***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

To όνομα του είναι γνώριμο στο θεατρόφιλο κοινό εδώ και δεκαετίες, όμως ως συγγραφέας ο Κοραής Δαμάτης μας συστήθηκε για πρώτη φορά το 2016 με το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του «Το Σπίτι Μόνο» (Εκδόσεις Γαβριηλίδη).  Με δεύτερο βιβλίο του, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Βακχικόν υπό τον τίτλο «Αφορμές», ο αναγνωρισμένος σκηνοθέτης επιχειρεί κάτι αρκετά διαφορετικό:  Να μας αφηγηθεί μια σειρά από σύντομες και πολύ σύντομες ιστορίες εμπνευσμένες από όσα συμβαίνουν γύρω του, αλλά και μέσα του- σκηνές καθημερινής ζωής στην πόλη,  γεγονότα της επικαιρότητας, αναγνώσματα, σκέψεις, συζητήσεις και μνήμες.

Στην παρούσα συνέντευξη, μας μιλά για τη δημιουργία της συλλογής, τη σημασία της σωστής παιδείας και τις αναμνήσεις του από την Αλεξάνδρεια του Παλλαδά και του Καβάφη, όπου πέρασε τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής του.

Χριστίνα Σανούδου,  02.06.2021

Έχετε εκδώσει ένα μυθιστόρημα και μία συλλογή διηγημάτων. Ποιο από τα δύο βιβλία αποτέλεσε μεγαλύτερη πρόκληση για εσάς;

Και τα δύο, αφού γράφτηκαν για διαφορετικούς λόγους και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Το «Σπίτι Μόνο», αυτή η μυθοπλαστική αυτοβιογραφία,  χρειάστηκε οκτώ χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ο χρόνος πέρασε σα νερό, βλέπετε δεν είχα σκοπό να γράψω ένα βιβλίο… περισσότερο ήθελα να δοκιμάσω αν μπορώ να βάλω στο χαρτί πολύτιμες ζωές αγαπημένων, πατρίδες χαμένες, πατρίδες καινούργιες, γεγονότα και παρεξηγήσεις που σημάδεψαν την ζωή μου, πένθη και χαρές.

Οι «Αφορμές» είναι κάτι άλλο, τελείως διαφορετικό, ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση από το πρώτο βιβλίο μιάς και η μορφή του, για μένα, ήταν αρκετά δύσκολη στη φτιαξιά της. Συμπύκνωση. Όσο γίνεται λιγότερες λέξεις χωρίς να αλλοιώνεται το γεγονός, και ταυτόχρονα πλησίασμα της κάμερας σε γκρο πλαν των γεγονότων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Οι περισσότερες μικρές ιστορίες των «Αφορμών» είναι περιστατικά από τη ζωή μιας πόλης, αλλά και απ’ αφορμή μιας φωτογραφίας που πέφτει από ένα βιβλίο, μιας κουβέντας στο δρόμο, μιας σπουδαίας είδησης που σχεδόν δεν αναφέρεται στα δελτία, από ένα τηλεφώνημα φίλου… ακόμα, αιτία στάθηκε η ξεθωριασμένη μνήμη κάποιων γεγονότων που επανήλθαν, για άγνωστο λόγο και απαίτησαν να συμπεριληφθούν κι αυτά στις «Αφορμές».

Σε τι χρονικό διάστημα γράφτηκαν οι ιστορίες; Υπάρχει κάποια που να έχει ιδιαίτερη συναισθηματική αξία για σας;

Οι περισσότερες γράφτηκαν τα τέσσερα τελευταία χρόνια αλλά και αυτές, όπως και το πρώτο βιβλίο, χωρίς την προοπτική να εκδοθούν. Περισσότερο πειραματιζόμουν πάνω σε έναν καινούργιο τρόπο γραφής εντελώς άγνωστο για μένα, δηλαδή να πω μια ιστορία χωρίς πολλά λόγια. Υπάρχουν κάποιες που ξεχωρίζω, αλλά που δεν έχει αξία να τις αναφέρω μιας και διαπίστωσα από τους πρώτους αναγνώστες του βιβλίου ότι στον καθένα «μιλάνε» διαφορετικές ιστορίες κι αυτό πρέπει να σας πω πως με ενθουσιάζει. Και μ’ ενθουσιάζει ακόμα περισσότερο που μέχρι τώρα δεν μου έχουν αναφέρει εκείνες, που για μένα έχουν ιδιαίτερη συναισθηματική αξία. Άρα το βιβλίο βρίσκει διαφορετικό δρόμο για τον κάθε αναγνώστη, ας το αφήσουμε να κάνει αυτό που θέλει.

Οι ήρωες σας είναι συχνά κατατρεγμένοι, παρίες ή διωκόμενοι. Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση της κοινωνικής αδικίας και του ρατσισμού;

Τόσο όσο. Τα γερά όπλα για να πολεμήσεις την αδικία και τον ρατσισμό, και ένα σωρό άλλα, είναι κατ’ αρχήν η παιδεία. Η παιδεία από την οικογένεια, απ’ το σχολείο, απ’ το διάβασμα, απ’ τις τέχνες γενικότερα, αν και για το τελευταίο είμαι λίγο επιφυλακτικός -αν ήταν μέχρι τώρα, τόσα χρόνια πια, θα τα είχε κατατροπώσει. Το σπουδαιότερο είναι η παιδεία από την οικογένεια και από ένα σωστό, με χρήσιμες γνώσεις και φαντασία, δημόσιο σχολείο.

Η Αίγυπτος είναι έντονα παρούσα σε ορισμένα διηγήματα της συλλογής. Ποια είναι η πιο έντονη ανάμνηση σας από τα παιδικά σας χρόνια στην Αλεξάνδρεια;

Οι καταρρακτώδεις βροχές του φθινοπώρου, τα χρώματα, οι μυρωδιές, τα βλέμματα, οι αγκαλιές και οι λαλιές των ανθρώπων της… ιδανικές φωνές κι αγαπημένες… και με τον ήχο των για μια στιγμή επιστρέφουν ήχοι από την πρώτη ποίηση της ζωής μας – σα μουσική, την νύχτα, μακρινή, που σβήνει.

Τι ενέπνευσε το ενδιαφέρον σας για τον Παλλαδά τον Αλεξανδρέα;

Δεν τον γνώριζα, μέχρι που ένας αγαπημένος φίλος, σπουδαίος γλύπτης και εξαιρετικός λόγιος, ο Θόδωρος Καβάσης, μου χάρισε το βιβλίο του. Διάβασα τον Παλλαδά και τον βρήκα απίστευτα σύγχρονο. Ένας «επιγραμματοποιός», που σε μια δύσκολη μεταβατική εποχή, – 4ος μ.χ αιώνας, τελευταία σπαράγματα του αρχαίου κόσμου και επιθετική εγκαθίδρυση του χριστιανισμού- γράφει αυτά τα 151 επιγράμματα σχολιάζοντας ποιητικά την εποχή του και «προειδοποιώντας», με σκωπτική γραφή, για το μέλλον.

Κάποιες από τις ιστορίες σας εκτυλίσσονται σε ένα μετά-αποκαλυπτικό μέλλον. Εκτιμάτε ότι κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση;

Απόλυτα. Και το απεύχομαι.

Πως επηρεάζει η πολυετής θεατρική σας εμπειρία τον τρόπο, με τον οποίο προσεγγίζετε το γράψιμο;

Με διάφορους τρόπους. Με την συνεχή, προσοχή που απέκτησα να προσέχω τις λεπτομέρειες, με την απομόνωση στιγμών που πρέπει να επαναληφθούν από τους ηθοποιούς και γενικότερα με όσους συνεργάζομαι, με τον ρυθμό που πρέπει να παιχτούν κάποιες σκηνές και, εν τέλει, ολόκληρη η παράσταση, με τα χρώματα, τα σχήματα, τις ανάσες, τις εικόνες όλα νομίζω με ‘χουν επηρεάσει μέχρι ενός βαθμού.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.