***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Μηνάς Βιντιάδης γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1957 στο Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου και μεγάλωσε στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Κάσο, προτού εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα. Έχουν εκδοθεί τα μυθιστορήματά του:”Τι είπα στην Κλαούντια”, “Οι τρεις Μαρίες” (εκδ. Λιβάνη, 1996 και 1999), “Το δεξί πόδι του θεού” (Ελληνικά Γράμματα, 2003) και η συλλογή διηγημάτων “Ο δράκος κόκορας” (Ελληνικά Γράμματα, 2006). Διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί στα πιο σημαντικά ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά και έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά. Το θεατρικό του έργο “Κάτω Παρθενώνας” θα ανέβει το 2014 από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Εργάστηκε από το 1984 στην εφημερίδα “Τα Νέα” ως συντάκτης ύλης, υπεύθυνος του πολιτιστικού τομέα και διευθυντής σύνταξης στο ιστορικό περιοδικό “Ταχυδρόμος”, ενώ για περισσότερα από είκοσι χρόνια έγραφε και παρουσίαζε την εκπομπή “Λόγος Περιοδεύων” στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Είναι μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής επί Καλλιτεχνικών Θεμάτων του Ιδρύματος “Μιχάλης Κακογιάννης”.

Στην παρούσα συνέντευξη θα μιλήσουμε για το τελευταίο του έργο με τίτλο «Το Ρίφι», το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.

Λεύκη Σαραντινού 25.07.2022

Το βιβλίο σας «Το Ρίφι» αποτελεί μια εξαιρετικά πρωτότυπη αναδιατύπωση του γνωστού μύθου του Μόγλη μεταφερμένη στα ελληνικά ακριτικά νησιά. Πώς γεννήθηκε η ιδέα της συγγραφής του βιβλίου;

Στα παιδικά μου χρόνια  και στις δυνατές εικόνες από την ζωή των βοσκών του νησιού μου, οφείλεται η έμπνευση και ιδέα να γράψω αυτό το βιβλίο. Και το αφιερώνω στα παιδιά που γεννιούνται και μεγαλώνουν σε απομονωμένα χωριά και νησιά, που δεν έχουν ίσες ευκαιρίες με τ’ άλλα των αστικών κέντρων, που δίνουν διπλή μάχη για να κερδίσουν ένα καλύτερο αύριο. Και το χειρότερο: Οι άλλοι τους θεωρούν χαμένους από χέρι!

Η υπόθεση διαδραματίζεται σε ένα ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων, το Πετρονήσι, το οποίο όμως δεν υπάρχει στ’ αλήθεια. Είχατε κάποιο άλλο αληθινό ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων ως πρότυπο στην ανάπλαση του Πετρονησίου;

Το Πετρονήσι είναι λίγο πιο κάτω από την Κάσο, την ιδιαίτερη πατρίδα μου, τον τόπο που αγαπώ τόσο. Ίδια ιστορία, ίδια έθιμα, παρόμοιο γλωσσικό ιδίωμα,με  ίδιους αγνούς ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους ήρωες.

Γιατί δεν επιλέξατε ένα πραγματικό ακριτικό νησί για να τοποθετήσετε την ιστορία σας;

Γιατί αυτό το νησί θα γνωρίσει πρωτόγνωρες καταστάσεις, που αποκαλύπτονται για τον αναγνώστη που θα διαβάσει το μυθιστόρημα μου.

Στο «Ρίφι» έχετε εντάξει τεχνηέντως πολλές ιστορικές πληροφορίες κυρίως για την Ιταλοκρατία στα Δωδεκάνησα, αλλά και για την νεώτερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας. Αυτό έγινε εξαιτίας κάποιας αγάπης που τρέφετε για την Ιστορία ή για κάποιον άλλον λόγο;

Γιατί η ιστορία πάντα εξηγεί το παρόν μας. Κι εμείς στην Κάσο και τα Δωδεκάνησα έχουμε προσφέρει πολλά, που δεν έχουν αναγνωριστεί ακόμα. Το 2024, που συμπληρώνονται 200  χρόνια από το Ολοκαύτωμα του νησιού μου, που πρωταγωνίστησε στην Επανάσταση του ‘21, θα έχουμε την ευκαιρία συγκροτημένα και με πολλούς τρόπους να φωνάξουμε “θέλουμε το δίκιο μας”!

Το βιβλίο σας νομίζω ότι είναι γραμμένο με χιούμορ. Το χιούμορ παίζει και στη ζωή σας ανάλογο ρόλο;

Πρωταρχικό. Λατρεύω τους ανθρώπους που με κάνουν να γελώ, που βλέπουν το ποτήρι ούτε μισογεμάτο, ούτε μισοάδειο, αλλά το βάζουν στο στόμα και πίνουν.

Στο «Ρίφι» συγκρούονται δύο διαφορετικοί τρόποι ζωής, εκείνος κοντά στη φύση και εκείνος στον πολιτισμένο κόσμο. Τελικά τι νομίζετε ότι είναι πιο σημαντικό και απαραίτητο για τον άνθρωπο, η φύση ή ο πολιτισμός;

Μα η Φύση καθημερινά μας διδάσκει πολιτισμό. Τα τζιτζίκια τραγουδούν, τα δελφίνια χορεύουν, ένα ηλιοβασίλεμα είναι πιο όμορφο στη ζωή απ’ ότι στον κινηματογράφο, ένα σιτοχώραφο είναι πιο αληθινό από έναν ζωγραφικό πίνακα. Όλα τ’ άλλα που κάνουμε εμείς οι άνθρωποι στις διάφορες μορφές τέχνης είναι αντιγραφές!

Στο Πετρονήσι η κοινωνία παρουσιάζεται ως αυστηρά πατριαρχική και συντηρητική. Πιστεύετε ότι στα ακριτικά νησιά και στα ορεινά μέρη της Ελλάδας η ζωή είναι ακόμη έτσι ή ότι το πρότυπο της πατριαρχίας τείνει να αλωθεί και εκεί;

Πάντα οι μικρές κοινωνίες έχουν τον δικό τους κώδικα στις καθημερινές σχέσεις των ανθρώπων. Πάντως, είναι πιο αληθινός και δίκαιος απ’ ότι στις αστικές κοινωνίες των πόλεων. Το εθιμικό δίκαιο περιέχει περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.

Στο τέλος του βιβλίου σας αναφέρετε την ερήμωση του ακριτικού Πετρονησίου. Θεωρείτε ότι η εγκατάλειψη των ακριτικών νησιών μας σήμερα είναι αναπόφευκτη;

Σκεφτείτε ότι σήμερα, -μέσα Ιουλίου του ‘22-Κάσος, Κάρπαθος και Χάλκη από την ακτοπλοϊκή γραμμή μας, δεν έχουν πλοίο, κρίθηκε ακατάλληλο αυτό που κέρδισε τον διαγωνισμό, το παλιό αποσύρθηκε, η κεντρική εξουσία κώφευε, πάει, χάθηκε το φετινό καλοκαίρι! Όσο για τα αεροπορικά εισιτήρια Αθήνα- Κάσος- Αθήνα  210 ευρώ, πιο ακριβά απ’ ότι για να πας στο Παρίσι ή το Λονδίνο!

«Χρειαζόμαστε λοιπόν τη μνήμη του αύριο, για να μην ξαναγίνουν τα εγκλήματα του χτες». Θα ήθελα να μου σχολιάσετε την παραπάνω φράση από το βιβλίο σας.

Για μένα το σήμερα, όπως είναι λογικό γίνεται το χτες, όσον αφορά το αύριο. Αν, λοιπόν, σκεφτόμαστε σ’ όλα τα επίπεδα εξουσίας, τι λάθη δεν πρέπει να κάνουμε, μπορεί να γλιτώσουμε πολέμους, βιολογικές καταστροφές, κατάργηση αξιών. Ουτοπικό, θα πει κάποιος. Ε, είναι τότε άξιος της μοίρας του!

Στο Πετρονήσι, στο νοτιοανατολικότερο άκρο της Ελλάδας, γεννιέται ένα παιδί που χάνει τη µητέρα του πάνω στη γέννα. Ο βοσκός πατέρας του, άγριος και ακοινώνητος, θα το κρύψει σε µια στάνη ψηλά στο βουνό και θα το µεγαλώσει µε τα ζώα, χωρίς ποτέ κανείς να πληροφορηθεί την ύπαρξή του. Ο Χαδιώτης Βασιλάς, ο βασικός ήρωας του µυθιστορήµατος, δεν θα συναντήσει άνθρωπο, δεν θα πάει σχολείο, δεν θα βγάλει ταυτότητα. Πρόβατα, κατσίκια, µουλάρια, σκυλιά και πουλιά αποτελούν το µικρό του σύµπαν, που συµπληρώνεται από χωράφια µε ελιές, σιτάρια, κριθάρια και µελίσσια.

Μόλις κλείνει τα 18, γίνεται η µεγάλη ανατροπή στη ζωή του. Η κοινωνία ανακαλύπτει την ύπαρξή του, τα φώτα της δηµοσιότητας πέφτουν πάνω του, η επιστήµη και το θέαµα τον διεκδικούν, κι εκείνος γνωρίζει µια ζωή που δεν φανταζόταν: τον έρωτα, και κυρίως µέχρι πού φτάνει η δύναµη του µυαλού του.

Έως πού θα φτάσει, αλήθεια;

Ένα µυθιστόρηµα για την αθωότητα, την αγάπη, τον άνθρωπο, τη φύση, σε µια «άλλη Ελλάδα» των τελευταίων 250 χρόνων, µέσα από τους ανθρώπους ενός µικρού νησιού στην άκρη του χάρτη. Ήρωες του ’21, πειρατές, καπεταναίοι και βοσκοί, σε µια οικογένεια που γενιά µε γενιά άλλαζε δραµατικά, λες και κάποιος µε ένα µαγικό ραβδί έπαιζε παιχνίδια µε τα πρόσωπα και την Ιστορία.
Κι ένα παιδί που µεγάλωσε σαν ρίφι.

Όσο για το τι σηµαίνει η λέξη «ρίφι» στα πετρονησιώτικα, θα το µάθετε διαβάζοντας το βιβλίο…

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.