***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Ο Μπέινιρ Μπέργκσον, ο ποιητής φαινόμενο, όπως έχει χαρακτηριστεί, από τις Φερόες επιστρέφει στα ελληνικά βιβλιοπωλεία με τη δεύτερη ποιητική του συλλογή που κυκλοφορεί στη χώρα μας. H «Ηλιοπαγίδα» ακολουθεί την συλλογή «Το μικρό αγόρι και ο σκελετός» και κυκλοφορεί και πάλι από τις εκδόσεις Βακχικόν, σε μετάφραση της Πηνελόπης Ζαλώνη. Με αυτήν την αφορμή, ο ποιητής μας παραχωρεί την παρακάτω συνέντευξη γεμάτη ήλιο, κήπους και στίχους.

Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου

Η νέα σας ποιητική συλλογή «Ηλιοπαγίδα» είναι πλέον διαθέσιμη στους Έλληνες αναγνώστες. Το δεύτερο έργο σας που μεταφράζεται στα ελληνικά. Πως νιώθετε γι’ αυτό;

Με τιμά πραγματικά, για να είμαι ειλικρινής. Ποτέ δεν πίστευα ότι η ποίησή μου θα ταξίδευε τόσο μακριά. Μόλις παρακολούθησα τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης και ήταν μια καταπληκτική εμπειρία που είδα τα βιβλία μου. Στην πραγματικότητα, αυτό ήταν ένα μακρύ ταξίδι. Ήρθα σε επαφή για πρώτη φορά με τον Έλληνα εκδότη μου, όταν επικοινώνησαν μαζί μου με τον ανθολόγο της «Ανθολογίας νέων Φεροέζων ποιητών/Tekstasavn við ungum føroyskum yrkjarum». Αμέσως μετά ξεκινήσαμε να μεταφράζουμε την πρώτη μου ποιητική συλλογή και τώρα τη δεύτερη.

Περιμένατε την ευρεία αποδοχή που είχε αυτή η συλλογή; Σας γεμίζει αισιοδοξία για το προσωπικό σας αλλά και το κοινωνικό μας μέλλον;

Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι αυτή η ποιητική συλλογή θα έφτανε τόσο μακριά. Όταν άρχισα να γράφω την ποιητική συλλογή ήξερα ότι θα ήταν δύσκολο έργο, αφού ήξερα ότι ήθελα να γράψω για τη γιαγιά μου, τον μπαμπά μου, τον ομοερωτισμό και τα φυτά. Και πώς στο καλό γράφεις γι’ αυτά τα θέματα και εξακολουθείς να το κάνεις έτσι ώστε να βγαίνει κάτι όμορφο;

Γιατί «Ηλιοπαγίδα»; Τι κρύβεται πίσω από τον τίτλο της συλλογής σας;

Λοιπόν, ο όρος sun garden ή tun trap προέρχεται από τον κήπο της γιαγιάς μου. Είχε αυτό το μεγάλο κήπο εκεί από όπου είμαστε (Sørvágur, Vágar, Φερόες). Και δυστυχώς δεν έχουμε πολύ ήλιο στις Φερόες, οπότε πρέπει να δουλέψουμε με αυτό που έχουμε. Γι’ αυτό λοιπόν, η γιαγιά μου, πάντα κατάφερνε να βρει διαφορετικά, όμορφα φυτά και μετά έβρισκε διαφορετικούς τρόπους για να κάνει αυτά τα φυτά να ευδοκιμήσουν σε αυτό το κρύο και θυελλώδες περιβάλλον. Πάντα το έβρισκα πολύ εμπνευσμένο. Στον κήπο της, έχτισε έναν επιπλέον κήπο και τον ονόμασε ηλιόλουστο κήπο. Ήταν το μέρος μέσα στον μεγάλο κήπο όπου ο ήλιος έλαμπε περισσότερο. Η γιαγιά μου πήγε στα βουνά γύρω από το χωριό Sørvágur και μάζεψε πέτρες και έχτισε τον ηλιόλουστο κήπο για να μπορεί να πάει εκεί όταν χρειαζόταν λίγη γαλήνη και ησυχία. Ήθελα λοιπόν να τιμήσω τη σκληρή δουλειά της και ταυτόχρονα να εξερευνήσω μέσα από την ποίησή μου πού πηγαίνει ένας νεαρός ομοφυλόφιλος όταν χρειάζεται λίγη γαλήνη και ησυχία. Σε αυτή την περίπτωση είναι η κρεβατοκάμαρα. Έτσι ο αφηγητής βρίσκει την ηλιοπαγίδα του στο υπνοδωμάτιό του.

Τι είδους ποίηση θα βρούμε στις σελίδες της Ηλιοπαγίδας;

Λοιπόν, δεν θα σχολιάσω πώς οι ερευνητές της λογοτεχνίας συνοψίζουν την ποίηση της συλλογής. Σε άλλες κριτικές η ποιητική συλλογή έχει χαρακτηριστεί queer ποίηση. Έχει χαρακτηριστεί και ως οικοκριτική (οικοποιητική). Δεν συνηθίζω να βάζω ούτε μια ετικέτα στην ποιητική συλλογή γιατί φοβάμαι ότι αυτές οι ετικέτες μειώνουν την ποίηση. Θα προσκαλέσω όμως ευχαρίστως τον κόσμο να διαβάσει την ποιητική συλλογή με τρόπο queer, με οικοκριτικό τρόπο και επίσης με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Το queerness είναι ένα κρίσιμο μέρος της ποίησης, αλλά δεν είναι η ολότητα της ποίησης.

Αν έπρεπε να διαλέξετε μόνο ένα ποίημα από την Ηλιοπαγίδα ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;

Μάλλον θα διάλεγα:

Φύσηξε στο στόμα μου

κάνε τις φλέβες να φυτρώσουν

στην κορυφή των άκρων των δακτύλων μου

Είναι δύσκολο να πω ακριβώς γιατί, αλλά νομίζω ότι αυτό το ποίημα πιάνει πραγματικά την ατμόσφαιρα της ποιητικής συλλογής. Υπάρχει κάτι τρυφερό σε αυτό. Και πάντα μου ξυπνά ένα ιδιαίτερο συναίσθημα.

Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας πότε και πώς ανακαλύψατε την ποίηση;

Για να είμαι ειλικρινής, δεν ήθελα ποτέ να γράψω ποίηση. Όταν ήμουν παιδί, ο πατέρας μου διαγνώστηκε με καρκίνο. Και επειδή δεν μπορούσε να πάρει την κατάλληλη θεραπεία για τον καρκίνο στις Φερόες, η μαμά και ο μπαμπάς μου έπρεπε να μετακομίσουν στη Δανία για αρκετούς μήνες, αφήνοντας εμένα και τις μεγαλύτερες αδερφές μου στις Φερόες. Όταν ο πατέρας μου πέθανε λόγω του καρκίνου, «αναγκάστηκα» να γράψω το δρόμο μου μέσα από τη θλίψη. Είχα ψυχολόγους και συμβούλους θλίψης που με έκαναν να γράψω για τη θλίψη μου. Και από εκείνα τα κείμενα προέκυψε η πρώτη μου ποιητική συλλογή. Το να γράφω ποίηση έγινε ένας τρόπος να βλέπω τον κόσμο, ένας τρόπος να παγώνω τον χρόνο, ένας τρόπος να αντιμετωπίζω τη ζωή όταν η ζωή είναι κάπως χαοτική. Φυσικά το να γράφω ποίηση δεν είναι μόνο θεραπευτικό για μένα, αλλά τείνω να επιστρέφω στα ίδια θέματα: την αγάπη και την έλλειψή της. Επιπλέον μου αρέσει να χρησιμοποιώ την ποίηση για να πειραματιστώ με τη φόρμα.

Τι σημαίνει η ποίηση για εσάς προσωπικά;

Νομίζω ότι το απάντησα κάπως στην παραπάνω ερώτηση.

Τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσφέρει η ποίηση στον κόσμο σήμερα;

Στην πραγματικότητα πιστεύω ότι η ποίηση μπορεί να προσφέρει πολλά στον κόσμο σήμερα. Σε μεγαλύτερη κλίμακα πιστεύω ότι η ποίηση μπορεί να μας βοηθήσει να επιβραδύνουμε. Σε μια ψηφιακή εποχή βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με πληροφορίες στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και πιστεύω ότι η ποίηση σε αναγκάζει να διαβάζεις με διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με όταν διαβάζεις πληροφοριακά κείμενα στο διαδίκτυο. Η ποίηση απαιτεί προσοχή, αίσθηση και προβληματισμό. Όταν λέω ότι η ποίηση απαιτεί αίσθηση εννοώ: ένα φυσικό συναίσθημα ή αντίληψη που προκύπτει από κάτι που συμβαίνει ή έρχεται σε επαφή με το σώμα – και όχι: μια ευρεία αντίδραση ενδιαφέροντος και ενθουσιασμού. Παρόλο που το δευτερεύον νόημα μπορεί να είναι μέρος της ποιητικής εμπειρίας, πιστεύω ότι το πρώτο νόημα είναι κάπως πιο συναφές. Σε ατομική κλίμακα, πιστεύω ότι η ποίηση μπορεί επίσης να προσφέρει πολλά. Ο τρόπος που βλέπω τον κόσμο άλλαξε τελείως αφού άρχισα να διαβάζω ποίηση.

Με την Ηλιοπαγίδα, ο Μπέινιρ Μπέργκσον έγραψε την πρώτη τολμηρή συλλογή queer ποίησης των Νησιών Φερόε, μια ποικιλία λογοτεχνικής φύσης που είναι πρωτόγνωρη για τη χώρα. Η Ηλιοπαγίδα είναι ένα νέο ορόσημο, τόσο για τη λογοτεχνία όσο και για τους άντρες, τους οποίους τα ποιήματα προβλέπουν ότι θα χρειαστούν βοήθεια για να βρουν τον δρόμο τους στο μέλλον. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ποιητική συλλογή είναι τόσο επιτυχημένη: Οι άκρως σωματικές επιθυμίες των ποιημάτων υπερβαίνουν τον εαυτό τους, εκδηλώνοντας με συγκινητικό τρόπο ένα ανώτερο ιδεώδες φροντίδας μεταξύ των ανθρώπων.

Κάθε φορά
με ακουμπάς στην πλάτη
μου χαϊδεύεις το μάγουλο
με γαργαλάς
μ’ αγκαλιάζεις
με σηκώνεις
με κρατάς
παίζεις μαζί μου
αμίλητος
ο καθένας σας προσθέτει μια πέτρα
στη στοίβα
ώστε η ηλιοπαγίδα μου
να είναι πιο εμφανής
όταν άλλοι άντρες
χάνουν τον δρόμο τους
εδώ κοντά

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.