***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Λυκραυγές, Πόπη Αρωνιάδα, Εκδόσεις Μελάνι 

«Είπα Θεός και θέλω ελευθερία μες στην σωτηρία» έγραψε ο νεαρός κεραυνός Αρθούρος Ρεμπώ και έπειτα χάθηκε. Η ζωή πίσω του συνέχισε να θυμίζει πρώιμο φέρετρο, πλημμυρισμένο με λαμπικαρισμένα δάκρυα. Τα ποιήματα γεράσανε, οι σημασίες αδυνάτισαν, από παντού ξεσπούσε το επιβλητικό λουλούδι της λογικής. Όλα απαντήθηκαν πια και σίγουροι, βέβαιοι για τον άθλο μας, κατατάξαμε για πάντα την ποίηση στις απολαύσεις και τις πολυτέλειες. Τα μυθιστορήματα βρήκαν τον ρυθμό τους, μεγάλες ζωές και ακόμη μεγαλύτερες ιδέες κλονίστηκαν στις σελίδες που δοκίμαζαν να φυλλομετρήσουν τον εφιάλτη μας.

Μονάχα κάτι ξέμεινε, μια λεπτομέρεια που κανείς δεν πρόσεξε. Μες στην γενική χαλάρωση και την αγελαία μαρτυρία του καιρού μας, κρατήθηκαν σαν επτασφράγιστο μυστικό εκείνοι οι ξεχωριστοί δημιουργοί. Αυτοί που κατόρθωσαν να ενσωματώσουν διακριτικά, υποδόρια μες στα διηγήματά τους, κάτι αχνά ποιητικό. Έτσι που η σωτηρία, ο θάνατος, η ερημιά, η αγωνία που μεταγγίζεται μες στην ενδελέχεια μικρών, ανθρώπινων δραμάτων να αποκτήσουν την κατάλληλη χροιά. Ο Καρλάιλ την βάφτισε φύση πνευματική, εσώτερη μιας δύναμης ζωτικής που κατοικεί εντός μας. Και επιτρέπει να παραμορφώνουμε τα πράγματα,  να σκαρώνουμε ποιήματα με υλικότερα μέσα, ζωντανά να τα αφήνουμε από τις αγκαλιές μας, εικόνες μας διαβατάρικες. Παντού οι προσχηματικές πόζες της εποχής μας και το αφήγημα μια πράξη, ποτέ προσευχή, μα «μια ένδειξη ζωής, ένας τρόπος για να λυγίζει κανείς μια δύναμη, η τεντωμένη χορδή ενός νεύρου».

Με αυτή του την δήλωση ο Αρθούρος Ρεμπώ επιστρέφει στην αιωνιότητα και αφήνει το σημείωμα να αυθαιρετήσει απλόχερα πάνω στα κείμενα που κοσμούν τις ξεχωριστές Λυκραυγές της Πόπης Αρωνιάδα. Η συλλογή που έρχεται με την ιδιαίτερη ταυτότητα να ανανεώσει το ενδιαφέρον μας για την σημαντική πεζογράφο από τις εκδόσεις Μελάνι συνιστά ένα είδος συλλογισμού επάνω στην ζωή που ξένη κυλά δίχως εμάς. Εμείς οι αρμοί που λύθηκαν, οι  θυελλώδεις, μάρτυρες του θαύματος και της απόγνωσης να ριχνόμαστε σε γκρεμούς ζωγραφικούς.

Η Πόπη Αρωνιάδα αφήνει για το τέλος την αγάπη που είναι αρχαία, που αντέχει, που επιβιώνει. «Την άλλη μέρα την έθαψαν με αγάπη στην αυλή τους. Έμεινε για πάντα εκεί, κοντά τους», καταλήγει η συγγραφέας στο αφήγημα της Η λύκαινα της Ρώμης που φιλοξενείται σε μία εκ των τριών ενοτήτων. Λύκοι, η ονομασία της δεύτερης ενότητας, κάτι σαν τους δισύλλαβους κινδύνους που καραδοκούν στο τέλος της ξεχωριστής έκδοσης που έρχεται από το Μελάνι φέρνοντας στο φως την γραφή της κυρίας Αρωνιάδα. Η ανεξιχνίαστη σύσταση του κόσμου, τα ανθρώπινα κίνητρα, συνιστούν ένα είδος οστινάτο που διατρέχει σαν φλέβα τις Υφάλμυρες Υφές και τις Αξόδευτες Μνήμες, αμφότερες ενότητες που ανοίγουν και κλείνουν τον κύκλο των Λυκραυγών. Προσφέρουν στέγη και φωνή στην τρέλα, στην παραίτηση και την ήττα φωτίζοντας αμαρτήματα θανάσιμα, προσωπικά και αξεπέραστα.

Τέτοια πράγματα κρατούν τον ρυθμό στα υπέροχα διηγήματα της έκδοσης που προλογίζει εικαστικά στο εξώφυλλό της η Mary Koniavitis. Φύλλα και καρποί σε ένταση χρωματική, όπως οι λέξεις στα διηγήματα της συλλογής που στα χέρια της άξιας δημιουργού ανακτούν την ελαστικότητά τους. Και όταν δεν περιγράφουν εξαντλητικά τον κόσμο γύρω τους, εφόδια γίνονται για να διεγείρουν αισθήσεις πνευματικές, να ανοίξουν τα παράθυρα της μέσα βλέψης που κρίνει με έναν υπαινιγμό όλα τ΄ανθρώπινα, να μιλήσουν για τ΄αστάθμητα, για τα αφανέρωτα και τα αμέτρητα που συνθέτουν τον κόσμο γύρω μας. Τοπία σχεδόν μεταφυσικά εξημερωμένα με τις λέξεις στην τέχνη που επαληθεύει πως  παρά τις μεταμορφώσεις της μπορεί και κρατά αλώβητη την ουσία της, την αιωνιότητα της, αδιαφορώντας για άλλες μορφές, κρατώντας τις ρίζες της μες στην θερμή και κλασσική ζωή. «Η μάγισσα του πάγου επικρατούσε ετούτη τη νύχτα, απλώνοντας πάνω στη γη μια παγερή στιλπνότητα, ο ουρανός πεντακάθαρος, με τ΄αστέρια του όλα παρόντα να σχηματίζουν ευφάνταστα κεντίδια. Η αξία της κουρτίνας υποβιβάστηκε περιορισμένη σε μια γωνιά για να μην εμποδίζει τη μοναδικότητα της αίσθησης», γράφει η δημιουργός στο αφήγημα Έρωτας με την πρώτη ματιά που στέκει στην αφετηρία της συλλογής των εκδόσεων Μελάνι. Και αλλού πάλι, με το πρόσωπό της που σκληραίνει να «καρφώνει τα νύχια, να βγάζει από την τσέπη του τον μεγάλο αντιανεμικό αναπτήρα και να καίει για ώρα» την γλώσσα εκείνου του τρόφιμου. Τον λόγο παίρνει η ανθρώπινη ψυχή, μια νοσταλγία πέφτει επάνω στα πράγματα, από κάθε δρόμο ο κόσμος τραβά προς την ομορφιά ή τον θάνατο. Ηλεκτροφωτισμένοι θάλαμοι και σώματα λυμένα, ντυμένα με την ευπάθεια της ζωής μας. Η ζωή σε μαρμαρυγή και οι λέξεις πότε από το αιώνιο και άλλοτε πάλι από το επίκαιρο κρατιούνται σε μια διγλωσσία που μαστιγώνει την ζωή μας. Η ώρα, η νύχτα, η πείνα, η μοναξιά μας που τριγυρνά εκεί έξω σαν άγριοι λύκοι κατέχουν το μερίδιό τους μες στις μικρογραφίες της Πόπης Αρωνιάδα. Ιδέες έμμονες όλοι εκείνοι οι χαρακτήρες που συναντιούνται στην κόψη ενός προσωπικού βιώματος ή πάλι  στο ταλέντο της παρατήρησης, ιδέες και ζωές που ξυπνούν με κορμιά σαν περιστερώνες, με κορμιά που κοιμούνται μπλεγμένα στον κόσμο εκεί έξω, ρίζες φυτών, πράγματα κουλουριασμένα και στριμωγμένα που ανακτούν δυνάμεις και σημασίες. Η ζωή που μένει άναυδη καθώς τον εαυτό της περιγράζεται, ψηφίδα και σπάραγμα την ίδια στιγμή και οι λέξεις απλοί τυμβωρύχοι, να κουβαλούν την πέτρα, την σκόνη, κάτι από την ρίμα και το ψαλιδισμένο της νόημα που χωρεί όλο τον κόσμο, ολόκληρη την εξάντλησή του.

Και αν όλα μοιάζουν να γερνούν, και αν όλα μοιάζουν μαρμαρένια, ντυμένα από πούπουλο κύκνου και από στάχτη σκεπασμένα, έρχονται τα αφηγήματα να χαράξουν μια βαθιά τομή στην πραγματικότητα, με εκείνο το λιτό σενάριο που στάθηκε μονάχα η αφορμή. Κάτι κουρασμένοι, ανθρώπινοι θίασοι, μορφές κυριευμένες από διαστάσεις ποιητικές, με ένα μυστικό θέλγητρο να κινεί την μοίρα τους. Είναι τα πρόσωπα του δράματος οι μεγάλοι χαρακτήρες που περνούν από μπροστά μας με το αδιάκοπο βλέμμα τους, το ακούραστο. Άνθρωποι υαλικά, που γυρεύουν έναν τόπο για να πεθάνουν, βγαλμένοι από τις τελευταίες στροφές της αδικοχαμένης Λευκής Μολφέση. Αφήνουν τις Λυκραυγές τους, κάτι διαπασών μονολόγων μες στον δοξαστικό καιρό της λογικής. Μια ισορροπία παθητική και ατομική που έχει για στήριγμά της τον λυρισμό, ακολουθώντας της καρδιάς τον χτύπο.

Ένας παράξενος αφηγητής είναι που αναλαμβάνει το ταξίδι σε έναν κόσμο με χαμένη ορθογραφία και μεταλλική καρδιά. Πρόσωπα της αρένας, σπαραγμένα από την βαναυσότητα, φωτισμένα μοναδικά, σαν υπαινιγμός και δήλωση μιας άλλης ταυτότητας, έξω από τα ρεύματα που κινούν το μεγάλο, ανθρώπινο κοπάδι, χαρακτήρες που αισθάνονται, που πονούν και που ελπίζουν με μια ανόθευτη αθωότητα. Σε ετούτο αναλογεί ένα μερίδιο του πλούτου που περιέχει η ξεχωριστή συλλογή των εκδόσεων Μελάνι, μια αξιόλογη συνέχεια στις εκδόσεις της Πόπης Αρωνιάδα που από το 2013 και έπειτα, σταθερά υπηρετεί τα ελληνικά γράμματα με πρωτότυπες εργασίες και μεταφράσεις. Δημοσιεύσεις σε λογοτεχνικά περιοδικά, διεθνείς βραβεύσεις στην Ιταλία και την Πολωνία με σημαντικές διακρίσεις και η συνεπής προσφορά της από την θέση της γραμματέως στον Κύκλο των Ποιητών διαμορφώνουν μερικούς από τους σταθμούς της πορείας της κυρίας Αρωνιάδα.

Τελευταίο καρέ. Διαβάζω από το διήγημα Με τ΄αγριμιού τα μάτια. «Εν τω μεταξύ έφτασε το συνεργείο ακρωτηριασμού. Με ύπνωσαν έτσι όρθια όπως ήμουν, δεν δέχτηκα να ξαπλώσω, έβλεπα τα πάντα μα δεν αισθανόμουν. Μ΄άνοιξα με μια φαλτσέτα από πάνω μέχρι κάτω. Έβγαλαν το έμβρυο του κακού και το έριξαν στη φωτιά που έκαιγε δίπλα μου, έραψαν την τεράστια τομή και με διέταξαν να ξυπνήσω». Σε μια γωνιά φέγγει η μορφή της Φρίντα Κάλο. Διαθέτει την ίδια σπάνια ευθύτητα όταν αναπαρίσταται με ένα είδος σωματικού και συναισθηματικού μαρτυρίου. Την διασχίζει ένας σεισμός και από το ανοιγμένο σώμα της ζωγράφου το μόνο που φαίνεται είναι ένας σιδερένιος κορσές. Αν χαθεί το σώμα της θα σωριαστεί. Την συγκρατεί μια όρθια κολώνα, μια αρχιτεκτονική, σχεδόν κατασκευή με διασυνδέσεις   δύναμης και ευθραυστότητας. Όλα μοιάζουν με γυναικείο χάδι, καμωμένα με όλη εκείνη την Ευπάθεια που σφραγίζει το αφήγημα της συλλογής.  Όπως η φιγούρα της Πόπης Αρωνιάδα που ξανάρχεται στο προσκήνιο με την ένταση μιας θυσίας, σχεδόν θεολογικής, γεμάτης πόνο, γύμνια και το τρεμάμενο, τ΄απεγνωσμένο σώμα του πνευματικού μαρτυρίου.

Τα φώτα κλείνουν. Η συλλογή παραμένει μισάνοιχτη. Ετούτο το σημείωμα υπακούει στο όνομα της αντικειμενικότητας. Όπως τα διηγήματα της συλλογής Λυκραυγές από τις εκδόσεις Μελάνι που ωστόσο, δεν παύουν να αποτελούν μια ελπιδοφόρα έκφραση του δράματος που ερευνούμε, που ζούμε και εκφράζουμε. Η Πόπη Αρωνιάδα το πιο βαθύ στοχάζεται και αγαπάει, το πιο ζωντανό, αφήνοντας Λυκραυγές στο προσκήνιο της επίκαιρης βιβλιογραφίας. Η ζωή που είναι συνήθεια δίχως τίποτε το ισορροπημένο με τούτες τις ιστορίες ευλογημένα διακόπτεται. Στην ράχη του βιβλίου η συγγραφέας ακουμπά όλο τον κόσμο και ετούτο δεν είναι καθόλου λίγο, ετούτο δεν είναι παρά μια αδιαμφισβήτητη προσφορά της λογοτεχνίας στην ζωή μας την ίδια, μια θυσία των μεγάλων της χαρακτήρων, μια υπενθύμιση πίσω από το πριονωτό πρόσωπο της εποχής μας για την ανθρωπιά που είναι τέχνη και όχι τ΄αδειανό μας μονάχα, πεπρωμένο.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.