***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Μνήμη

Σε πολλούς δεν έλεγε τίποτε το όνομά της. Και άλλωστε ο θεσμός των Νόμπελ παραμένει υπό αμφισβήτηση και όχι αδίκως αν αναλογιστεί κανείς τις ετήσιες επιλογές για το βραβείο Ειρήνης. Παρέμενε γνωστή, ίσως πιο οικεία μονάχα για τους φανατικούς αναγνώστες της. Γάλλους και μη που εντόπισαν στην γραφή της Annie Ernaux ίχνη από την ανάμνηση μιας πολύ προσωπικής ζωής. Εκείνης που μεταφέρεται στις σελίδες των πετυχημένων και πολυμεταφρασμένων μυθιστορημάτων της. Τελευταία έκδοση στα ελληνικά Το Γεγονός από το Μεταίμχιο που συνοψίζει τον συντηρητισμό της γαλλικής κοινωνίας, την θέση της γυναίκας και τον αγώνα να ορίσει η ίδια την μοίρα της, κόντρα σε θεούς, ανθρώπους και θεσμούς. Σε μια αυτοβιογραφική νουβέλα, γεμάτη από ειλικρίνεια και μνήμη, η βραβευμένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2022,  Annie θυμάται  τις ώρες της μεγάλης μοναξιάς. Τις στιγμές που έπρεπε να πολεμήσει για τον εαυτό και το δικαίωμά της. Η Annie Ernaux στα χέρια των αγγελοποιών, η Annie που χάνει και κερδίζει την φωνή, την ύπαρξή της την ίδια. Και τέλος, κομμάτι του παρελθόντος της η συγγραφέας χρόνια μετά, μες στις παρενθέσεις που πρόσθεσε η ζωή, η Annie αγκαλιασμένη με τον φόβο ενός κοριτσιού, παραμονές του Μάη που θα αλλάξει τόσα μα και τίποτε.

Στο Γεγονός ελάχιστα διαφέρουν οι συνθήκες από το δικό μας παρόν. Οι πρόσφατοι νόμοι για τις εκτρώσεις που βάλλουν κατά του αδιαμφισβήτητου δικαιώματος της γυναίκας να ορίζει την ζωή και το σώμα της, αναχρονιστικοί στην βάση τους παραμένουν «κόκκινο πανί» για τις κοινωνίες. Ακραίες διαδηλώσεις και η άνθηση ενός ολόκληρου κόσμου που καλείται να υπερασπιστεί το δικαίωμα που περιορίζει ο νομοθέτης. Η ιστορία της Annie Ernaux δεν θα μπορούσε να γραφτεί διαφορετικά ετούτη την δεκαετία που προχωρεί ακάθεκτη. Θα είχε σε πρώτο πλάνο την ζωή που συνεχίζει και συνεχίζει, την ηθικοπλαστική μας εποχή σε πρώτο πλάνο, με την ανοιχτοσύνη της που μοιάζει να απαντά σε φαινόμενα τόσο απατηλά. Η Annie θα είχε ξανά απέναντί της τα κράτη ως  πιστές κόρες των εκκλησιών, οργανώσεις καλών χριστιανών που εξακολουθούν να αναγνωρίζουν στο γυναικείο φύλλο μια γραφική αδυναμία. Θα έπρεπε να αντέξει στα σχόλια των ανθρώπων γύρω της, να φανταστεί το μέλλον ενός παιδιού δίχως ρίζες, μια πολλά υποσχόμενη καριέρα στον ακαδημαϊκό χώρο ανέφικτη πια, τις φιλενάδες της που την κοιτούν υποτιμητικά, τους νεαρούς άνδρες που γνωρίζει μα γρήγορα απομακρύνονται. Την περηφάνεια της που δοκιμάζεται στα σκοτεινά ιατρεία των πιο κακόφημων, παριζιάνικων διαμερισμάτων, εκεί που ένα καθώς πρέπει κορίτσι μπορεί να κάνει την δουλειά του δίχως τις αδιάκριτες ματιές ενός διαχρονικού κοινού.

Ο Τόπος, Τα Χρόνια, η πρόσφατη έκδοση του Μεταιχμίου ένα βέβαιο, εκδοτικό Γεγονός μερικά από τα έργα που διαμορφώνουν μια υπόγεια φλέβα μνήμης. Αυτή διατρέχει το έργο της Γαλλίδας δημιουργού που εδώ και λίγες ημέρες συγκαταλέγεται στις 16 γυναίκες που έχουν βραβευτεί με Νόμπελ στην ιστορία του θεσμού. Η λιτή ανακοίνωση της Ακαδημίας που ερμηνεύει την βράβευσή της συνιστά μια ακριβή σύνοψη του έργου της. «Κλινική ακρίβεια και η μνήμη που υφαίνεται αδιάκοπα». Με αυτόν τον όλο αφαίρεση ισχυρισμό μπορεί κανείς να περιγράψει το έργο της Ernaux , πιστό εδώ και δεκαετίες στην μνήμη της μνήμης. Η μέθοδός της, προικισμένη από ουδετερότητα και αυτοσυγκράτηση, αφήνει την ιστορία να αφηγηθεί αντικειμενικά την βιογραφία της, έξω και πέρα από την ίδια, χρόνια μετά, στο μεταίχμιο της λήθης. Η Ernaux γράφει την ιστορία ενός γεγονότος που έτσι σηματοδοτημένο απασχόλησε έναν άλλον εαυτό της, πρόωρα χαμένο μαζί με την αθωότητα και την αμεριμνησία της νιότης. Πάνω στο μνήμα εκείνου του πρόωρα σφραγισμένου καιρού αφήνει ένα λουλούδι και στους καθρέφτες της γραφής της αναζητά το πρόσωπό της το παλιό. Με τούτο τον τρόπο πραγματεύεται την ζωή της, τις μεγάλες και τις μικρές στιγμές, τις αποφάσεις, την ατμόσφαιρα και το ύφος εκείνου του καιρού. Είναι μια ιστορία πίσω από την φωτογραφία με την νεανική της πόζα κάποιο καλοκαίρι, σε κάποιο θέρετρο φοιτητικό η Annie που μπορεί να μην είναι πια το κορίτσι του Αββά Πρεβώ μα μια αναγνωρισμένη συγγραφέας που έχει στο στόχαστρό της την ανθρώπινη συγκίνηση.

Η Σιμόν ντε Μποβουάρ περιέγραψε την ποίηση σαν μια χειρονομία προς την ενηλικίωση. Απαιτεί έναν κάποιο βαθμό ωριμότητας, το είδος του βάθους που σημαδεύει τα μικρά μυθιστορήματα της Ernaux. Από αυτήν την σκοπιά αντικρίζει τον εαυτό της η συγγραφέας, καθώς διατρέχει τον χρόνο, αφήνοντας τα υλικά της ζωής της εδώ και εκεί, μόνο και μόνο για να τα ανασύρει σαν το απαιτήσουν οι συνθήκες μιας βαθιάς διαδικασίας που ξεπερνά τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.