***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Ο Ρουμάνος ποιητής Πέτερ Σράγκερ, (Peter Sragher), γεννήθηκε το 1960 στο Βουκουρέστι. Σπούδασε γερμανική και αγγλική φιλολογία, όπως και μετάφραση. Ασχολείται με την ποίηση και την πεζογραφία, έχει επίσης μεταφράσει σύγχρονους Αυστριακούς ποιητές. Το ελληνικό κοινό τον γνώρισε από τις δύο δίγλωσσες ποιητικές του συλλογές που κυκλοφόρησαν οι εκδόσεις Βακχικόν: Ακροπόλεις άνοδοι (2019, σε μετάφραση Άντζελας Μπράτσου), ίνα τι με έπλασάς με, κύριε (2022, σε μετάφραση Σταύρου Δεληγιώργη-Άντζελας Μπράτσου).
Η συλλογή ἵνα τι ἔπλασάς με, κύριε / doamne, de ce m–ai făcut; είναι ένας διάλογος με τον Θεό με κλιμακωτές και εναλλασσόμενες εντάσεις. Ο μεταφραστής, στο εισαγωγικό μέρος με τίτλο εισελεύσομαι, χρησιμοποιεί για τη σύνθεση του Σράγκερ την έκφραση κεκραγάριο των ζοφερών καιρών μας. Κεκραγάριο είναι το τροπάριο που ψάλλεται στην αρχή της ακολουθίας του εσπερινού με πρώτο στίχο το Κύριε εκέκραξα.
Ο Σράγκερ δανείζεται την προσφώνηση Κύριε των τροπαρίων, την οποία τοποθετεί με πλάγια γράμματα στην ποίησή του και απευθύνεται με ταπεινότητα στον Θεό, για να δοξάσει τη δημιουργία, αλλά και για να εκφράσει τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς της καθημερινότητας. Το ἵνα τι ἔπλασάς με, κύριε είναι έργο που παραπέμπει στους Ψαλμούς του Δαβίδ, αλλά και στη Σκοτεινή Νύχτα του Άγιου Ιωάννη του Σταυρού. Επιθυμία του η ανάβαση της ψυχής προς το ανώτερο.
Η εκ βαθέων συνομιλία του Σράγκερ με τον Θεό επιτελείται μέσα σε έναν κόσμο ισότιμο, χωρίς γεωγραφικά σύνορα. Ο πνευματικός του δυναμισμός συνδέεται με την Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη. Η ελληνική σοφία και το ελληνικό τοπίο, η ελληνική μυθολογία, η ποίηση, γίνονται αρωγοί στην ανθρώπινη προσπάθεια για πνευματικό αναβαθμό. Ο Θεός συνδέεται με τον ουρανό, τα άστρα, το νερό, τη βροχή, τα πουλιά. Όλα υμνούν τον Κύριο και ας μην το αντιλαμβάνονται.
Η δοξαστική προς τον Θεό ποιητική του Σράγκερ καθίσταται ύμνος στη ζωή και τη δημιουργία. Δεν λησμονεί το εφήμερο της ύπαρξης, αλλά παρακαλεί, μέσα στο πλαίσιο της σύντομης περιδιάβασης του ανθρώπου στον κόσμο, να ευλογηθεί ώστε να διακρίνει την αγάπη μέσα από τις ποικίλες εκδηλώσεις του μίσους και να την αποδεχθεί.
[…] μάθε με
κύριε,
πώς μες στην κάμινο
βλέπει κανείς
πώς
ενώ τραγουδά
ακούγεται
και ενώ συμπάσχει βλέπει
πώς η αγάπη επικάθεται
επάνω στην ψυχή
(τι μπορώ να κάμνω, σελ. 25)
Το ζήτημα του γήρατος ή του χρόνου ταλανίζει τον ποιητή, όπως και το καίριο πάντα το φιλοσοφικό ερώτημα περί του νοήματος της ζωής.
γιατί να έχω το δικαίωμα
κύριε
πάνω στο δένδρο
να βλέπω πώς
γεννιέται το φύλλο
πάνω στο σώμα του
γιατί να έχω το δικαίωμα
κύριε
να νιώθω το χρώμα
καθώς βγαίνει από
τον ήλιο
και γίνεται φως
γιατί να έχω το δικαίωμα
κύριε
στον χρόνο
να βλέπω πώς γερνούν
τα χρόνια
που έχει ξεχάσει
ο χρόνος
γιατί να έχω το δικαίωμα
κύριε
και στην πέτρα και στο ξύλο
και στο νερό και στον αέρα
και στη σκέψη και στην πληρότητα
ω, κύριε
απάντησέ μου
με ένα μόνο
βλέμμα
γιατί υπάρχω
(γιατί υπάρχω, σελ. 27-29)
Ευλογία όμως είναι οι ανθρώπινες αισθήσεις και η δυνατότητα της αντίληψης, η ίδια η ύπαρξη, την οποία μας χάρισε ο Θεός. Ένα θαύμα η ύπαρξη, όπως και η ανυπαρξία.
[…] τι θαύμα
κύριε,
πώς τελικά στη θέση μου δεν απομένει
παρά ένα κενό
μόνο μνήμη
μόνο λήθη
(τι θαύμα ο άνθρωπος, σελ. 31)
Στις υπερβατικές ανησυχίες του ποιητικού υποκειμένου υπεισέρχεται η αμαρτία, η ανθρώπινη αδυναμία, το πεπερασμένο της ανθρώπινης γνώσης, το αναπάντητο ερώτημα του θανάτου, της κακίας, του πόνου.
[…] κύριε
δεν θα ήταν καλύτερα
να είχα μείνει μία
ιδέα
αντί η σάρκα και
η ελευθερία
να με μεταποιούν σε
αμαρτία […]
ω, κύριε
τι άχθος αυτό το δικό μου
διάλυσέ μου όλες τις
αμφιβολίες
με έναν και μόνο λόγο
εποικοδομής
(γιατί με δημιούργησες, σελ. 37-41)
Χρησιμοποιώντας τη σημειολογία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, όπως και του εκκλησιαστικού τελετουργικού, ο ποιητής προσπαθεί να υπεισέλθει στη θεϊκή οντολογία. Με λυρικές εικόνες εκθειάζει την αγάπη και δοξάζει τον Θεό, στοχεύοντας το καθ’ ομοίωσιν.
[…] κύριε,
δεν έχω χέρια
αλλά θα σε αγκαλιάσω
με τα δάκρυά μου
(δεν έχω χέρια, σελ. 73)
Πιστεύει πως η οδός προς την ψυχή είναι η προσευχή. Ο Θεός είναι τόσο μακριά, όμως τόσο κοντά με την προσευχή.
[…] μόνο ο ουρανός σας χωρίζει
με τα ανάλαφρα
σύννεφά του
αλλά και πόσο κοντά
του είσαι
όταν προσεύχεσαι
για να μην νιώθεις
καμία απόσταση
κανένα κενό
να σας χωρίζει
που στο κάτω κάτω
δεν ξέρετε
ότι είστε
ένα
(η οδός προς την ψυχή, σελ. 79-81)
Η ποίηση, γραμμένη στην αγγλική γλώσσα στην ενότητα εντολές, επικρίνει την κατακρήμνιση του ανθρώπου, γιατί δεν τήρησε τις θεϊκές εντολές.
Ο Ρουμάνος ποιητής Πέτερ Σράγκερ στη συλλογή του ἵνα τι ἔπλασάς με, κύριε συνομιλεί με τον Θεό μέσα από τα θρησκευτικά σύμβολα, τη θρησκευτική γραμματεία και θεολογία. Ο λόγος του είναι λυρικός και βαθιά φιλοσοφικός. Αποτυπώνεται με τρόπο μεταμοντέρνο: μικρογράμματη γραφή (ακόμη και στα κύρια ονόματα), αποφυγή στίξης. Πλούσια σε στοχασμό και συναίσθημα ποίηση. Ύμνος στη ζωή και στον Θεό, στη δημιουργία, στην τέχνη, στην αγάπη.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
