***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Η νουβέλα της Γεωργίας Τάτση, Χορός στα ποτήρια (Βακχικόν 2023), έχει ως θέμα την πολιτική βία και τις επιπτώσεις της στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση. Έργο γραμμένο με δεξιοτεχνία, στον χωροχρόνο της δικτατορίας και της εποχής της μεταπολίτευσης, τέμνεται σε τρεις ιστορίες. Ο χορός των μεταμφιεσμένων, Λαγός στιφάδο, Ο νεκρός μιλάει. Συνδετικός πυρήνας της διήγησης ο χορός του βασικού πρωταγωνιστή Αλέξανδρου στο Κλειστό, χωριό της Άρτας, όπου και τοποθετείται ένα μέρος της δράσης. Η Σουηδία και η Αθήνα είναι επίσης τόποι εξέλιξης των γεγονότων.
Στα χρόνια της δικτατορίας, με την ανελευθερία, τη φίμωση κάθε αντίπαλης θέσης, τη δίωξη των αντιφρονούντων, ο Αλέξανδρος μεταναστεύει στο Μάλμε της Σουηδίας, όπου και εργάζεται ως καθαριστής τζαμιών στα γυάλινα κτίρια των εταιρειών της πόλης. Εργασία επικίνδυνη, αλλά που του επιτρέπει να παρατηρεί τα πράγματα από ψηλά και ενδοσκοπικά. Ο βαθύς συναισθηματικός δεσμός με το χωριό, την οικογένεια, τις περιστάσεις που σημάδεψαν τη ζωή του, όπως η απώλεια της μητέρας, αλλά και η σχέση του με την αγαπημένη αδελφή Ευδοκία και τον εξάδελφο Δημήτρη, καταδυναστεύει τις κινήσεις και τις συμπεριφορές του στη μακρινή χώρα. Η γνωριμία του με την όμορφη Σουηδέζα Κιμ και την κόρη της Σεσίλια, όπως και οι σπουδές του στο Πανεπιστήμιο, θα μπορούσαν να τον οδηγήσουν στην πλήρωση. Η ανατροπή όμως θα επέλθει όταν η λογοκριμένη από τη δικτατορία επιστολή της αδελφής θα φέρει την είδηση της βαριάς από βασανιστήρια αναπηρίας του εξαδέλφου Δημήτρη, φοιτητή της Νομικής. Το γράμμα κατονομάζει τον βασανιστή και θύτη. Είναι ο συντοπίτης τους Τάσος Αντωνίου.
Με κέντρο το πολιτικό μίσος και τις συνέπειές του, η Γεωργία Τάτση πλέκει μια ιστορία σε τρεις ενότητες. Στην πρώτη, Ο χορός των μεταμφιεσμένων, καταπιάνεται με τη ζωή του Έλληνα μετανάστη Αλέξανδρου, τις αντιδικτατορικές ομάδες που έδρασαν στη Σουηδία την εποχή, την επιστροφή στην πατρίδα μετά την πτώση του καθεστώτος.
Στη δεύτερη, Λαγός στιφάδο, εισέρχεται στη ζωή, την ιδεολογία, την ψυχοσύνθεση του βασανιστή Τάσου Αντωνίου. Η οικογένειά του ανήκε στους νικητές του εμφυλίου. Ο ίδιος υπηρέτησε ως αστυνομικός στην Ασφάλεια της πρωτεύουσας. Έχει χάσει τη γυναίκα του και ζει μόνος με σοβαρό πρόβλημα υγείας.
Τριτοπρόσωπες οι αφηγήσεις στις δύο πρώτες ενότητες. Στην τρίτη, Ο νεκρός μιλάει, η πρωτοπρόσωπη διήγηση του Τάσου μετά θάνατον. Ένα είδος «Καθαρτηρίου» σύμφωνα με το οποίο ο νεκρός προσπαθεί να εξαγνιστεί ταλαιπωρημένος από τις αμαρτίες του.
Με την πτώση της χούντας, το 1974, ο Αλέξανδρος επιστρέφει στο χωριό. Βαθιά μέσα του η ανάγκη για εκδίκηση. Οι βασανισμοί του αγαπημένου του εξαδέλφου Δημήτρη θα γίνουν η αιτία να οδηγηθεί στον θάνατο, παραμονή του γάμου της αδελφής του, γιορτή του Δεκαπενταύγουστου. Με τον βασανιστή Τάσο θα συναντηθεί στο χορό. Ο θάνατος θα στοιχειώσει τη μοίρα των πρωταγωνιστών, αλλά και των ανθρώπων που συνδέονται μαζί τους.
Η νουβέλα μεταφέρει το κλίμα της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης. Ζωντανές οι περιγραφές του Μάλμε, της Αθήνας, του χωριού. Ρεαλισμός και όνειρο, επιδράσεις του ασυνειδήτου, ανεπούλωτα τραύματα, συμπλέγματα. Η Τάτση γράφει ένα έργο κινηματογραφικό που το υποκινεί η μνήμη και το βαθύ αίσθημα της δικαιοσύνης. Τα πρόσωπα παρουσιάζονται ως θύματα και θύτες ταυτόχρονα. Κεντρική αντίληψη ότι η βία παράγει βία, ότι η ίδια η ζωή εκδικείται. Αριστουργηματικές οι σελίδες της ιεροτελεστίας του χορού και του θανάτου.
Έργο δραματικού λυρισμού με ελεγειακό χαρακτήρα το βιβλίο της Γεωργίας Τάτση Χορός στα ποτήρια, περνά από το ατομικό στο καθολικό, αναβιώνοντας το ευρύτερο ιστορικοπολιτικό κλίμα. Η συγγραφέας παρακολουθεί με συνέπεια τις ψυχογραφίες των προσώπων, δραματοποιεί και αποδραματοποιεί τις συγκρούσεις με λόγο πυκνό και λιτό. Όσα κοινωνικά ζητήματα ενσωματώνει, τη μοναξιά της μετανάστευσης, την απώλεια της μητέρας, την παιδική κακοποίηση, τη μητρότητα, τον έρωτα, το παρελθόν, το παρόν, τα τραύματα, τα θίγει με ποιητικότητα, αρμονικό συνταίριασμα του ονειρικού με το πραγματικὸ. Η γλώσσα φυσική και συνεπής είτε πρόκειται για την παραδοσιακή ντοπιολαλιά είτε για τον σύγχρονο προφορικό λόγο. Η πλοκή καλά αρχιτεκτονημένη, ακολουθεί γραμμική πορεία με αλλεπάλληλες αναδρομές στο παρελθόν (flash back).
Το βιβλίο της Γεωργίας Τάτση Χορός στα ποτήρια, απηχεί την τραγική ιστορία της χώρας. Γραμμένο με μαεστρία και πρωτοτυπία, περικλείει ένα ύφος ατομικό, μια ζωή που πάλλεται και ζωντανεύει στα μάτια μας.
[…] Τα ανοιχτά μάτια του λαγού στιφάδο –τα μάτια του Αλέξανδρου πριν ξεψυχήσει. Έτρεχε η νύφη ξυπόλητη, κρατώντας το μακρύ νυφικό ανεβασμένο στα γόνατα, χάθηκε ανάμεσα στον κόσμο που χωρίστηκε στα δύο, ανοίγοντάς της δρόμο. Άμα είδε τον σκοτωμένο, έπεσε πάνω του, σπαράζοντας: «Αδελφέ μου, αδελφούλη μου».[…]
[…] Τα ανοιχτά μάτια του λαγού στιφάδο –τα μάτια του φοιτητή Δημήτρη Ράμμου, την ώρα που ο Τάσος του έφτυνε τη ροχάλα μες στο στόμα. Ο Δημήτρης λιανισμένος, με τα πόδια του να ξεχειλίζουν από τα παπούτσια, δεμένος στον πάγκο του πλυσταριού, στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας. Ο Τάσος τον άρπαξε από τον λαιμό και τον έσφιξε με δύναμη. «Μίλα ρε, πούστη, μίλα. Μίλα… βήξε, φτύσ’ τη ροχάλα αν μπορείς…», τον άφησε απότομα κι οπισθοχώρησε να μην τον πάρουν τα ξερατά του Δημήτρη, που πνιγόταν από τον εμετό, κουνούσε το κεφάλι πέρα-δώθε να αναπνεύσει. Τα μάτια έξω από τις κόγχες, τα μάτια του κόκκινα, έσταζαν αίμα. […](σελ. 91)
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
