***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Τα Ζώα Θεοί, Άννα Γρίβα, Εκδόσεις Κίχλη
Στη συλλογή διηγημάτων της «Τα Ζώα Θεοί», η Άννα Γρίβα καταγράφει είκοσι μία ιστορίες «παιδιών και όχι παιδιών». Στον πυρήνα της κάθε ιστορίας βρίσκεται η αποκάλυψη μιας αλήθειας. Μύχιες σκέψεις, μνήμες από ένα μακρινό παρελθόν, ψέματα και αποσιωπήσεις έρχονται στο προσκήνιο για να φανερώσουν τη μυστική δομή του κόσμου. Mικροί και μεγάλοι καταφεύγουν στην παιδικότητα για να προσεγγίσουν και να καταλάβουν όσα τους συμβαίνουν.
Κεντρικό ρόλο στις ιστορίες, διαδραματίζει ο μύθος, το μη-πραγματικό, που ενδύει τις αλήθειες, επιδρώντας στους ανθρώπους με δυο τρόπους: Από τη μια τους ελαφραίνει από το βάρος της πραγματικότητας, καθώς τους επιτρέπει να διαχειριστούν τη σκληρότητα της ζωής∙ παράλληλα όμως, αποτελεί για αυτούς τροχοπέδη, αφού τους προσθέτει ένα νέο φορτίο. Καθώς δημιουργούν τους δικούς τους μύθους ή όταν αναμετρώνται με τους μύθους των άλλων, οι χαρακτήρες δομούν ξανά, με νέους όρους, τις προσωπικές τους ιστορίες: Τα χρώματα, ο ανθρωπόμορφος ήλιος, ο θρεπτικός αέρας σώζουν ή δίνουν ζωή, μια κόκκινη κλωστή και κάποια μαγικά λόγια κρατούν μακριά τον θάνατο, κι ένα μαντίλι μετουσιώνεται σε έναν έρωτα. Τελικά, οι ίδιοι οι άνθρωποί γίνονται οι αφηγήσεις τους.
Τα ζώα και το ζωώδες του ανθρώπου, πάντα παρόντα, αποκτούν κι αυτά μυθικό χαρακτήρα. Συχνά, η δράση τους είναι καταλυτική, καθώς προσφέρουν βοήθεια ή μια στιγμή ανάπαυλας στις δυσκολίες. Άλλοτε, γίνονται ένα με τους ανθρώπους, άλλες φορές πάλι, απλώς συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο με αυτούς, κρατώντας τους συντροφιά. Η σχέση με τα ζώα, ενσαρκώνει τη σύνδεση με το πρωτογενές και με την ουσία των πραγμάτων. Μέσα από αυτό το πρίσμα, φαίνεται πως η παρουσία των ζώων και η παιδικότητα λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο. Η συνάφεια των δύο γίνεται, μάλιστα, ρητή όταν μια ενήλικη γυναίκα παίζοντας με τις λέξεις, όπως συνήθιζε να κάνει στα παιδικά της χρόνια, διασώζει τον δεσμό της με «τη γλώσσα των ζώων».
Ένα ακόμη βασικό συστατικό των διηγημάτων της Γρίβα αποτελούν οι τόποι στους οποίους εξελίσσονται οι ιστορίες της. Μυστηριακοί και μυστηριώδεις, προσφέρονται ως γόνιμη γη για περιπέτειες: Το προαύλιο ενός νεκροταφείου, το καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής, το παλιό και ερειπωμένο σπίτι στο σκοτεινό χωριό κι ένα άλλο, κατοικημένο που όμως μετατρέπεται σε φυλακή, ένα τρένο φυγής, ένα μέρος που όλοι το αναγνωρίζουν στο άκουσμα της φράσης «εκεί που σκούζουν». Χώροι που, πολλές φορές παραδόξως, δίνουν στον αναγνώστη μια αίσθηση διαρκούς κίνησης, και προσθέτουν στη δυναμική της πλοκής.
Σε αυτούς τους τόπους συναντώνται συχνά φασματικές παρουσίες και νεκροί. Στα διηγήματα της Γρίβα, όπως άλλωστε συμβαίνει και στο ποιητικό της σύμπαν, το τραύμα και ο θάνατος βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Η ψυχική ή η σωματική νόσος, η φθορά, ο φόβος, η εμπειρία της απώλειας διαποτίζουν τους χαρακτήρες, σημαδεύουν τις συμπεριφορές τους και ορίζουν τις σχέσεις τους. Είναι αυτά τα στοιχεία που κρατούν τις αλήθειες των ανθρώπων κρυμμένες. Φωτίζοντάς τις, η συγγραφέας ακουμπά στα μεγάλα αινίγματα της ζωής: στον έρωτα, στη γέννηση, στον θάνατο, και καταλήγει σε μια παραδοχή λυτρωτική: «Ίσως εν αρχή ην το τραύμα, το γρατζούνισμα του χάους, πριν ενωθούν τα κύτταρά μας». Υπάρχουν πληγές που προηγούνται της γέννησης κι άλλες που ακολουθούν, όμως το βλέμμα στρέφεται επίμονα στις «κουρτίνες της ύπαρξης [που] σαλεύουν πολύχρωμες. Καραβάκια έτοιμα να σαλπάρουν».
*** Η Άννα Μυκονιάτη γεννήθηκε το 1990 στην Αθήνα. Εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, στην οποία ασχολείται με την ελληνική και την ιταλική μεταπολεμική λογοτεχνία. Είναι πτυχιούχος του ίδιου τμήματος, και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις «Πολιτισμικές και Κινηματογραφικές Σπουδές». Επίσης, έχει παρακολουθήσει προγράμματα εξειδίκευσης σε ζητήματα που αφορούν τον πολιτισμό.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
