***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Η Φιλομήλα Λαπατά γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι ο καρπός μιας Μακεδόνισσας κι ενός Έλληνα πολίτη του κόσμου. Σπούδασε δημόσιες σχέσεις και εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα. Παραμένει, όμως, μόνιμη μαθήτρια της ζωής. Η πολυπλοκότητα των διαπροσωπικών σχέσεων την απασχολεί από πολύ παλιά, και αυτός ο προβληματισμός της αποτυπώνεται στα βιβλία της. Καθώς αγαπά την ποικιλία, ζει μεταξύ δύο κόσμων: της Ελλάδας και της Ιταλίας. Στην συνέντευξη μας μίλησε για την έρευνα που απαιτείται για την ολοκλήρωση των έργων της, καθώς και το πόσο σημαντική είναι η κατανόηση του παρελθόντος. Την ευχαριστούμε θερμά.
Συγγραφέας γεννιέται κανείς ή γίνεται;
Όπως ουδείς γεννιέται άγιος, αλλά γίνεται, έτσι πιστεύω και πως ουδείς γεννιέται συγγραφέας, αλλά γίνεται κατόπιν στην πορεία της ζωής του. Ναι, υπάρχουν άτομα που από πολύ νωρίς έχουν μια ιδιαίτερη ευκολία στην έκφραση, αλλά αυτή η ευκολία για να αγγίξει τα μέγιστα θα πρέπει να καλλιεργηθεί με ανάγνωση, μελέτη, εξάσκηση και… μεράκι!
Τι σημαίνει το ιστορικό μυθιστόρημα για εσάς;
Κατά κύριο λόγο σημαίνει γνώση του παρελθόντος μου. Κατά δεύτερο λόγο στοχασμό πάνω στο βάρος της Ιστορίας στη ζωή των ανθρώπων. Κάθε φορά που καταγίνομαι με ιστορική έρευνα με εκπλήσσει το πόσο λίγο γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Πιστεύω πως όποιος δεν έχει παρελθόν δεν μπορεί να έχει παρόν ούτε και μέλλον. Μη γνωρίζοντας το παρελθόν μας, (τόσο το οικογενειακό-προσωπικό μας, αλλά και κατ’ επέκταση το εθνικό μας) τείνουμε να επαναλαμβάνουμε συμπεριφορές που δεν είναι υγιείς και οι οποίες μας οδηγούν σε αδιέξοδα. Με θέληση, μελέτη και επίγνωση αυτό μπορούμε να το αποφύγουμε.
Πόση έρευνα απαιτείται για την ανασύσταση και την τοιχογραφία της εποχής στην οποία αναφέρεστε κάθε φορά; Τι υλικό χρειάστηκε να μελετήσετε και πόσο εύκολη ήταν η πρόσβασή σας σ’ αυτό;
Είμαι συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων. Για κάθε μυθιστόρημα ξεχωριστά, ακόμα και αν αναφέρομαι ιστορικά στις τελευταίες δεκαετίες (όπως π.χ. στο μυθιστόρημά μου ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ – Εκδόσεις Καστανιώτη) χρειάζεται να κάνω μεγάλη έρευνα. Το να αναστήσω μια ολόκληρη εποχή, η οποία έχει φύγει ανεπιστρεπτί, και να παραμείνω μέσα στα χρονικά, ιστορικά και κοινωνικά όρια της συγκεκριμένης εποχής στην οποία αναφέρομαι, είναι το στοίχημα που βάζω κάθε φορά με τον εαυτό μου. Χρειάζεται να μελετήσω ιστορικά βιβλία, να ανατρέξω σε κρατικά αρχεία, σε εφημερίδες της εποχής αν υπάρχουν, σε συμβολαιογραφικά αρχεία, στο διαδίκτυο, σε μουσεία. Πολλές φορές χρειάζεται να ανατρέξω σε προσωπικά αρχεία απογόνων παλαιών οικογενειών της Αθήνας, (όπως έκανα για τα μυθιστορήματα της σειράς ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ – Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ) και αυτό έχει αρκετές δυσκολίες. Γενικά η πρόσβαση σε ιστορικό υλικό δεν είναι πάντα εύκολη και, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι και εξαιρετικά χρονοβόρα.
Είναι σημαντική η γνώση του παρελθόντος και σε ποιο βαθμό μπορεί η λογοτεχνία να βοηθήσει σ’ αυτό;
Όπως ήδη προανέφερα, πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό το να γνωρίζουμε το παρελθόν μας, όχι μόνο το εθνικό μας, αλλά και το προσωπικό μας, το οικογενειακό μας. Τα τερτίπια των μελών της οικογένειάς μας. Τις ζωές των προγόνων μας. Η συγκεκριμένη γνώση μας γλιτώνει από μελλοντικές λανθασμένες επιλογές και από το να επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Πιστεύω πως η λογοτεχνία βοηθάει στο ότι διευκολύνει τη γνώση της ιστορίας γενικότερα, που πολύ δύσκολα την αφομοιώνουμε κατά τη διάρκεια των σχολικών μας χρόνων, όπως μας διδάσκεται.
Φωτογραφία: Μέμη Φασιλή
Έχετε πει ότι η σειρά ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ θα είναι μια σειρά μυθιστορημάτων που θα καλύπτουν 200 χρόνια της Ιστορίας της Ελλάδας. Έως τώρα έχουν κυκλοφορήσει στο πλαίσιο αυτής της σειράς δύο βιβλία: «Η επιστροφή» και «ο Διχασμός». Πόσα βιβλία θα ολοκληρώσουν αυτή τη σειρά;
Η σειρά ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ θα ολοκληρωθεί με το επόμενο μυθιστόρημα, άτιτλο προς το παρόν. Το πρώτο της σειράς, με τίτλο Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ καλύπτει τη χρονική περίοδο της Ελλάδας 1790 μέχρι και 1838. Το δεύτερο με τίτλο Ο ΔΙΧΑΣΜΟΣ καλύπτει τη χρονική περίοδο 1840 μέχρι και 1875. Το τρίτο της σειράς θα αναφέρεται στην περίοδο 1880 μέχρι και 1920, λίγο πριν τη μικρασιατική καταστροφή. Δεν θα υπάρξει τέταρτο. Παρότι κάθε μυθιστόρημα της σειράς είναι αυτοτελές, δεν θέλω να κουράσω τους αναγνώστες μου με μακροχρόνια αναμονή για τη συνέχεια της ιστορίας των ηρώων μου. Βλέπετε τα ιστορικά μυθιστορήματα δεν γράφονται… στο πόδι. Είναι έργα μακράς πνοής. Απαιτούν έρευνα, πειθαρχία και υπομονή.
Η χρονική περίοδος 1840 με 1875, στην οποία αναφέρεστε στο μυθιστόρημα «Ο Διχασμός» περιγράφει την Ελλάδα εκείνης της εποχής ή μήπως τελικά μιλάει για τη σημερινή Ελλάδα; Πόσο άλλαξαν οι καταστάσεις μέχρι σήμερα;
Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος 1840 με 1875 είναι η Ελλάδα όπως την ξέρουμε σήμερα! Τα ίδια προβλήματα, οι ίδιες αντιλήψεις, οι ίδιες παθογένειες με τις σημερινές. Σαν να μην έχει περάσει χρόνος.
Πότε θα περιμένουμε ένα επόμενο βιβλίο της ίδιας σειράς;
Όχι σύντομα. Προς το παρόν θα κυκλοφορήσουν ανά εξάμηνο σε επανέκδοση τα τρία μυθιστορήματά μου της σειράς Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ. Ήδη κυκλοφορεί το πρώτο ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ. Τον Απρίλη θα κυκλοφορήσει το δεύτερο ΛΑΚΡΥΜΑ ΚΡΙΣΤΗ και τον προσεχή Οκτώβρη το τρίτο και τελευταίο της σειράς το ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ. Καινούργια επιμέλεια, καινούργια εξώφυλλα και στα τρία.
Πρόσφατα επανακυκλοφόρησε το βιβλίο σας «Οι κόρες του νερού» από τον νέο σας εκδοτικό οίκο. Τι συναισθήματα προκαλεί στη συγγραφέα μια επανέκδοση ενός παλιότερου βιβλίου και πόσο διαφορετικό μπορεί να είναι τώρα το αναγνωστικό κοινό το οποίο μπορεί να ελκύσει;
Είναι μεγάλη ικανοποίηση για μένα να επανακυκλοφορεί με νέα επιμέλεια και νέο εξώφυλλο ένα εμβληματικό μυθιστόρημά μου, το πρώτο μου, το οποίο υπήρξε μεγάλη επιτυχία και αγαπήθηκε από το αναγνωστικό κοινό. Το μυθιστόρημα είχε κυκλοφορήσει από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ το 2002. Έχουν ήδη περάσει δεκαεπτά χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του. Του προσφέρω, λοιπόν, μια νέα ζωή! Στο αναγνωστικό κοινό έχει προστεθεί τουλάχιστον μια καινούργια γενιά. Πολλοί νεότεροι αναγνώστες των τελευταίων βιβλίων μου δεν έχουν διαβάσει τα πρώτα μου μυθιστορήματα.
Ποια συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο συγγραφέα;
Οι επιτυχημένοι συγγραφείς υπήρξαν πρωταρχικά ακόρεστοι αναγνώστες. Θα τον συμβούλευα, λοιπόν, να διαβάζει έργα άλλων συγγραφέων. Να ανακαλύψει τη δική του ιδιαίτερη φόρμα γραφής. Να αποφεύγει τις δυο παγίδες της συγγραφής: βιασύνη και προσπάθεια να γίνει αρεστός στο πλατύ κοινό.
Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα μυθιστορήματα της τριλογίας ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Ο ΔΙΧΑΣΜΟΣ και Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ, και το πρώτο μυθιστόρημα της τριλογίας της Διασποράς: ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
