***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 

Δράσεις – Πρωτοβουλίες της ΕΝΕΛΒΙ                                                   

• Ανακοινώνεται ο τρίτος – και τελευταίος – κύκλος του Προγράμματος Κατάρτισης και Πιστοποίησης Γνώσεων και Δεξιοτήτων Εργαζομένων στον κλάδο του βιβλίου
• Επισημάνσεις ως προς τις εξαγγελίες της υπουργού Πολιτισμού
• Συνάντηση με την υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως
• Συνάντηση με τον νέο πρόεδρο του ΕΙΠ Νίκο Κούκη
• Δημοτικές βιβλιοθήκες: Συνάντηση με τον Δήμαρχο Αθηναίων
• Ναι στη δυνατότητα χρηματοδότησης πολιτιστικών δράσεων από τον ΟΣΔΕΛ

ΔΡΑΣΕΙΣ – ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΗΣ ΕΝΕΛΒΙ

• Ανακοινώνεται ο τρίτος – και τελευταίος – κύκλος του Προγράμματος Κατάρτισης και Πιστοποίησης Γνώσεων και Δεξιοτήτων Εργαζομένων στον κλάδο του βιβλίου

Ο δεύτερος κύκλος του προγράμματος κατάρτισης για τους εργαζόμενους σε τρεις πολύ ενδιαφέροντες τομείς του κλάδου του βιβλίου (α. Σχεδιασμός και παραγωγή συμβατικού και ψηφιακού βιβλίου β. Σύγχρονες μέθοδοι και μέσα στην προώθηση και πώληση με εκτεταμένη χρήση των social media γ. Logistics και ποιοτική εξυπηρέτηση πελατών) ολοκληρώνεται στο τέλος Οκτωβρίου με τη μέθοδο της τηλεκατάρτισης, λόγω των μέτρων για την αποφυγή εξάπλωσης του κορονοϊού και κατόπιν έγκρισης από το υπουργείο Ανάπτυξης.

Θα ακολουθήσει εντός των προσεχών ημερών η πρόσκληση για τον τρίτο κύκλο, τον τελευταίο του προγράμματος, με τον οποίο θα συμπληρωθεί ο αριθμός των 1.000 ατόμων σε όλες τις περιφέρειες της χώρας που θα έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους σε ένα πρόγραμμα που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με παραδειγματική οργάνωση και συνέπεια στο πλαίσιο του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» 2014-2020 και χρηματοδοτήθηκε από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους.

• Επισημάνσεις ως προς τις εξαγγελίες της υπουργού Πολιτισμού

Η Ένωση Ελληνικού Βιβλίου εκτιμά ως θετικές τις πρόσφατες εξαγγελίες της υπουργού Πολιτισμού για τον κλάδο του βιβλίου ( https://bit.ly/30DegEV ) και με επιστολή της¹ προς την υπουργό καταγράφει τα σημαντικότερα θέματα που εκκρεμούν. Επισημαίνει παράλληλα δύο όρους που είναι απαραίτητοι για την αποτελεσματική προώθησή τους:

• τη συνεχή διαβούλευση του υπουργείου με τους φορείς του κλάδου, κάτι που, δυστυχώς, αποφεύγεται προς το παρόν
• την ύπαρξη αυστηρού χρονοδιαγράμματος για την υλοποίηση των προτάσεων που κατέθεσε η υπουργός Πολιτισμού. Ποτέ μέχρι στιγμής δεν έχει τεθεί από το υπουργείο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, πράγμα που επιτρέπει να αιωρούνται στο διηνεκές οι εξαγγελίες του/της εκάστοτε υπουργού και, παράλληλα, να δυσχεραίνεται το έργο των βουλευτών που επιθυμούν να ελέγξουν την πορεία εφαρμογής της αντίστοιχης πολιτικής.

Των εξαγγελιών της κυρίας Μενδώνη είχε προηγηθεί τηλεδιάσκεψη στις 8 Ιουλίου με τους φορείς του κλάδου, κατά την οποία η υπουργός ζήτησε την υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων για τη στήριξη των εκδοτικών επιχειρήσεων, των βιβλιοπωλείων, των συγγραφέων και πνευματικών δημιουργών. Οι προτάσεις κατατέθηκαν από τα σωματεία εκδοτών με επιστολή τους² προς την υπουργό και τον γεν. γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού κ. Νικόλαο Γιατρομανωλάκη, χωρίς καμία ανταπόκριση από πλευράς του υπουργείου και χωρίς κανένα από τα προτεινόμενα μέτρα να υλοποιηθεί στην πορεία.

Την ανάγκη στήριξης του εκδοτικού κλάδου ως του βασικού πυλώνα της πολιτιστικής βιομηχανίας τονίζει και η Διεθνής Ένωση Εκδοτών (ΙΡΑ), η οποία απηύθυνε έκκληση προς τις κυβερνήσεις για λήψη άμεσων μέτρων³, τη στιγμή που οι εκδοτικοί οίκοι σε περισσότερες από 30 μεγάλες αγορές καταγράφουν απώλειες εσόδων που κυμαίνονται μεταξύ 50-80%.

• Συνάντηση με την υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως

Συνάντηση με την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως είχε η ΕΝΕΛΒΙ την 1^η Ιουλίου για μια σειρά από σημαντικά θέματα:

• Δημιουργία διϋπουργικού οργάνου για την προώθηση του βιβλίου και της φιλαναγνωσίας

Σε ευθυγράμμιση με τις εξαγγελίες του υπουργείου Πολιτισμού, η ΕΝΕΛΒΙ  συζήτησε με την υπουργό την επανασύσταση φορέα για το βιβλίο, ο οποίος θα λειτουργεί και ως διϋπουργικό όργανο, δεδομένου ότι το βιβλίο δεν αποτελεί αποκλειστικό αντικείμενο του υπουργείου Πολιτισμού, καθώς σημαντικοί τομείς που συνδέονται άμεσα με τη διάδοση του βιβλίου, την εξάπλωση της φιλαναγνωσίας και την απόκτηση εξειδικευμένης γνώσης – όπως οι σχολικές και πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες – υπάγονται στο υπουργείο Παιδείας.

• Εισαγωγή του πολλαπλού σχολικού βιβλίου στην εκπαίδευση

Πρόκειται για ένα θέμα που η ΕΝΕΛΒΙ προτάσσει σε κάθε συνάντηση με τους αρμόδιους φορείς, καθώς παρατείνεται το παράλογο και ακατανόητο καθεστώς του ενός και μοναδικού σχολικού εγχειριδίου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Το υπουργείο και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής θέτουν επί του παρόντος ως κατευθυντήρια γραμμή την πρόσβαση και αξιοποίηση πολλαπλών πηγών και τη συνδυαστική προσέγγιση, θεωρώντας πως η εισαγωγή του πολλαπλού σχολικού εγχειριδίου απαιτεί χρόνο και σχεδιασμό.

• Λειτουργία σχολικών βιβλιοθηκών

Στη συνάντηση υπογραμμίστηκε πως οι σχολικές βιβλιοθήκες χρειάζονται στελέχωση με ειδικευμένους βιβλιοθηκονόμους καθώς και ανανέωση του περιεχομένου τους για να λειτουργήσουν στην ουσία και όχι κατ’ επίφαση. Το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση σε καμιά περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες, και είναι επιβεβλημένη η ριζική αναθεώρηση του τρόπου λειτουργίας και στελέχωσης των βιβλιοθηκών για να λειτουργούν επιβοηθητικά στο έργο των διδασκόντων και να παρέχουν στους μαθητές τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με το βιβλίο και την ανάγνωση. Το υπουργείο πρόκειται να διερευνήσει τη δυνατότητα αξιοποίησης προγραμμάτων ΕΣΠΑ για τη δημιουργία περισσοτέρων σχολικών βιβλιοθηκών και τον εμπλουτισμό των υπαρχουσών.

• Συνάντηση με τον νέο πρόεδρο του ΕΙΠ Νίκο Κούκη

Στη συνάντηση των φορέων εκδοτών στις 2 Ιουλίου με τον νέο πρόεδρο του ΕΙΠ Νίκο Κούκη συζητήθηκε μια σειρά θεμάτων: η αναβάθμιση και απρόσκοπτη λειτουργία της Βιβλιονέτ, η επαναλειτουργία του προγράμματος ΦΡΑΣΙΣ, η παρουσία της Ελλάδας στις διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού, η φετινή Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης και τα προβλήματα που προέκυψαν στη διοργάνωσή της από την εμφάνιση της πανδημίας.

Η Ένωση Ελληνικού Βιβλίου εκτιμά τις προσπάθειες που καταβάλλουν ο πρόεδρος και τα στελέχη του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, θεωρεί όμως αδιαπραγμάτευτη την ίδρυση φορέα με αποκλειστικό αντικείμενο το βιβλίο, ο οποίος θα υλοποιεί μία ενιαία και οραματική πολιτική, θα αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ συναρμόδιων υπουργείων (Πολιτισμού, Παιδείας, Εσωτερικών) και θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη δημιουργία στρατηγικής και την εφαρμογή εθνικής πολιτικής για την ουσιαστική προώθηση του βιβλίου και της φιλαναγνωσίας.

• Δημοτικές βιβλιοθήκες: Συνάντηση με τον Δήμαρχο Αθηναίων

Συνάντηση με τον δήμαρχο Αθηναίων κ. Κώστα Μπακογιάννη πραγματοποίησε η Σύμπραξη Εκδοτών (Ένωση Ελληνικού Βιβλίου, Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών, Σύλλογος Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων). Συζητήθηκε η αναβάθμιση των δημοτικών βιβλιοθηκών σε επίπεδο λειτουργίας, παρεχόμενων υπηρεσιών και εμβάθυνσης της σχέσης τους με τους δημότες, καθώς και η ενημέρωση και ο εμπλουτισμός του περιεχομένου τους με τα βιβλία της εκδοτικής παραγωγής των τελευταίων ετών. Παράλληλα, κατατέθηκε υπόμνημα⁴  σχετικά με τον διευρυμένο ρόλο που διαδραματίζουν οι σύγχρονες βιβλιοθήκες και την επιδραστικότητά τους στο κοινωνικό σύνολο.

Ο κ. Μπακογιάννης ανέφερε ότι θα παγιοποιηθεί η ετήσια ανανέωση και ο εμπλουτισμός των δημοτικών βιβλιοθηκών, ασχέτως κρίσεων ή ειδικών συνθηκών, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν ουσιαστικά στον ρόλο τους. Ακολούθησε συνάντηση με τη νομική σύμβουλο του Δήμου και τη διευθύντρια του γραφείου Δημάρχου και σύντομα θα ανακοινωθούν από τον Δήμο οι λεπτομέρειες επί της διαδικασίας επιλογής και προμήθειας των βιβλίων που θα αγοραστούν.

Για το ίδιο θέμα προγραμματίζεται συνάντηση και με τον πρόεδρο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας κ. Δημήτρη Παπαστεργίου, ώστε και οι δημοτικές βιβλιοθήκες της χώρας να εντάξουν στον προϋπολογισμό τους κονδύλια για την ανανέωση των βιβλίων στα ράφια τους.

• Ναι στη δυνατότητα χρηματοδότησης πολιτιστικών δράσεων από τον ΟΣΔΕΛ

Με κοινή επιστολή τους⁵ προς την υπουργό Πολιτισμού, τα σωματεία εκδοτών ζήτησαν να μην υιοθετηθεί η αμφιλεγόμενη εισήγηση του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας και να διατηρήσει ο ΟΣΔΕΛ τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί προγράμματα και δράσεις για τον πολιτισμό. Παράλληλα, και έως την οριστική επίλυση του θέματος, τα σωματεία πρότειναν στην υπουργό να εξευρεθεί λύση ως προς τη συνέχιση των προγραμμάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη και να τροποποιηθεί κατάλληλα ο σχετικός νόμος ώστε να μπορεί ο ΟΣΔΕΛ και στο μέλλον να στηρίζει δράσεις και εκδηλώσεις που σχετίζονται με το βιβλίο και τον πολιτισμό.

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ – ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

1. Επιστολή προς την Υπουργό Πολιτισμού (22.08.2020)

«Η πρόσφατη τοποθέτησή σας επί των θεμάτων που απασχολούν τον κλάδο του βιβλίου, ανοίγει παράθυρο αισιοδοξίας για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

Αναφερθήκατε στην ίδρυση νέου φορέα για το βιβλίο. Θεωρούμε πως αποτελεί τη βασική προτεραιότητα για τον κόσμο του βιβλίου και επικροτούμε τη θέση σας ότι στον σχεδιασμό του πρέπει να περιλαμβάνεται πρόνοια για τη σύμπραξη των καθ’ ύλη αρμόδιων υπουργείων (Πολιτισμού, Παιδείας, Εσωτερικών), καθώς ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων λειτουργεί ανασχετικά στην προώθηση των αιτημάτων του κλάδου. Ένας φορέας ευέλικτος και αποτελεσματικός, στελεχωμένος με καταξιωμένους του χώρου, θα δώσει λύση σε καίρια προβλήματα και ελπίζουμε ότι η κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου για τη σύστασή του δεν θα αργήσει περαιτέρω. Οχτώ περίπου χρόνια μετά την αιφνίδια κατάργηση του ΕΚΕΒΙ, ο κόσμος του βιβλίου έχει ακούσει υποσχέσεις χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Ήρθε πλέον η ώρα των πράξεων.

Με μεγάλη ικανοποίηση διαβάσαμε ότι επανενεργοποιείται το Πρόγραμμα ΦΡΑΣΙΣ. Πρόκειται για το βασικό και θεμελιώδες εργαλείο για να μεταφραστεί το ελληνικό βιβλίο, να ξεφύγει από την εσωστρέφεια και να ταξιδέψει πέρα από τα ελληνικά σύνορα. O συνδυασμός του ΦΡΑΣΙΣ με την πλατφόρμα προβολής και προώθησης που ανακοινώσατε –όντως, δεν αρκεί να μεταφραστεί ένα βιβλίο, αλλά και να τύχει της ανάλογης δημοσιότητας και προβολής– ελπίζουμε να λειτουργήσει αποτελεσματικά, ώστε να καλυφθεί το δραματικό κενό τόσων ετών που αναιτιολόγητα το ΦΡΑΣΙΣ έπαψε να λειτουργεί. Στο ίδιο πλαίσιο, σας καλούμε να εξετάσετε και το αντίστροφο, δηλαδή την επιχορήγηση μετάφρασης απαιτητικών έργων προς τα ελληνικά, στηρίζοντας την προσπάθεια να έχουμε στη γλώσσα μας αξιόλογα κείμενα που, όμως, απευθύνονται σε περιορισμένο κοινό και δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα παραγωγής τους.

Ανακοινώσατε ότι το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού θα χρηματοδοτηθεί με 310.000 ευρώ για την αναβάθμιση της ελληνικής παρουσίας στις εκθέσεις του εξωτερικού. Πράγματι, είναι κρίσιμη και απαραίτητη η ευπρόσωπη παρουσία της χώρας μας στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, πρέπει όμως να γίνεται αυστηρή επιλογή των εκθέσεων που όντως παράγουν αποτελέσματα για την ελληνική εκδοτική παραγωγή και να ακολουθεί αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εκπροσώπησής μας. Θεωρούμε απαραίτητη την παρουσία της χώρας μας μόνο στις μεγάλες διεθνείς εκθέσεις της Φρανκφούρτης και της Μπολόνιας. Η παρουσία μας σε εκθέσεις ήσσονος σημασίας σπαταλά πολύτιμους χρηματικούς και ανθρώπινους πόρους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν πιο ορθολογικά. Επισημαίνουμε επίσης ότι η παρουσία του εκάστοτε υπουργού Πολιτισμού στα εγκαίνια του ελληνικού περιπτέρου δεν είναι άνευ ουσίας. Αντίθετα προσδίδει αξία και κύρος στην ελληνική συμμετοχή, τιμά την ελληνική πνευματική παραγωγή και προωθεί την προβολή της πνευματικής παραγωγής μας.

Στο εσωτερικό μέτωπο, θεωρούμε πως είναι πλέον καιρός να εξεταστεί σοβαρά η διοργάνωση έκθεσης βιβλίου στην Αθήνα. Η πρωτεύουσα, έδρα της συντριπτικής πλειονότητας των εκδοτικών οίκων, δικαιούται να αποκτήσει Έκθεση Βιβλίου σοβαρών προδιαγραφών σε στεγασμένο χώρο, που θα καταστεί θεσμός. Μία τέτοια έκθεση θα μπορούσε να συνδιοργανωθεί και με την Περιφέρεια Αττικής, και να συγχρηματοδοτηθεί από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Αττικής.

Το θέμα του Δημόσιου Δανεισμού παραμένει μετέωρο. Η καταβολή αμοιβής για τον δημόσιο δανεισμό αποτελεί υποχρέωση του κράτους σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 2006/115 και τον ν. 4481/2017. Εντούτοις, έχουν παρέλθει τρία χρόνια χωρίς η πολιτεία να προχωρήσει στην έκδοση προεδρικού διατάγματος ή νομοθετικής ρύθμισης, ώστε να καταβάλουν οι βιβλιοθήκες το νόμιμο τίμημα. Στο διάστημα αυτό, το έργο των πνευματικών δημιουργών και των εκδοτών τους διατίθεται χωρίς αμοιβή, καθώς απουσιάζει η συνείδηση ότι και για το πνευματικό έργο υπάρχει κόστος παραγωγής και προσδοκία αμοιβής. Παρατηρούμε χαρακτηριστικά ότι εκκρεμεί ακόμα και η υλοποίηση της δέσμευσής σας – κατά την τηλεδιάσκεψη υπουργείου και εκδοτών – για άμεση εκταμίευση του ποσού που αφορά στα δικαιώματα δανεισμού του προηγούμενου έτους. Η απουσία ενημέρωσης των εκδοτών για την τακτοποίηση του θέματος αυτού οδηγεί σε δικαιολογημένη ανησυχία για το αν έχει δρομολογηθεί η καταβολή των οφειλόμενων χρημάτων ή αν οι υπηρεσίες σας βρίσκονται ακόμα σε στάδιο μελέτης του όλου θέματος.

Υπάρχει και μια σειρά άλλων θεμάτων, τα οποία έχουμε συζητήσει στο παρελθόν, χωρίς να έχει προχωρήσει η επίλυσή τους. Η ενοποίηση των βιβλιογραφικών βάσεων και η εξομοίωση του ΦΠΑ σε έντυπο και ηλεκτρονικό βιβλίο παραμένουν ζητούμενα. Το ίδιο ισχύει και για τη νομοθέτηση, πρόληψη και πάταξη της ηλεκτρονικής πειρατείας που συντελείται κυρίως μέσω του διαδικτύου, και η οποία στερεί νόμιμα έσοδα από τους πνευματικούς δημιουργούς, από τους εκδότες και από το κράτος, καθώς και για τη δραστική μείωση στα τέλη φωτογράφισης και δημοσίευσης στην έκδοση βιβλίων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Κυρία υπουργέ,

Ο κλάδος του βιβλίου βρίσκεται πλέον σε αναμονή για την ανακοίνωση από πλευράς σας συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος για την υλοποίηση των μέτρων που εξαγγείλατε και τα οποία θα βοηθήσουν το βιβλίο, τους δημιουργούς, την πνευματική ζωή και πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας. Είμαστε διατεθειμένοι να συμβάλουμε με κάθε τρόπο και θεωρούμε πως η ενημέρωση από πλευράς του υπουργείου προς τους εκδότες σε μηνιαία βάση μπορεί να αποτελέσει μια ικανοποιητική φόρμουλα σταθερής επικοινωνίας που, εκτός των άλλων, θα συντελέσει και στην καλύτερη κατανόηση των θεμάτων προς επίλυση και στην εξεύρεση των βέλτιστων λύσεων.

Η περασμένη δεκαετία υπήρξε μια δεκαετία χαμένων ευκαιριών. Ο χρόνος δεν είναι πλέον σύμμαχός μας, απαιτούνται άμεσα στοχευμένες κινήσεις. Από εσάς εξαρτάται η μεταστροφή του κλίματος και η αναγέννηση της πνευματικής δημιουργίας της χώρας μας».

2. Επιστολή προς την Υπουργό Πολιτισμού (11.06.2020)

«Σε συνέχεια της τηλεδιάσκεψης μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού, των σωματείων των εκδοτών και της Εταιρείας Συγγραφέων με αντικείμενο τη στήριξη του βιβλίου στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, τονίστηκε από πλευράς του υπουργείου η δυνατότητα χρηματοδότησης συγκεκριμένων προγραμμάτων και καινοτόμων προτάσεων.

Προχωρούμε στην κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων που αφορούν τους εκδότες και τους βιβλιοπώλες και παρακαλούμε να μας ενημερώσετε για το ύψος της χρηματοδότησης που μπορεί να διατεθεί για τα κατωτέρω προγράμματα και για τις περαιτέρω ενέργειες που απαιτούνται από πλευράς μας.

Για τη στήριξη εκδοτικών οίκων:

• Ανάπτυξη των ψηφιακών εκδόσεων (e–books)
• Έκδοση νέων, απαιτητικών εκδόσεων Ελλήνων συγγραφέων που η παρούσα οικονομική συγκυρία καθιστά δύσκολη την υλοποίησή τους
• Επιχορήγηση μετάφρασης απαιτητικών έργων από ξένες γλώσσες (με παράλληλη και την ενίσχυση των μεταφραστών)
• Διοργάνωση έκθεσης βιβλίου σε κλειστό χώρο στην Αθήνα που πληροί τις σύγχρονες απαιτήσεις, όπως η HELEXPO στο Μαρούσι, και σε χρονική περίοδο που δεν αντιστρατεύεται τις εκθέσεις βιβλίου στη Θεσσαλονίκη (Μάιος) ή στο Ζάππειο (Σεπτέμβριος).

Για τη στήριξη βιβλιοπωλείων και βιβλιοπωλών:

• ενίσχυση της ψηφιακής επικοινωνίας των βιβλιοπωλείων με τη χρήση και αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
• ανάπτυξη των διαδικτυακών πωλήσεών τους, με τη δημιουργία e–shop
• δημιουργία ενιαίας πλατφόρμας παρουσιάσεων και εκδηλώσεων για το βιβλίο, με αποδέκτη το βιβλιόφιλο κοινό».

3. Η Διεθνής Ένωση Εκδοτών (ΙΡΑ) καλεί τις κυβερνήσεις να στηρίξουν τον κλάδο του βιβλίου

«Η υγειονομική βόμβα του Covid-19 έχει καταφέρει ισχυρότατο πλήγμα στον κλάδο του βιβλίου παγκοσμίως, μειώνοντας τα έσοδα έως και 80% σε ορισμένες αγορές*. Η χαλάρωση των περιορισμών δεν έχει εξουδετερώσει την απειλή της κατάρρευσης του εκδοτικού κλάδου σε πολλές χώρες-μέλη μας.

Παρά τις τεράστιες αυτές προκλήσεις, ο εκδοτικός κλάδος αντέδρασε γρήγορα και με διάθεση προσφοράς προς το κοινωνικό σύνολο, με τους συγγραφείς και τους εκδότες να παραχωρούν άδεια για το περιεχόμενο και τις ψηφιακές υπηρεσίες τους. Σε συνεργασία με τους βιβλιοπώλες, αξιοποίησαν το διαδίκτυο και τις ψηφιακές εκδηλώσεις για να σταθούν δίπλα στο βιβλιόφιλο κοινό, διακηρύσσοντας παράλληλα την κοινωνική, εκπαιδευτική και πολιτιστική σημασία των βιβλίων.

Τα βιβλία και η ανάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία, την ανάπτυξη και την άνθιση της οικονομίας της γνώσης του μέλλοντος. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, οι κυβερνήσεις πρέπει να παράσχουν έκτακτα μέτρα στήριξης και να επενδύσουν στο μέλλον, παρέχοντας οικονομική βοήθεια σε συγγραφείς, εκδότες, βιβλιοπώλες και μεταφραστές.

Στον απόηχο της κοινής δήλωσης των παγκόσμιων ηγετών της εκδοτικής βιομηχανίας την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου 2020, η Διεθνής Ένωση Εκδοτών καλεί τις κυβερνήσεις να θεωρήσουν τον τομέα του βιβλίου ως απολύτως απαραίτητο για την κοινωνία και να προχωρήσουν σε λήψη άμεσων μέτρων:

• επιδότηση ενοικίου για τα βιβλιοπωλεία
• εκπτώσεις φόρου για εκδότες και βιβλιοπώλες
• δέσμευση και παροχή κονδυλίων στήριξης για μικρούς και μεσαίους εκδοτικούς οίκους
• υποστήριξη, ανάπτυξη και επένδυση σε εθνικές και διεθνείς εκθέσεις βιβλίου ως βασικών θεσμών που γεφυρώνουν και φέρνουν σε επαφή συγγραφείς, εκδότες και αναγνώστες από όλες τις χώρες και όλους τους πολιτισμούς.

Παράλληλα, καλούμε τις κυβερνήσεις να τονώσουν τη ζήτηση για βιβλία, υιοθετώντας τα ακόλουθα μέτρα:

• κατάργηση της φορολογίας για όλα τα βιβλία, έντυπα, ψηφιακά και ηχητικά (audio books)
• εφαρμογή χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων κουπονιών, ώστε όλοι να δοθεί η δυνατότητα σε όλους τους πολίτες να αγοράζουν βιβλία
• αύξηση του προϋπολογισμού για την ανανέωση του περιεχομένου των βιβλιοθηκών και ανάπτυξη φιλόδοξων προγραμμάτων υποστήριξης της ανάγνωσης
• ενίσχυση ειδικών προγραμμάτων για την υποστήριξη δικαιωμάτων εξαγωγής και μετάφρασης της εγχώριας εκδοτικής παραγωγής
• δημιουργία μειωμένου ταχυδρομικού τιμολογίου για τη διανομή φυσικών βιβλίων.

Καλούμε επίσης τις κυβερνήσεις να προστατέψουν το πνευματικό κεφάλαιο με τη:

• δημιουργία πόρων υποστήριξης για εκδότες, συγγραφείς, καλλιτέχνες και μεταφραστές
• εντατικοποίηση της καταπολέμησης της ηλεκτρονικής πειρατείας.

Η Διεθνής Ένωση Εκδοτών, μέσω της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου που αποτελεί μόνιμο μέλος της, βρίσκεται στη διάθεση των κυβερνήσεων για να συζητήσει και να εξειδικεύσει τις πτυχές των ανωτέρω προτάσεων, με συγκεκριμένα παραδείγματα καλών πρακτικών που έχουν καταγραφεί από τα μέλη της».

* Τρέχουσα δημοσκόπηση της Διεθνούς Ένωσης Εκδοτών μεταξύ των ενώσεων εκδοτών σε περισσότερες από 30 μεγάλες αγορές, αποκαλύπτει τεράστιες απώλειες εσόδων για τους εκδοτικούς οίκους, που κυμαίνονται μεταξύ 50-80%. Τα ευρήματα θα δημοσιευθούν εν ευθέτω χρόνω, ως μέρος του σχεδίου δράσης για τη μετά-Covid 19 εποχή.

4. Οι βιβλιοθήκες και ο ρόλος τους στη σύγχρονη κοινωνία

«Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι ο κυριότερος άξονας για μια συνεπή πολιτική φιλαναγνωσίας και αύξησης του ενδιαφέροντος για το βιβλίο, είναι η λειτουργία βιβλιοθηκών – δημοτικών και δημόσιων – που ενημερώνονται και εμπλουτίζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα το περιεχόμενό τους.

Η παλαιά πρόσληψη της έννοιας “βιβλιοθήκη” έχει πλέον μεταλλαχθεί. Σήμερα, η βιβλιοθήκη κατατάσσεται στους “ήπιους παράγοντες” που καθορίζουν αποφασιστικά τη διαβίωση σε μια πόλη. Έχει εξελιχθεί σε τόπο όπου αρχικά μπορεί κανείς να δανειστεί το βιβλίο που τον ενδιαφέρει, αλλά και σε κόμβο συνάντησης και κέντρο πληροφόρησης.

Για να εκπληρώσει επαρκώς τον ρόλο της μια βιβλιοθήκη υπάρχει ένας αναγκαίος όρος: οφείλει να είναι ενημερωμένη ώστε να ικανοποιεί τις αναζητήσεις των βιβλιόφιλων. Τα ράφια της πρέπει να περιλαμβάνουν Έλληνες και ξένους συγγραφείς από τη σύγχρονη εκδοτική παραγωγή, τη στιγμή που υπολογίζουμε ότι κατά μέσο όρο οι βιβλιοθήκες της χώρας μας έχουν χάσει την βιβλιοπαραγωγή τουλάχιστον των τελευταίων δέκα ετών. Στο πλαίσιο αυτό, η πρωτοβουλία σας, κύριε Δήμαρχε, για αγορά βιβλίων για τις βιβλιοθήκες του Δήμου Αθηναίων, θεωρούμε πως θα αναβαθμίσει ουσιαστικά και θα καταστήσει ελκυστικότερες προς το κοινό τις βιβλιοθήκες που βρίσκονται υπό την εποπτεία σας.

Οι δημοτικές βιβλιοθήκες ειδικότερα, δίνουν πρόσθετη αξία στις υπηρεσίες που παρέχει ένας δήμος, και μπορούν να αποβούν ισχυρός πόλος έλξης για τους δημότες ανεξαρτήτως ηλικίας. Έχουν, δηλαδή, τη δυνατότητα να λειτουργήσουν και ως κόμβος πολιτισμού, αλλά και ως πάροχοι υπηρεσιών προς τους δημότες τους. Αναφέρουμε ενδεικτικά, αντλώντας και από καλές πρακτικές βιβλιοθηκών της Ελλάδας και του εξωτερικού, ορισμένες από τις λειτουργίες της σύγχρονης βιβλιοθήκης:

• υποστήριξη της δια βίου μάθησης, ξεκινώντας από τα παιδιά έως τους νέους, τους ενήλικες και το ευρύ κοινό όλων των ηλικιών.
• δυνατότητα στους πολίτες αναζήτησης πληροφοριών και εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες
• δανεισμός CD, DVD, εφημερίδων, περιοδικών, χαρτών παιχνιδιών, και δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο
• γωνιές εργασίας (job corners) έχουν δημιουργηθεί σε πολλές βιβλιοθήκες της Ευρώπης, με τη συνεργασία των τοπικών Κέντρων Εύρεσης Εργασίας, ώστε να δοθεί υποστήριξη σε όσους ενδιαφέρονται για τη σύνταξη του βιογραφικού τους και την προετοιμασία τους για συνέντευξη
• δημιουργία δράσεων με στόχο την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων των παιδιών
• «συγχώνευση» με τα ΚΑΠΗ, ώστε να προσφέρουν στους ηλικιωμένους εκτός από καφέ και τάβλι, και την επαφή με το βιβλίο
• ηλεκτρονική πρόσβαση στους δημότες για να μπορούν να επιλέγουν και να παραγγέλνουν τα βιβλία της αρεσκείας τους online
• οργάνωση παράδοσης “πόρτα-πόρτα”, ειδικότερα με τις παρούσες συνθήκες της υγειονομικής βόμβας του Covid-19
• σύνδεση με σχολεία που δεν διαθέτουν βιβλιοθήκες, ώστε οι εκπαιδευτικοί να οργανώνουν εκδηλώσεις στον χώρο τους και να εξοικειώνουν τα παιδιά με την έννοια “βιβλιοθήκη”
• διεκπεραίωση ηλεκτρονικών υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών και άλλων υπηρεσιών (η βιβλιοθήκη της Βέροιας βοηθά τα μέλη της να διεκπεραιώσουν την αποστολή αίτησης για επίδομα πετρελαίου θέρμανσης, την εκτύπωση τελών κυκλοφορίας, την αποστολή αιτήσεων για επιταγές κοινωνικού τουρισμού στον ΟΑΕΔ, την αποστολή αιτήσεων για παιδικές κατασκηνώσεις ΟΑΕΔ)
• διάθεση (με δανεισμό) ψηφιακών μηχανών ανάγνωσης  προς τους αναγνώστες τους
• σύνδεση με την κοινωνία μέσω της οργάνωσης εκδηλώσεων, σεμιναρίων, κλπ. Στην Εσθονία οι βιβλιοθήκες παραδίδουν μαθήματα πληροφορικής στους μεσήλικες και υπερήλικες, ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται το internet banking
• Στη Γερμανία, μια χώρα με μεγάλο αριθμό μεταναστών όπως και η Ελλάδα, οι βιβλιοθήκες παρέχουν ταχύτερη πρόσβαση σε εκπαιδευτικά βοηθήματα προς τους μετανάστες, παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την καθημερινή τους ζωή, καθώς και δυνατότητα πρόσβασης σε ξενόγλωσση λογοτεχνία.
• Στη Δανία, οι βιβλιοθήκες φιλοξενούν σειρά εκδηλώσεων (λογοτεχνικές, μουσικές, συναυλίες, κινηματογραφικές προβολές), για να προσελκύσουν το κοινό και να το εξοικειώσουν με τη λειτουργία τους».

5. Ναι στη δυνατότητα χρηματοδότησης πολιτιστικών δράσεων από τον ΟΣΔΕΛ – επιστολή προς την Υπουργό Πολιτισμού

«Με την παρούσα επιστολή εκφράζουμε τις θέσεις των σωματείων εκδοτών σχετικά με το πρόβλημα που ανέκυψε με την εισήγηση του ΟΠΙ, βάσει της οποίας οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης δεν επιτρέπεται, στο πλαίσιο των κρατήσεων έως 20% επί των εσόδων τους, να χρησιμοποιούν μέρος αυτών των κρατήσεων για τη χρηματοδότηση πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών υπηρεσιών προς όφελος των συμβασιούχων τους και του κοινωνικού συνόλου.

Θεωρούμε ότι ο υπάρχων νόμος δεν είναι επαρκώς σαφής επ’ αυτού του θέματος, αφήνοντας περιθώρια για εσφαλμένες γνωμοδοτήσεις. Σχετική επιχειρηματολογία έχει κατατεθεί από τον ΟΣΔΕΛ στην από 15/6/2020 επιστολή, στην οποία παρατίθενται αναλυτικά οι θέσεις του. Προς επίρρωση των ισχυρισμών του ΟΣΔΕΛ, η Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP) σας απέστειλε επίσης επιστολή, συνηγορώντας στο αίτημα να διατηρήσει ο ΟΣΔΕΛ τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί τους ανθρώπους του πολιτισμού και τις δράσεις που αυτοί αναπτύσσουν, πρακτική που εφαρμόζεται διεθνώς από τις αρχές του 20ού αιώνα σε όλη την Ευρώπη.

Ειδικότερα στη συγκυρία που διανύουμε, ο πολιτισμός και οι δημιουργοί χρειάζονται την αποφασιστική στήριξη των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης. Αφαιρώντας από τον ΟΣΔΕΛ τη δυνατότητα αυτή, καταδικάζεται σε ακόμα μεγαλύτερη πενία το πολιτιστικό δυναμικό της χώρας μας και ειδικότερα ο κλάδος του βιβλίου, καθώς ο ΟΣΔΕΛ στηρίζει πληθώρα προγραμμάτων και δράσεων. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε την έρευνα για την αγορά του βιβλίου -καθοριστικής σημασίας για τον κλάδο, ο οποίος στερείται οποιασδήποτε σοβαρής αποτύπωσης από την εποχή που καταργήθηκε το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου)-, το πρόγραμμα καταπολέμησης της ηλεκτρονικής πειρατείας, η ενίσχυση των εκδηλώσεων της Ημέρας Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων, η ενίσχυση συγγραφέων που στερούνται οικονομικών πόρων κ.ο.κ.

Για όλους τους ανωτέρω λόγους, ζητούμε να μην υιοθετηθεί η εισήγηση του ΟΠΙ και να διατηρήσει ο ΟΣΔΕΛ τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί προγράμματα και δράσεις για τον πολιτισμό, όπως άλλωστε περιγράφεται και στους καταστατικούς σκοπούς του. Παράλληλα, παρακαλούμε να μεριμνήσετε:

α. για να εξευρεθεί λύση ως προς τη συνέχιση των προγραμμάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη, έως ότου το θέμα επιλυθεί

β. για να τροποποιηθεί καταλλήλως ο εν λόγω νόμος προκειμένου να αποφευχθούν στο μέλλον παρόμοιες παρεξηγήσεις».

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.