***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
«Ανθολογία Νέας Ελληνικής Ποίησης»
Οι εκδόσεις Βακχικόν ξεκίνησαν το 2018 ένα φιλόδοξο εκδοτικό πρότζεκτ υπό τον τίτλο “Ανθολογίες νέων ποιητών”, όπου σκοπός τους ήταν να φέρουν στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, επιλεγμένη ποίηση νέων ποιητών και ποιητριών από όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου, συμπεριλαμβανόμενές και τοπικές γλωσσικές διαφοροποιήσεις, όπως για παράδειγμα οι ανθολογίες της Ελβετίας που είναι τρεις, επειδή ακριβώς οι ποιητές | ποιήτριες της Ελβετίας γράφουν σε διαφορετικές γλώσσες (γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά). Κοινό στοιχείο σε όλες τις ανθολογίες είναι ότι έχουν εκδοθεί δίγλωσσες, τα επιλεγμένα ποιήματα παρατίθενται και στην γλώσσα του πρωτοτύπου, πράγμα που ενισχύει τον πολύγλωσσο χαρακτήρα του εκδοτικού εγχειρήματος και εξυπηρετεί την άνευ συνόρων και περιορισμών συνομιλία των γλωσσών και των εθνών. Ένα δεύτερο κοινό στοιχείο είναι ότι ανθολογούνται ποιητές και ποιήτριες που την στιγμή της ανθολόγησης είναι κάτω του ηλικιακού ορίου των 40 χρόνων, ποιητές και ποιήτριες που όμως έχουν εκδώσει ως την στιγμή της ανθολόγησης μια τουλάχιστον ποιητική συλλογή. Την ανθολόγηση την διενεργούν έγκριτοι κριτικοί λογοτεχνίας των συγκεκριμένων χωρών και οι εκδόσεις χρηματοδοτούνται συνήθως από πολιτιστικούς φορείς ή ακόμη από τις Πρεσβείες των χωρών αυτών, ενισχύοντας την πολιτιστική και λογοτεχνική τους εξωστρέφεια. Σημαντικό ρόλο παίζουν και τα κατά τόπους παραρτήματα του PEN International, ενός διεθνούς λογοτεχνικού οργανισμού που στηρίζει θεωρητικά αλλά και έμπρακτα τα λογοτεχνικά πράγματα ανά τον κόσμο. Ο αριθμός των ανθολογούμενων ποικίλει από βιβλίο σε βιβλίο, όπου ρόλο παίζει και το γεωγραφικό μέγεθος της ανθολογούμενης κάθε φορά χώρας. Έτσι έχουμε ανθολογίες με πολυάριθμους ανθολογούμενους (Γερμανία, Αγγλία κ.α.), ενώ υπάρχουν και ανθολογίες με μόνο μια ποιητική φωνή, όπως είναι το βιβλίο του Λίχτενσταϊν όπου ανθολογούνται ποιήματα μόνο της ποιήτριας Anna Ospelt ή το αντίστοιχο από την Ανδόρρα όπου ανθολογούνται ποιήματα μόνο της Teresa Colom. Πέντε χρόνια μετά, το εκδοτικό αυτό εγχείρημα αριθμεί πάνω από 50 ανθολογίες, οι περισσότερες έντυπες, αλλά και κάποιες διαθέσιμες σε e-book. Το εγχείρημα ολοκληρώνεται το 2022 με την «Ανθολογία Νέας Ελληνικής Ποίησης».
Στην «Ανθολογία Νέας Ελληνικής Ποίησης» ο Ευριπίδης Γαραντούδης, καθηγητής Νεοελληνικών σπουδών στο ΕΚΠΑ και κριτικός λογοτεχνίας, και η Σοφία Κολοτούρου, ποιήτρια, ανθολογούν 24 συνολικά νέες ποιητικές φωνές -18 ποιητές και 6 ποιήτριες. Στόχος τους είναι με τις συγκεκριμένες επιλογές να αναδείξουν -έστω και δειγματοληπτικά- κάποιες από τις νέες ποιητικές φωνές που οι ίδιοι ξεχώρισαν και εκτίμησαν ως αξιόλογες. Όπως κάθε ανθολογία φυσικά, έτσι και η «Ανθολογία Νέας Ελληνικής Ποίησης» ενέχει σε πολύ μεγάλο βαθμό την υποκειμενικότητα των ανθολόγων της, καθώς, ακόμη κι αν εξαιρεθούν -για λόγους αρχής όπως τονίζουν οι ανθολόγοι στον πρόλογο τους- εκείνοι και εκείνες που έχουν εκδώσει ποιητικά τους βιβλία στις εκδόσεις Βακχικόν ή ακόμη κι αν εξαιρεθούν οι ποιητές και ποιήτριες κυπριακής καταγωγής, που συμπεριλήφθηκαν στην αυτόνομη «Ανθολογία νέων Κυπρίων ποιητών» (2018), σίγουρα υπάρχουν κι άλλες ποιητικές φωνές ατόμων νεότερης ηλικίας, αξιόλογες και ευανάγνωστες που δεν έχουν συμπεριληφθεί στη συγκεκριμένη ανθολογία. Από τα πλούσια με ακαδημαϊκά προσόντα βιογραφικά των ανθολογούμενων, που παρατίθενται στο τέλος της ανθολογίας, διαπιστώνει κανείς ότι η πλειοψηφία των ποιητών και των ποιητριών που συμπεριλαμβάνονται στην συγκεκριμένη ανθολογία, υπήρξαν υποψήφιοι ή βραβεύτηκαν με βραβεία ποίησης, όπως το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή “Γιάννη Βαρβέρη” της Εταιρείας Συγγραφέων ή το βραβείο Γ. Αθάνα της Ακαδημίας Αθηνών ή το βραβείο ποίησης του περιοδικού “Αναγνώστης” ή διακρίθηκαν τέλος πάντων για το ποιητικό τους έργο από άλλους θεσμοθετημένους φορείς. Ενδιαφέρον επίσης έχει, ο πολυσέλιδος πρόλογος της ανθολογίας, όπου οι ανθολόγοι καταθέτουν μια εμπεριστατωμένη άποψη για το λογοτεχνικό τοπίο στην Ελλάδα από την Μεταπολίτευση και έπειτα, καθώς και για τις ανά διαστήματα “γενιές” των ποιητών και ποιητριών που προκύπτουν, όπως τις αντιλαμβάνονται κατά καιρούς έγκριτοι θεωρητικοί και κριτικοί της λογοτεχνίας. Πολύ σημαντική επίσης είναι και η εκτενής αναφορά των ανθολόγων σε ποιητικές ανθολογίες -έντυπες και ηλεκτρονικές, ελληνικές και ξένες- που αφορούν στις νέες ποιητικές φωνές της Ελλάδας από το 2009 ως σήμερα.
Τέλος, επειδή διαβάζοντας τα ποιήματα που επιλέχθηκαν στην «Ανθολογία Νέας Ελληνικής Ποίησης», μπορεί κανείς να αισθανθεί την φρεσκάδα και την νέα πνοή των ποιητικών φωνών, θα επιχειρήσω μια -προσωπική και υποκειμενική- σταχυολόγηση στίχων και αποσπασμάτων ποιημάτων των ανθολογούμενων ως ένα ενδεικτικό και πολύ πολύ μικρό ποιητικό δείγμα της γραφής τους.
[…] Κουραζόμαστε / απ’ τις πολλές μεταβλητές. / Κατά βάθος, βέβαια, / μα τον Σκύλο, είμαστε οι πιο αθάνατοι / γιατί σε κάθε έργο παζαρεύουμε / σε κάποιον δαίμονα / και μιαν ολόκληρη ζωή. / Δε θα πεθάνουμε ποτέ. [Αγκόλλι Ένο, Memento mori, σελ. 31]
Η ποίηση είναι ένα μπαρ στο Βερολίνο. Τοίχοι γυμνοί σχεδόν, ωχροί, μισοβαμμένοι. Μια δωρική διακόσμηση, καθόλου φορτική. Καμία ένδειξη εποχής, κανένας χρόνος. Μέλλον, παρόν και παρελθόν, ομοιοκαταληκτούν στο τώρα. […] [Αρβανίτης Παναγιώτης, Le spleen de Berlin, σελ. 35]
Παρόν είναι ακριβώς / αυτό που δεν συμβαίνει. / Εκεί που τα δέντρα ξέρουν πως / να μην ανθίζουν / κι ο σπόρος μες το χώμα σπόρος μένει / εκεί που τους κήπους / κηπουροί μαύροι ραντίζουν / και γίνεται ολοένα η άνοιξη πιο ξένη. / Τοπίο δηλαδή άχρονο, / ευτυχισμένο / στάσιμο. [Βιολάρης Νίκος, Παρόν είναι, σελ. 40]
Για χρόνια ό,τι άγγιζαν οι άλλοι γινότανε χρυσός. / Τα πάντα ήταν ωραία, αρκεί να ήταν ξένα: / τ’ αμάξι του γείτονα, η γυναίκα του φίλου / οι ρίμες του Δάντη, τα φεγγάρια της Σεβίλλης -/ όλα τους πιο φανταχτερά, πιο θελκτικά στο νου / αφήνοντας μια δυσφορία για ό,τι ήμουν και είχα. […] [Γαρουνιάτης Χάρης, Εκείνο που λάμπει, σελ. 46]
[…] Τα φύλλα πάντα ξεκολλούν / ο αντίλαλος της πτώσης τους / είναι το νήμα που κρατά / τα πόδια μου στο σπίτι / ενώ ένα σμήνος ψαριών / περνά από μέσα μου / προς τα γάργαρα νερά / της άλλης όχθης. [Γρίβα Άννα, Στα γάργαρα νερά, σελ 48]
[…] Πάλι μιλάς με την οθόνη / Που σε κοιτά και διορθώνει / Τα πρόσωπα, τα σώματα / Κι εκεί που αδειάζει ο καμβάς / Όλα παγώσανε μεμιάς / Κέρινα ομοιώματα. [Δούκας Γιάννης, Κέρινα ομοιώματα, σελ. 56]
[…] Όταν μεγάλωσα / πέτρινο γεφύρι / χτίστηκε στην καρδιά μου. / Ένα πρωί σε είδα με μάτια κλειστά / να στέκεσαι στο κέντρο του / ντυμένη στα άσπρα / και στο κόκκινο ποτάμι / να ρίχνεις κέρμα / για να συναντηθούμε. […] [Ευαντινός Νικόλας, Για έναν κύκνο, σελ. 63]
Θέλω να σου πω / Κάτι στ’ αλήθεια βαρύ / Απ’ αυτά που η τάξη σου / Έχει αφορίσει / Να στήναμε επιτέλους / Έναν γερό καβγά / Και να κάναμε έρωτα μετά – δε θα έπιανε / Εσύ θα θιγόσουν / Κι εγώ θα ζητούσα τελικά / Γελοία συγνώμη […] [Κάλφα Βάγια, Τελειότητα, σελ. 69]
Νησίδα που αποκόπηκε / από τους πολικούς παγετώνες, / όγκος χιλιομέτρων / αέρας και θάλασσα τελικά / ένας άλλος ορισμός της συμπάγειας / Όσο το βάρος του πάγου / τόσος ο χρόνος που απομένει […] [Καρπούζης Γιάννης, Περί παγόβουνου ο λόγος, σελ. 74]
Ασυνάρτητα μα αλήθεια σε βλέπω. / Εναποθέτω στη θάλασσα την αρμονία της σκανδάλης / μπροστά μου το σώμα σου, άψυχο. / Δεν μετρήθηκαν σωστά οι μέρες της ζωής μας. / Πλησίασε, είμαστε μόνοι σε τούτη τη κάμαρα. Ναι, είμαστε μόνοι. / Εδώ υπάρχουν πολλά κυρίως εγχειρίδια και τρόποι. […] [Κατραούρας Γιώργος, Ατροπός, σελ. 79]
[…] Φρόνιμε παρατηρητή των επιγείων, / η αράχνη είναι πλάσμα που γελιέται, / γιατί ελπίζει στην επάρκεια των σχεδίων, / μα με μια κίνηση ο ιστός χαλιέται. / Κι αυτή, με μάτια καμωμένα από σκοτάδι, / παρατηρεί τα δευτερόλεπτα, τον χρόνο, / όπου θα απλώσει το καινούργιο της υφάδι, […] [Κορδάς Αλέξανδρος, Η αράχνη, σελ. 82]
Και ο Αγαμέμνονας νεκρός. / Κι η ομορφιά της Ελένης στείρα. / Μια σειρά συμβολισμών / που ο Μικελάντζελο δεν είδε. / Το σκήπτρο, το ρόδι / τον κούκο που ραμφίζει τον χρόνο μας. [Κορρυβάντη Κωνσταντίνα, Λήδα, σελ. 83]
Τα πρωινά με φόβιζαν, ήξερα να μαζεύω ηλιαχτίδες αλλά πάντα προτιμούσα να τις μαζεύω από τις χαραμάδες κι έτσι ποτέ δεν έβαλα παντζούρια στα παράθυρα, άφηνα τις κουρτίνες να δημιουργούν φωτεινούς διαδρόμους και κάθε μέρα ήταν καινούριοι, αλλά δεν θα μπορούσα να τα βάλω με ολόκληρο τον ήλιο, κι έτσι απέφευγα να τις ανοίξω. […] [Μελιδώνης Ανέστης, Φως μου, σελ 91]
[…] Το φιλί καθαγιάζοντας / την σάρκα της σκέψης, πώς μου ‘στελνες / φως των ματιών του και λυνόταν ο ύπνος μου. / Δυνατότητα πένθους όχι άλλη / πλην του θανάτου, από σένα όχι άλλη· / μες στο σώμα η χαρά να εξαντλώ / το νόημα της αφής – ξαπλώνει στο δικό σου δέρμα. […] [Μηλιάς Αλέξανδρος, Χίλια κεριά αναμμένα, σελ. 99]
τον άλλον ζητώ την αγάπη μου· που χτίζω με λάσπη· που καίω τα βράδια· που σπάω επάνω του· και κάνει το ίδιο· τον άλλον ζητώ· με το ραγισμένο βαθύ του γάλα, το αλάτι στα μάτια του· την αγάπη μου· που απλώνει σεντόνι στα βράχια μας· και σκαλίζω στα χείλη της το δικό μου παράθυρο· με την πλάτη αντίθετα· […] [Παραφέλας Άκης, Παρασημαντική Γ’, σελ. 101]
[…] Άγνωστοι δρόμοι, πόλεις σε αιώνια απογέματα, / η σκαλωσιά με ομόηχα επίθετα που λεν family tree. / Γελούν αρχαία ή μακεδόνικα· πάντως σπαστά. / Από ντροπή, μιμείσαι τα ατονικά χαμόγελα της θείας. / War στο Κόσσοβο, τοπωνυμία κι Εθνική- / όλα τα ξέρουν· γι’ αυτό καφέδες κι αναθέματα. […] [Ρακόπουλος Θοδωρής, Από κουτί φοντάν, σελ. 104]
Συμβαίνει την ώρα του φαγητού: / Πέφτει το ποτήρι / προλαβαίνει το τραπεζομάντηλο / να ρουφήξει το νερό / Τα σηκώνουμε όλα γρήγορα / και τότε χτυπάω πάλι / τα δάχτυλα του ποδιού / κι έρχονται / κάτι μεγάλα δάκρυα [Σιορίκης Χρήστος, Μικρές αναποδιές θυμίζουν τις μεγάλες, σελ. 111]
Έλα να παίξουμε. Εσύ θα μου ξεκουμπώνεις ένα ένα τα κουμπιά κι εγώ θα σου λέω από ένα όνειρο για το καθένα. Γυμνή η πλάτη μου, θα δεις, σχηματίζει ένα τόξο. Αλύγιστο. Όταν μπορέσεις, σκάλισε μου, σε παρακαλώ, ένα βέλος. [Σιώζιου Δανάη, Το βέλος, σελ. 115]
Ποιο βόρειο άνεμο έκλεισες στα χέρια σου / δες την παλάμη τις κρύες γραμμές / ψηλάφησε την πάχνη / είναι πολύ πρωί ακόμα πρόσεχε / τα ακροδάχτυλα δείχνουν ακρωτήρια / όχι λιμάνια – και ξέρεις εκείνο / της καλής ελπίδας δεν είναι του βορρά / βορά λοιπόν μη γίνεις των ανέμων / μείνε απάνεμη […] [Συφιλτζόγλου Κυριάκος, άτιτλο, σελ. 121]
Λευκό κρασί / Χέρια καλά διπλωμένα στην τσέπη / Μαντίλι ζεστό τεντωμένο το άγγιγμα. /
Ζεστή δροσιά / Οι βαριές ανάσες / του θυμού αδένα σου / στα κενά αέρος / λίγο πριν την πτώση. / Πριν να γίνουν τα νησιά / ένα μόνο ταξίδι. [Τζατζιμάκη Ελένη, Φολέγανδρος, σελ.129]
Στρώνει περίεργο χειμώνα απόψε / Το χιόνι αυτό χωρίς σύννεφα / Το χιόνι αυτό χωρίς κρύα / Κάθεται σε ράχες περαστικών, ράχες αυτοκινήτων / Σελιδοδείκτες και λεπτοδείκτες / Μνήμη ατόφια και σκόνη / Φλόγα ατόφια και στάχτη / Άνθρωποι, σελίδες και δέντρα […] [Τσαλαπάτης Θωμάς, Τετάρτη της στάχτης, σελ. 135]
[…] Ανοίγει ο δρόμος για τις σπηλιές που τα πουλιά πέφτουν κατακόρυφα στη γη Με τον ορίζοντα στα νύχια τους / Τα πουλιά σμίγουν. / Ό,τι έσμιξε τα ράμφη των πουλιών / Ήταν ερωτικό και ήταν σονέτο. [Φίλη Μαρία, Ήταν ερωτικό και ήταν σονέτο, σελ. 141]
στην καλοκαιρινή νωπογραφία / εγώ / καθόμουν σε πέτρινο στηθαίο / εσύ / κρατούσες μια έξαρση από κρίνους / μεσ’ απ’ τη χούφτα τάιζες σιτάρι χελιδόνια / κάτω απ’ τα ξυπόλυτα πέλματά μας / διέπλεαν κοπάδι τα δελφίνια […] [Φιλντίσης Νίκος, Μινωικό στιλ, σελ. 143]
Έσκαψα πιο βαθιά. Σε ξαναβρήκα. / Σε είδα να σκάβεις να με βρεις. / Ήμασταν χώμα. Και ζητούσες να μ’ αγγίξεις. / Μέσα σου έσκαβα εγώ. Μέσα μου έσκαβες εσύ. / Σκάβαμε απ’ άκρη σ’ άκρη. / Με αντοχή. Μ’ ελπίδας πίστη. / Σκάβαμε και σκεφτόμαστε ότι σκάβουμε / κι όποτε αναπαυόμασταν, σκάβαμε στον ύπνο. […] [Ψαρράς Χάρης, Εκταφή, σελ. 151]
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
