Αγάπη, περιπέτεια, πίστη και αφοσίωση

17 December 2021

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Μπέρεν και Λούθιεν, Τζ.Ρ.Ρ.Τόλκιν, Εκδόσεις Κέδρος

Το έργο «Μπέρεν και Λούθιεν», γραμμένο το 1917, αποτελεί μία από τις γνωστότερες ιστορίες μέσα στον μαγικό κόσμο του Τόλκιν, η οποία έχει αποδοθεί σε πολλές παραλλαγές από τον ίδιο τον συγγραφέα και έχει περάσει μέσα από διάφορα έργα του –στο «Σιλμαρίλλιον», αναφορικά στο «Ο άρχοντας των Δαχτυλιδιών», και αλλού–, ενώ χρονολογικά η ιστορία τοποθετείται στα 6.500 χρόνια πριν από τα γεγονότα του «Άρχοντα» που τόσο μας συνάρπασαν.

Στην πλοκή του έργου θα διαβάσουμε για τον Μπέρεν, ο οποίος έχοντας ερωτευτεί τη Λούθιεν και δίχως να λαμβάνει την αποδοχή από τον πατέρα της τον Θίγκολ –βασιλιάς των Ξωτικών– για να την παντρευτεί (όντας εκείνη αθάνατο Ξωτικό και εκείνος θνητός άνθρωπος), θα κληθεί να εκτελέσει μια, σχεδόν, ακατόρθωτη αποστολή: Να περιπλανηθεί στη Μέση Γη, να φτάσει στο κάστρο Άνγκμπαντ της Σιδερένιας Κόλασης ώσπου να στηθεί απέναντι στον κακό Μόργκοθ, να τον αντιμετωπίσει και να καταφέρει να αποσπάσει ένα πετράδι Σίλμαριλ από το στέμμα του. Παρά το γεγονός πως η Λούθιεν θα ακολουθήσει τον αγαπημένο της επιθυμώντας να σταθεί στο πλάι του, ο Μπέρεν, όντας θαρραλέος και άξιος, θα καταφέρει μέσα από συμμαχίες, δύσκολες ατραπούς και αλλεπάλληλα γεγονότα, να αποσπάσει το πολυπόθητο πετράδι και υπολογιζόμενος, πλέον, ως άξιος από τον βασιλιά Θίγκολ, θα του επιτραπεί να πάρει για νύφη του τη Λούθιεν.

«Πέτρες που σήκωναν κεφάλι σαν άγρια δόντια και νύχια σουβλερά έτοιμα να ξεσκίσουν στις δυο πλευρές ορθώνονταν του μαύρου δρόμου που έβγαζε στο άντρο εκείνο, πέρα ψηλά μέσα στο σκοτεινό Βουνό, με φοβερά λαγούμια και άγριες πύλες»

Στην Ελλάδα το «Μπέρεν και Λούθιεν» μάς έρχεται από τις εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση της Ευγενίας Κόλλια, συγκεντρώνοντας όλες τις μορφές της ιστορίας, τόσο τις εμβόλιμες σε άλλα έργα του Τόλκιν (για τις οποίες υπάρχουν παραπομπές και πληροφορίες), όσο και τις αυτούσιες. Έτσι, η ίδια ιστορία θα εξιστορηθεί και θα διαβαστεί πότε ως παιδικό παραμύθι, άλλοτε ως μια όμορφη νουβέλα, και άλλοτε δοσμένη σε στίχους μέσα από μια ποιητική δομή που εξιστορεί γλαφυρά το επικό ταξίδι των δύο ηρώων. Το βιβλίο διαθέτει πρόλογο, σημειώσεις και εμβόλιμες αναφορές από δεκάδες πληροφορίες, προερχόμενες από τα αρχεία του Τόλκιν και φροντισμένα από τον γιο του, Κρίστοφερ, και συνοδεύεται από μια υπέροχη έγχρωμη εικονογράφηση του Άλαν Λι που σου γραπώνει το βλέμμα και δεν χορταίνεις να τη χαζεύεις.

Συνεπώς, το «Μπέρεν και Λούθιεν» είναι μελίρρυτο και ισόποσα άγριο στην αναγνωστική του διαδρομή. Βρίθει φαντασίας και ποιητικότητας, ενώ οι διαφορετικές μορφές της ιστορίας διαθέτουν διαφορές όχι μόνο στο ύφος αλλά και στο περιεχόμενο, με ήρωες που άλλοτε παρουσιάζονται και άλλοτε όχι, με σκηνές που εναλλάσσονται χρονικών, αλλά διατηρούν κοινή ως ρίζα την ιστορία αγάπης των κεντρικών ηρώων που θα τους οδηγήσει μέχρι την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία. Φιλολογικά το έργο είναι άρτιο, και λογοτεχνικά αποτελεί ένα επικό ταξίδι κατά το οποίο η μαγεία του λόγου (ειδικότερα στην μορφή της ιστορίας σε στίχους) αγγίζει βαθιές χορδές και, τολμώ να πω, προσωπικά μου θυμίζει ριζίτικα δικά μας ή και μοιρολόγια της ελληνικής περιφέρειας, ιστορίες πλείστες που βρίθουν φολκλορικών στοιχείων, ενώ μέσα από τη δομή του «Μπέρεν και Λούθιεν» μπορούμε εκτενώς και ευδιάκριτα να διακρίνουμε την αγάπη του Τόλκιν για την Ελληνική Μυθολογία με τους πλείστους ατρόμητους ήρωες, τους αδυσώπητους εχθρούς, και τις επικές μάχες με τέρατα και στρατιές.

«Βαθιά στη σάρκα καρφώθηκε το βέλος. Καταγής έπεσε αυτός. Κι εκείνοι κάλπασαν μακριά γελώντας σαν τον άφηναν εκεί· σπιρούνισαν το άτι τους με φόβο απ’ του Χούαν να γλιτώσουν τον άγριο θυμό. Αν κι ο Κουρούφιν γέλασε με στόμα ματωμένο, όμως αργότερα το τιποτένιο βέλος ιστορία έγινε και φήμη στον Βορρά, στη μνήμη των Ανθρώπων ζούσε όταν εκστράτευαν κι η θέληση του Μόργκοθ βοηθούσε την κακία.»

Η περιπετειώδης ιστορία «Μπέρεν και Λούθιεν» είναι τόσο ρομαντική όσο και επική, ενώ για τους λάτρεις της γραφής του Τόλκιν αποτελεί –ίσως– την υπέρτατη ιστορία αγάπης και έρωτα, μεταξύ του θνητού ανθρώπου και της αθάνατης ξωτικής. Το σύμπαν της Μέσης Γης μέσα από την ιστορία των ηρώων θα ικανοποιήσει από τους πιο περιπετειώδεις αναγνώστες μέχρι και τους πιο ρομαντικούς και εκτιμώ πως θα το αγαπήσει ο απόλυτος φαν του Τόλκιν για τις συνοδευτικές του λεπτομέρειες (πολλά easter eggs!), αλλά θα θελήσει να το αποκτήσει τόσο για τη βιβλιοθήκη του όσο και ως δώρο για την αγαπημένη του (trust me, θα εκτιμηθεί!). Διαβάστε το «Μπέρεν και Λούθιεν», θα σας συνεπάρει αναγνωστικά μέσα σε ένα ρομαντικό ταξίδι φαντασίας κατά το οποίο θα γνωρίσετε νέους ήρωες σε γνώριμους τόπους, και θα σας συναρπάσουν τα παλαιά μυστικά της Μέσης Γης που ξετυλίγονται στους αλησμόνητους και σκοτεινούς της χρόνους.