Κλέβοντας το αίμα των άλλων, γράφει ο Γιάννης Αντιόχου [ Σινιάλο, Τάσος Θεοτόκης]

Σύνταξη: Newsroom

16 November 2016

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Δεν είχα, ούτε κι έχω καμία σταθερά στις αναγνώσεις των ποιητικών έργων των πρωτοεμφανιζόμενων ποιητών. Κύρια γιατί τα ποιητικά βιβλία του καιρού μας είναι τις περισσότερες φορές βιβλία πολύ επιτηδευμένα και μιμητικά, γεμάτα από πραγματικές συντακτικές υπερβάσεις που επιτιμούν αυτό που εγώ ονομάζω ευφυολόγημα.

Έχω ξαναπεί δημόσια πως η συντομία στις αναρτήσεις των κοινωνικών δικτύων, αυτοί δηλαδή οι 156 χαρακτήρες οδηγούν τους ανθρώπους να εκφράζονται με ατάκες που πρέπει να είναι σφιχτές, δυνατές, βασισμένες στο νόμο των αντιθέτων για να μπορέσουν να εγκατοικήσουν άμεσα στο θυμικό και στο νοητικό λοβό του αναγνώστη.

Τώρα στα σαράντα έξι μου διαπιστώνω πως η καλή ποίηση έχει δύο τρόπους για να εισχωρήσει στους ανθρώπους. Ο ένας τρόπος είναι να αρπάξει τη μούρη του αναγνώστη από την πρώτη ανάγνωση και ο δεύτερος τρόπος, είναι ένας πιο ύπουλος τρόπος, αυτός που εισέρχεται το ποίημα εντός αλλά ο αναγνώστης το καταλαβαίνει μάλλον μερικές ημέρες μετά, καθώς το ποίημα περιέχει ας πούμε σπόρια που αρχίζουν να βλασταίνουν εντός του αγγειακού συστήματος, ανθίζοντας το ποίημα καθώς έχει φυτευτεί ασφαλώς στο αίμα.

Το συγκεκριμένο ποιητικό βιβλίο του Τάσου Θεοτόκη, είναι ένα βιβλίο που ανήκει σε αυτόν τον δεύτερο τρόπο εισχώρησης και ίσως αυτό με κάνει σήμερα να προσπαθώ να το αναψηλαφήσω μαζί σας.

Για μένα έχει μια ιδιαίτερη σημειολογία αφού αποτελείται από εικοσιένα ποιήματα, ένας μονός, μαγικός αριθμός ποιημάτων (δεν θα σας το εξηγήσω περαιτέρω, γιατί αυτά είναι οι μυστικές επικοινωνίες των ποιητών), που ακόμα κι αν δεν το έχει καταλάβει ο ίδιος, είμαι πεπεισμένος πως θα το κατανοήσει στο μελλοντικό ποιητικό του ξεδίπλωμα.

Περαιτέρω είναι «ευτυχώς» ένα σωματικό βιβλίο ποίησης αφού στην ηλικία του ποιητή γράφει κανείς με το σώμα και για το σώμα. Γιατί έτσι καταλαβαίνει κανείς τον κόσμο, με την αφή, την γεύση, την όραση, την όσφρηση και την ακοή. Κι ακόμα με τα ενύπνια όνειρα, γιατί αυτά τα διακρίνω εντός του ποιητικού σώματος.

Μέσα στο βιβλίο του ποιητή δεν διακρίνω καμία ποιητική συγγένεια αφού πιθανά κι αυτός δεν έχει καμία ποιητική συγγένεια με κάποια αναγνωρίσιμη φωνή. Ίσως να ακούω λίγο Τάσο Λειβαδίτη, αλλά πολύ καλά χωνεμένο. Είναι κύρια πρωθύλη ο ίδιος και του το καταλογίζω για να είναι προσεκτικός στα βιβλία που θα γράψει από εδώ και μπρος, λέγοντάς του πως θα τον παρακολουθώ και συμβουλεύοντάς τον να ακολουθήσει τον δικό του κανόνα. Γιατί οι ποιητές που εισβάλλουν στο φόρεμα της Αθανασίας, είναι αυτοί που έχουν καταφέρει να φτιάχνουν διακριτά και στέρεα το δικό τους ποιητικό σύμπαν.

Η συλλογή «Σινιάλο» είναι ένα θλιβερό πρελούδιο χωρισμού και αποχωρισμού από ανθρώπους, από την οριζόντια ζωή, από τον ίδιο του τον ποιητικό εαυτό και ταυτόχρονα η υπόσχεση ενός ποιητή πως θα προστατεύεται έχοντας γνώση της μονήρους φύσης του.

Σαφώς κι αυτή η υπόσχεση θα σπάσει πολλές φορές στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, αλλά προφητεύω πως θα τον ενδυναμώσει η περιπέτεια της συνύπαρξης κύρια ως άνθρωπο και έπειτα ως ποιητή.

Σε ορισμένα ποιήματα διακρίνω τις γειτονιές και τους ανθρώπους του Πειραιά από όπου κατάγομαι κι εγώ θέλοντας να καταδείξω πως όλη αυτή η προσφυγική κουλτούρα της ευγένειας και της αφοσίωσης έχει μπολιαστεί με τη γραφή του.

(Ασφυκτιώ σ’ αυτό το δωμάτιο

στα ελάχιστα έπιπλα και τα λίγα σου πράγματα

που είναι ακόμα εδώ:

τα λουλούδια που σου χάριζα

κλέβοντας τις μαυροντυμένες γυναίκες

στις χρωματιστές αυλές τους

το χαμόγελό σου

καθώς ανέτειλε αγουροξυπνημένο

στη γωνία του δρόμου

την αρμύρα του μεσημεριανού κορμιού σου

τον νόστιμο ήλιο

που έσφιγγες ανάμεσα στα δόντια

μόνο για μένα)

από το ποίημα ο Θεός υπήρξε γενναιόδωρος και πώς να μην είμαι κι εγώ γενναιόδωρος με στίχους που αιχμαλωτίζουν την πρώτη νιότη των ανθρώπων αλλά χωρίς ψιμύθια την οδηγούν στην μελλοντική της κάθαρση.

Ο Τάσος Θεοτόκης πεθαίνει σε κάθε ποίημα, εγκαταλείπει και εγκαταλείπεται.

Μίκραινες

τα ξανθά μαλλιά σου έδυσαν

δεν τα ξεχώριζα πια

στην υπόνοια της σιλουέτας σου.

Σιγά σιγά γινόσουνα κι εσύ

κομμάτι της γιρλάντας

που στόλιζε το γύρω

του καραβιού

το πιο όμορφο κομμάτι της γιρλάντας ήσουν.

[…]

Μίκρυνες

μίκρυνα

μα δε φοβόμουν

εκείνες που μεγάλωναν

οι βραχύβιες αποστάσεις

θα ερχότανε η μέρα που θα μίκραιναν κι αυτές.

Και ήρθε.

Ο ποιητής του Σινιάλου, γερνάει πριν την ώρα του. Φυσικά και δεν θα χάσει ούτε την σπαργή, ούτε την ικμάδα του γιατί ως ανθρώπινο κατασκεύασμα δεν είναι ατελής, αλλά γερνάει με τον ρυθμό των ποιητών, γράφοντας ποιήματα περισσότερα από όσα μπορεί να αντέξει το φυσικό του σώμα, γιατί τα σωματικά βιβλία είναι αιμοδιψή. Τρέφονται με το αίμα του αλλά και με το αίμα των άλλων.

Στο βιβλίο αυτό διαπιστώνω πως έχει κλέψει και το αίμα των άλλων και ίσως με κάποιο τρόπο ματαιώνω τους ανθρώπους που χαίρονται πως κατέκτησαν τη θέση ενός ποιητικού αντικειμένου, αλλά σας βεβαιώνω πως είναι και κλέφτης, ένας προμηθεϊκός ήρωας που έκλεψε μια στιγμή του φωτός σας καταδικασμένος να περνάει ολομόναχος το μαρτύριό του.

Κάπου μετά από χρόνια

κι όσο θα λες χαριτωμένες ιστορίες

σ’ ένα κοινό που τόσο πρόθυμα θα σ’ αγαπάει

σαν μια μνήμη που ίσως δεν έζησες ποτέ

θα περάσω απ’ το μυαλό σου σαν ένα τίποτα

και θα χαθώ μάλλον

για πάντα.

Αν δεν κάνω λάθος το ποίημα Αναπνοές φέρει μια αφιέρωση στον Μ.Ε και λέω πως είναι ο Μάνος Ελευθερίου, για τούτο και το ξεχωρίζω αυτό το ποίημα, όχι γιατί έχει αφιέρωση σ’ έναν ογκόλιθο της ελληνικής γραμματείας, αλλά γιατί διαπιστώνω την ηθική του ποιητή. Το ποίημα είναι αριστοτεχνικό και απαθανατίζει μια σπάνια στιγμή αυτή του δασκάλου και του μαθητή και προς επίρρωση των στίχων αυτού του ποιήματος, του λέω κι εγώ πως:

Μου το’ χανε προλάβει από καιρό

στις κουβέντες μας οι Αρχάγγελοι

«Νεροποντή η ζωή και καταιγίδα

μα εσύ’ σαι δέντρο,

έχεις τις ρίζες σου βαθιά,

ίσαμε το μπόι σου από τη γη κι απάνω,

μη φοβηθείς,

πιες»

Λοιπόν μη φοβηθείς, γιατί γράφεις με τον τρόπο των ποιητών, μες στη σιωπή, μες στην κραυγή έτσι όπως καταλήγεις:

Κι ήμουν ολόκληρος σιωπή.

Κι ήμουν κραυγή ολόκληρος, κραυγή αρμονική,

με στίξη εύρυθμη

και στίγμα ανθρώπινο

(σε μια στιγμή αιώνια).

Τεχνικά ο ποιητής είναι σκηνοθέτης, όλα τα ποιήματά του δεν είναι αφηρημένα αλλά έχουν μια πολύ συγκεκριμένη σκηνοθεσία, που δεν ξέρω αν το έχει διδαχθεί αλλά την διατηρεί ως μη ταυτοποιητική και ως μη συγκεκριμένη, δηλαδή επιλέγει μια αφηρημένη σκηνοθεσία για να χωρέσει την ιστορία του και τούτο είναι πλεονέκτημα αφού δεν προικοδοτεί τα ποιήματά του με ημερομηνία λήξης.

Ακόμα περισσότερο είναι θιασιώτης της μεγάλης φόρμας πράγμα που μου θυμίζει αν όχι εμένα που την υιοθετώ και την υπηρετώ με σαφήνεια και προσήλωση από το πρώτο μου βιβλίο τουλάχιστον άλλους μεγάλους ποιητές είτε του ελληνικού, είτε του δυτικού κανόνα.

Αν το βιβλίο έβγαινε σε μεγαλύτερο μέγεθος σίγουρα το τυπογραφικό στήσιμο θα είχε μεγαλύτερη επιτυχία, για αυτό και τον συμβουλεύω να μην ακολουθεί την τέχνη της συρρίκνωσης αλλά όλα αυτά είναι θέματα που θα λύσει στη διαδρομή του έργου του.

Θα τελειώσω με κάτι που το θεωρώ δικό μου και το διάβασα μέσα στο ποιητικό του βιβλίο, αυτό το «δεν ξέρω»

Δεν ξέρω αν σε λίγο

σβήσουνε οι φωτιές κι η μουσική σιγάσει

ή αν παλεύουν μέχρι το πρωί.

Η αλήθεια είναι πως και τα δυο

τα βρίσκω ταιριαστά σε μια ανθρώπινη ζωή.

Όπως λέω πολύ συχνά θα σε παρακολουθώ, γιατί χρειαζόμαστε την αδιύλιστη πρωθύλη των ποιητών μας.

sinialo-_gabriilidis