παραπάνω από την απλή συμπάθεια με το να γίνει ενεργό μέλος του κομμουνιστικού κόμματος της Γερμανίας. Αυτό ήταν κάτι φυσιολογικό, αφού η Ούρσουλα μεγάλωσε μέσα στην ασταθή Δημοκρατία της Βαϊμάρης και γνώρισε από πρώτο χέρι τη φτώχεια, την πείνα, την ανεργία και την ανέχεια τις οποίες βίωναν πολλοί συμπολίτες της.

Γύρω στα είκοσι χρόνια της γνώρισε και παντρεύτηκε τον επίσης Γερμανοεβραίο και αρχιτέκτονα Ρούντολφ Χάμπουργκερ, έναν επίσης συμπαθών προς τον κομμουνισμό, αλλά όχι μέλος του κομμουνιστικού κόμματος. Η Ούρσουλα τον ακολούθησε στη Σανγκάη- μετά από μία σύντομη επίσκεψή της στις ΗΠΑ- όπου ο Ρούντι εργάστηκε ως αρχιτέκτονας. Εκεί απέκτησε τον πρώτο της γιο, τον Μίχαελ. Εκεί γνώρισε επίσης και τη γνωστή συγγραφέα, την Άγκνες Σμέντλεϊ, επίσης κομμουνίστρια και στρατολογημένη κατάσκοπος της ΕΣΣΔ. Αυτή ήταν η γυναίκα που μύησε την Ούρσουλα στον κόσμο της κατασκοπίας.

Η Άγκνες την έφερε σε επαφή με τον υψηλά ιστάμενο κατάσκοπο στην ιεραρχία της ΕΣΣΔ Ρίχαρντ Ζόργκε, έναν άνδρα τον οποίο η Ούρσουλα ερωτεύτηκε, συνήψε ερωτική σχέση και με τον οποίον παρέμεινε πάντοτε νοερά ερωτευμένη, ακόμη και μετά τον χωρισμό τους, όταν ο Ζόργκε αποσπάστηκε σε άλλο πόστο. Ο Ζόργκε εκπαίδευσε την Ούρσουλα και ήταν αυτός ο οποίος της ανέθεσε τις πρώτες κατασκοπευτικές αποστολές για λογαριασμό της ΕΣΣΔ. Σε έναν κόσμο όπου η πάλη του ναζισμού και του κομμουνισμού φούντωνε ολοένα και περισσότερο, οι ευκαιρίες για κατασκοπία στην πολυπολιτισμική Σανγκάη ήταν άφθονες. Η διπλή ζωή της Ούρσουλας, επομένως, ως κατασκόπου και μητέρας- νοικοκυράς είχε αρχίσει.

Κάπου σε αυτό το σημείο, ο Ρούντι ανακαλύπτει την κατασκοπευτική δράση της συζύγου του και οι σχέσεις τους αρχίζουν να ψυχραίνονται. Ο Ρούντι, πάντως, θα συνεχίσει να αγαπάει την Ούρσουλα ακόμη και μετά τον χωρισμό τους και εν τέλει, θα γίνει και αυτός κατάσκοπος της ΕΣΣΔ, καταλήγοντας μάλιστα να συλληφθεί δύο φορές, μία από τους Κινέζους και μία από τους Αμερικανοβρετανούς.
Κατόπιν, η Ούρσουλα θα μεταβεί στη Μόσχα για εκπαίδευση, όπου θα μάθει να κατασκευάζει πομπούς. Εκεί κέρδισε την εμπιστοσύνη των ανωτέρων της με την αφοσίωσή της στην κομμουνιστική ιδέα και γλίτωσε από καθαρή τύχη από τη Μεγάλη Εκκαθάριση που εξαπέλυσαν τα κυνηγόσκυλα του Στάλιν το 1937.

Μετά από την παραμονή της στη Βόρεια Κίνα στο πλευρό του Γιόχαν Πάτρα, εκείνου, δηλαδή του κατασκόπου που θα της χάριζε το δεύτερο παιδί της, τη Νίνα, η Ούρσουλα θα μετακομίσει στην Ελβετία, τον παράδεισο των κατασκόπων με τον δεύτερο σύζυγό της, τον Λεν Μπέρτον. Αυτός, ένας υφιστάμενός της κατάσκοπος τον οποίο θα εκπαιδεύσει η ίδια, θα της χαρίσει το τρίτο της παιδί, τον Πίτερ.

Στην Ελβετία η Ούρσουλα-με το κωδικό όνομα Σόνυα -θα στέλνει παράνομα μηνύματα με τον κρυφό ραδιοπομπό της στην ΕΣΣΔ τις νύχτες και την ημέρα θα παρουσιάζεται στους γείτονες και τους φίλους της ως μία απλή μητέρα- νοικοκυρά. Όταν τα πράγματα θα σκουρύνουν απότομα με την απειλή της ναζιστικής εισβολής, η Ούρσουλα θα μετακομίσει για άλλη μία φορά στο Λονδίνο, εκεί όπου είχε καταφύγει και η υπόλοιπη οικογένειά της προκειμένου να ξεφύγει από τα νύχια του Χίλτερ.

Στη βρετανική πρωτεύουσα θα έρθει προς το τέλος του πολέμου σε επαφή με τον Κλάους Φουξ, τον κατάσκοπο που έκλεψε τα σχέδια της ατομικής βόμβας και θα αποβεί ο σύνδεσμός του με το κέντρο στη Μόσχα. Πράγματι, τις απόρρητες πληροφορίες που έκλεψε ο φυσικός Φουξ εργαζόμενος στο Πρόγραμμα Μανχάταν τις μεταβίβαζε στη Μόσχα η Ούρσουλα τις νύχτες από τον κρυφό ραδιοπομπό της.
Μετά από αυτό όμως, είχε πια κουραστεί να ζει με τον φόβο. Η αλήθεια είναι ότι, όντας μητέρα, είχε μεν την τέλεια κάλυψη, αλλά είχε στερήσει πολλά από τα τρία παιδιά της. Το 1950 λοιπόν, φέροντας τον βαθμό του Συνταγματάρχη, η Ούρσουλα αποφάσισε να παραιτηθεί και να εγκατασταθεί στον ανατολικό τομέα του Βερολίνου.

Είχε σταθεί και πάλι εξαιρετικά τυχερή, αφού η Μόσχα την άφησε να φύγει έτσι απλά από την υπηρεσία της- οι περισσότεροι που το έπρατταν αυτό είχαν τύχη ανάλογη με εκείνη των θυμάτων της Μεγάλης Εκκαθάρισης, ένα γκουλάγκ δηλαδή στην καλύτερη των περιπτώσεων. Δεν ξέρουμε γιατί συνέβη αυτό. Ήταν η Μόσχα εξαιρετικά ευχαριστημένη με τις επί είκοσι συναπτά έτη υπηρεσίες της κατασκόπου της; Ή μήπως η ανοχή που επέδειξε σχετίζεται με το γεγονός ότι ήταν μητέρα και αποδεδειγμένα αφοσιωμένη κομμουνίστρια; Δεν θα μάθουμε ποτέ. Έκτοτε πάντως, η Ούρσουλα στράφηκε στη συγγραφή με μεγάλη μάλιστα επιτυχία. Πολλά από τα βιβλία της που γράφτηκαν για νέους περιέχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία μέσα τους. Το λογοτεχνικό της ψευδώνυμο ήταν Ρουθ Βέρνερ.

Η Ούρσουλα-Σόνυα-Ρουθ απεβίωσε το 2000 σε ηλικία ενενήντα επτά ετών. Στα τελευταία χρόνια της ζωής της παραδέχτηκε πως το σύστημα στο οποίο πίστευε με τόσο πάθος στα νιάτα της είχε πολλές αδυναμίες. Χάρη στη σχολαστική τήρηση ημερολογίου γνωρίζουμε τόσα πολλά για τη ζωή μίας από τις μεγαλύτερες κατασκόπους του αιώνα, η οποία είχε την τύχη να μην συλληφθή ποτέ και να αποτελέσει έναν ζωντανό μύθο στον χώρο της κατασκοπίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Ben Macintyre, Πράκτορας Σόνυα, Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.