***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Με τον Αλέξη Σταμάτη μας συνδεουν πολλά, εκτός από την αγάπη μας για την λογοτεχνία. Τον παρακολούθησα στις διαλέξεις ”Λογοτεχνία η Μάγισσα τέχνη” στο Κολλέγιο Αθηνών το 2009. Είχα παρακολουθήσει όλες τις διαλέξεις του εκτός απο την τελευταία, ακόμα το θυμάμαι που την έχασα. Μας συνδέει και η κοινή μας ιστορία στην δημιουργία και εξέλιξη του Literature.gr. Πολυγραφότατος – δεν χρειάζονται συστάσεις- ένας αρχιτέκτονας στην ουσία, – επάγγελμα τέχνης. Εχω εκφραστεί ξανά για τον Αλέξη, για την θαυμάσια ικανότητα που έχει να μην υπάρχει κανένα νόημα που να μην μπορεί να το λεξικοποιήσει και σαφέστατα με την βεβαιότητα ότι μπορεί να γίνει αντιληπτό από τον αναγνώστη όσο δυσπρόσιτο και να είναι. Ακολουθεί μια συνέντευξη για τα επόμενα σχεδιά του.
Ντίνα Σαρακηνού, Σεπτέμβριος 2018
Τη σαιζόν 2018-2019 έχεις ένα «τριπλό χτύπημα». Δυο θεατρικά: «Κόσμος/Γωνία» στη Β’ Σκηνή του Θέατρου της οδού Κεφαλλήνιας από 22 Οκτωβρίου, ένα μυθιστόρημα «Ο άντρας της πέμπτης πράξης» που εκδίδεται από τις εκδόσεις Καστανιώτη το φθινόπωρο και ένα δεύτερο θεατρικό, τα «Μελίσσια» που θα παιχτεί στο Εθνικό Θέατρο, στο κτίριο Τσίλερ, στην σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» με πρεμιέρα τις 10 Μάιου 2019 του οποίο το καστ ήδη συζητείται θετικά. Πρωταγωνιστεί η Λήδα Πρωτοψάλτη μαζί με ένα επιτελείο πρωτοκλασάτων ηθοποιών. Ας αρχίσουμε από το πρώτο. Μίλησε μας για του ήρωες των δυο μονολόγων σου.
Οι ήρωες των δυο μονόλογών, o Σάκης και ο Φώτης είναι δύο τελείως διαφορετικοί άνθρωποι που ωστόσο τους ενώνουν όμως πολλά. Το κύριο είναι η μοναξιά και ο εγκλεισμός. Και οι δύο ζουν μόνοι στο μικρό σπίτι-κρυψώνα τους όπου ταΐζουν τις φαντασιώσεις και τις μνήμες τους. Ο μεν Σάκης («Η Τελευταία Μάρθα»), με ονειροφαντασίες που προβάλλει στον απέναντι ψιλικατζή, ο δε Φώτης («Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο»), πλαισιωμένος από κασέτες που καταγράφουν ολόκληρό του το παρελθόν, «κλέβει» το νεότερο εαυτό του για να δημιουργήσει ένα έργο. Δύο χαρακτήρες που ολισθαίνουν στο δίπολο φαντασία-πραγματικότητα και από τα σπαράγματα της μνήμης- κατασκευασμένης ή μη- δημιουργούν πραγματικές συνθήκες σ’ έναν ενεστώτα που καίει. Στο έργο υπάρχει και μια ανατροπή που φυσικά δεν αποκαλύπτω!
Τον τίτλο «Κόσμος/Γωνία» σε παραλλαγή τον έχουμε ξαναδεί από εσένα;
Ναι, Είναι ένας στίχος από το πρώτο ποίημα που δημοσίευσα ποτέ μου. Ήταν το 1992 και ο στίχος έδωσε τον τίτλο σε ολόκληρη την ποιητική συλλογή. «Ήσουν παιδί/ και ο κόσμος γωνία παντού». «Γωνία», όχι με την έννοια του «μαγαζί γωνία», αλλά με την έννοια της αιχμηρότητας, τη βίαιης αλλαγής κατεύθυνσης, της ανισορροπίας.
https://www.viva.gr/tickets/theater/theatro-odou-kefallinias-skini-b/kosmos-gonia/
Μίλησε μου για τον Σάκη και τον Φώτη, τους ήρωες των δύο μονόπρακτων;
Ο μεν Σάκης («Η Τελευταία Μάρθα»), είναι ένας φύλακας της Εθνικής Πινακοθήκης που προβάλλει τις ονειροφαντασίες του στον απέναντι ψιλικατζή τον οποίο αναγάγει σε φύλακα- άγγελο της ζωής του με αποτέλεσμα να εμπλακεί σε ποίκιλες περιπέτειες που του αλλάζουν εντελώς την καθημερινότητα, ο δε συγγραφέας Φώτης («Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο»), πλαισιωμένος από κασέτες που καταγράφουν όλο του το παρελθόν, χρησιμοποιεί το νεότερο εαυτό του για να δημιουργήσει τα θεατρικά του έργα. Το κάνει επιτυχημένα, μέχρι που η πηγή στερεύει. Τα έργα του παύουν να έχουν επιτυχία. Ξαφνικά δέχεται μια αναπάντεχα προσοδοφόρα πρόταση που μπορεί να του αλλάξει τη μοίρα. Για να γράψει, όμως, πρέπει να βάλει τα μοναδικά δύο ντιβιντί που δεν αντέχει να δει. Εκείνα που ξανανοίγουν το μεγάλο τραύμα της ζωής του.
Ξανασυνεργάζεσαι με τον Άρη Τρουπάκη. Είναι η τέταρτη φορά;
Ναι, ειματε πλέον πολύ κοντά. Συνεννοούμαστε σχεδόν με τα μάτια Όπως λένε στο ποδόσφαιρο έχουμε αναπτύξει αυτοματισμούς!
Θα έλεγε κανείς πως είσαι ένας αθλητής της γραφής. Έχεις γράψει ήδη 28 βιβλία και τώρα θα κυκλοφορήσει το 29ο. Αν ένας διάσημος σκηνοθέτης σου ζητούσε ένα μονάχα βιβλίο σου για να γίνει ταινία, ποιο θα διάλεγες να ήταν αυτό; Και γιατί;
Μου έχουν ζητήσει αρκετοί σκηνοθέτες και παράγωγοι το «Μπαρ Φλωμπέρ» αλλά πάντα συμβαίνουν κάποιες ατυχίες και το πρότζεκτ χαλάει. Θα ήθελα κάποτε να το έβλεπα να γυρίζεται ταινία, γιατί έχω μια πολύ συναισθηματική σχέση με αυτό το βιβλίο και επειδή όντως πιστεύω πως «μέσα του κατοικεί ένα φιλμ» που πασχίζει να βγει… . Περιμένω το πότε θα επιτελους γίνει! Και είμαι αισιόδοξος γιατι για πρώτη φορά έχω βρει μια παραγωγοί που το αντιμετωπίζει εξαιρετικά επαγγελματικά στην Αμερική. Το σενάριο εχει γραφτεί, με ικανοποιεί πλήρως και τώρα ψάχνουμε σκηνοθέτη. Επίσης πιστεύω και το βιβλίο μου «Χαμαιλέοντες», που καλύπτει.. 132 χρόνια ιστορίας μιας οικογένειας, έχει αρκετά στοιχεία που θα μπορούσαν να το κάνουν αν όχι ταινία – τηλεοπτική σειρά, αλλά με υψηλές απαιτήσεις. Μια σειρά με αισθητική σινεμά.
Τι σε επηρέασε περισσότερο σαν συγγραφέα;
Τα διαβάσματα μου ως παιδί με επηρέασαν καίρια. Ήμουν βιβλιοφάγος, καταβρόχθιζα τα πάντα. Αργότερα με «πήρε» προς τα κει η ίδια η ζωή, η πράξη, και ένας «άλλος τρόπος να βλέπω» τα πράγματα. Τίποτα, ποτέ δεν μου ήταν, ή είναι δεδομένο. Ακονίζεις το είναι σου πάνω σ’ ένα πούπουλο κι αυτό το πούπουλο γίνεται αργότερα η ανάσα σου που σε ταξιδεύει, μεταξένια, ευόλιστη αλλά και αιχμηρή σαν στιλέτο. Τώρα ας πούμε βρίσκομαι σε μια συναρπαστική φάση– η ζωή δεν παύει να εκπλήσσει.
Γράφεις για να αφηγηθείς ή για να αποδείξεις;
Φυσικά, όχι για να αποδείξω. Πότε δεν κατάλαβα την συγκεκριμένη χρήση του ρήματος στην τέχνη (να μην πω και στη ζωή). Είμαι πιο κοντά στο πρώτο ρήμα που χρησιμοποίησες, άλλα θα έλεγα γράφω για να «ειπωθώ», η μάλλον για να ειπωθεί «εκείνο» που είναι εντός μου. Να σπρώξω το κεφαλάκι του λίγο προς τα έξω.
Ασχολείσαι εδώ και δέκα χρονιά περίπου με τη δημιουργική γραφή. Φέτος μάλιστα έχεις δυο σεμινάρια. Ένα στις Εκδόσεις Ψυχογιός και ένα στη Σχολή Μωραΐτη. Μπορείς να μου μιλήσεις για την εμπειρία αυτή;
Κάτ αρχάς να πούμε μερικά πράγματα για το τι σημειώνει να είσαι συγγραφέας. Εάν είσαι συγγραφέας έχεις ένα μικρό ρεπερτουαρ εργαλέιων. Μια λευκή σελίδα ή μια κενή οθόνη και κάποιες λέξεις που βάζεις πάνω τους. Δεν κάνεις ταινία δεν έχεις ηχητικά εφέ, post production, σκηνικά, μουσική. Οι λέξεις στο χαρτί ή στην οθόνη είναι σαν νότες στο πεντάγραμμο. Είναι ανενεργές όσο το κομμάτι δεν παίζεται η όσο ο αναγνώστης δεν διαβάζει. Όταν ο αναγνώστης διαβάζεις τότε οι «νότες ζωντανεύουν». Η ανάγνωση είναι πιο διαδραστική μορφή τέχνης. Ο εγκέφαλος πρέπει να δουλέψει τα πάντα. Δεν μπορείς να διδάξεις τον αναγνώστη το νόημα του βιβλίου. Από τη στιγμή που έφυγε από τα χέρια σου το βιβλίο δεν εξαρτάται πια από σένα αλλά από τον αναγνώστη. Όσον αφορά τη τα σεμινάρια, απευθύνονται σε όσους θέλουν να επικοινωνήσουν με τα ενδότερα της συγγραφής, αυτής της «Μάγισσας Τέχνης», και να αναπτύξουν την αποκλειστικά δική τους συγγραφική «φωνή». Τα μαθήματα διεξάγονται σε μια ατμόσφαιρα διάδρασης και λογοτεχνικότητας, μέσα από θεωρία αλλά και ασκήσεις. Όλοι μαζί ανιχνεύουμε τι σημαίνει αυτός ο «άλλος τρόπος να βλέπεις τα πράγματα» στον οποίο βασίζεται η λογοτεχνία. Εισδύουμε στην «κουζίνα» του πεζογράφου και αναλύουμε τον τρόπο που χρησιμοποιεί τα «υλικά» του. Πλέον μπορώ να πω ότι με την εμπειρία διαθέτω μια μελετημένη μέθοδο προσέγγισης της λογοτεχνίας. Μαθητές μου έχουν ήδη εκδώσει δέκα εννέα βιβλία.
Πληροφορίες για το bookoo :
Πληροφορίες για το Συγγραφικό Εργαστήρι με τον Αλέξη Σταμάτη στη Σχολή Μωραΐτη:
Τι θα ήθελες να μας αποκαλύψεις για το νέο σου βιβλίο «Ο άντρας της Πέμπτης Πράξης»;
Το νεο μου πεζογράφημα εχει τίτλο «Ο άντρας της πέμπτης πράξης» και θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Καστανιώτη το φθινόπωρο. Να σας μεταφέρω το οπισθόφυλλο, ώστε να πάρετε μια ιδέα:
Ένα παιδί μένει ορφανό. Διψασμένο για αγαπη βυθίζεται στην αγκαλιά των βιβλίων. Λίγα βήματα μετά, ο άτολμος έφηβος, παρασυρμένος στον Κήπο των Ηδονών, ενηλικιώνεται και μυείται στην καταραμένη τέχνη, το αλκοόλ και τον αισθησιασμό. Κι ύστερα στην ερωτική ονειροφαντασία που θα τον οδηγήσει στη θλίψη.
Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;
Τον Μάιο του 2019 θα ανεβεί στο Εθνικό Θέατρο το θεατρικό μου έργο «Μελίσσια». Έχω τη χαρά να συνεργάζομαι με εξαιρετικούς συντελεστές τους οποίους εκτιμώ πάρα πολύ. Την σκηνοθεσία θα κάνει ο Γιώργος Πλιούμπης. Πρωταγωνιστεί η υπέροχη κυρία Λήδα Πρωτοψάλτη και οι Νίκος Αρβανίτης, Κώστας Βασαρδάνης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Νεφέλη Κουρή, Νίκος Χατζόπουλος. Οι φωτισμοί είναι του Αλέκου Αναστάσιου και η μουσική του Νίκου Κυπουργού. Είναι μια ιδανική συνεργασία που την περιμένω πως και πως.
Ο Αλέξης Σταμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου στο Λονδίνο. Έχει εκδώσει δεκατρία μυθιστορήματα και είκοσι τέσσερα συνολικά βιβλία. Το πρώτο, Ο έβδομος ελέφαντας (1998), εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία. Το δεύτερο, Μπαρ Φλωμπέρ (2000), εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Βουλγαρία και τη Σερβία. Έχει δημοσιεύσει έξι ποιητικές συλλογές. Το μυθιστόρημα του Αμερικάνικη Φούγκα εκδόθηκε το 2008 στις ΗΠΑ, έχοντας κερδίσει το International Literature Award από το «National Endowment for the Arts». Το μυθιστόρημά του Βίλα Κομπρέ ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ (2007). Για τη δεύτερη συλλογή του, Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων, του απονεμήθηκε το 1994 από τον Δήμο Αθηναίων το Βραβείο Ποίησης στη μνήμη Νικηφόρου Βρεττάκου. Το παιδικό του μυθιστόρημα Ο Άλκης και ο λαβύρινθος κέρδισε το Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει αντιπροσωπεύσει πολλές φορές την Ελλάδα σε διεθνή λογοτεχνικά συνέδρια. Τον Απρίλιο του 2013 μίλησε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Τέσσερις συγγραφείς του Νότου μιλούν για την κρίση». Γράφει κριτική λογοτεχνίας στην εφημερίδα Τα Νέα. Διδάσκει για έκτο χρόνο δημιουργική γραφή.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
