***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
«Δεν το ήξεραν τότε αλλά εκείνη τη στιγμή πατέρας και γιος
Συμφώνησαν σιωπηρά να μην καταστρέψουν
Αυτό το ακαθόριστο παλλόμενο φως
Αυτό που τους ένωνε έτσι όπως δεν τους ένωσε ποτέ καμιά αγκαλιά».
Ένα ιστορικό και κοινωνικό βιβλίο ολοκλήρωσης αλλά και συνειδησιακής αυτογνωσίας που συνοψίζει στις σελίδες του όσο παλλόμενο φως μπόρεσε να καταλαγιάσει στην ψυχή ενός παιδιού η σχέση του με τον πατέρα του και παράλληλα την επιθυμία να μην περάσουν στη λήθη όλα όσα η απώλεια καθόρισε σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο είναι το μυθιστόρημα Είμαι όσα έχω ξεχάσει του Ηλία Μαγκλίνη. Οι ζωές πολλών ανθρώπων που διασταυρώθηκαν στα μονοπάτια της Ιστορίας, όταν εκείνη, χωρίς οίκτο, τους προσπερνούσε στο πέρασμά της, καθορίζοντας ταυτόχρονα τις διαστάσεις της συλλογικής ευθύνης διαπερνούν μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου αν και οι κύριοι πρωταγωνιστές είναι τρεις: Ο γιος, ο πατέρας Κώστας Μαγκλίνης και ο παππούς Νίκος, ο θάνατος του οποίου λειτουργεί σαν ένα κάτοπτρο αθανασίας καθώς επάνω του οι ήρωες αλλά και οι αναγνώστες βλέπουν τις αντανακλάσεις της Ιστορίας κατά τον σχηματισμό της.
Πατέρας και γιος θα έρθουν κοντά μόνο όταν το τέλος πλησιάζει για τον πατέρα. Και τότε, μαζί θα αναζητήσουν τα αίτια και τα αιτιατά της δολοφονίας του παππού, Νίκου Μαγκλίνη στις 24 Ιανουαρίου 1944 από αδελφοκτόνο χέρι. Ο γιος θα μάθει για εκείνη την τραγική νύχτα, τότε που ο παππούς γύρισε μεταφερόμενος πάνω σε μια παλιά πόρτα. Πρόκειται για μια τραγική δολοφονία ενός ανθρώπου που αγωνίστηκε για την πατρίδα σε κάθε της κάλεσμα. Ο γιος αναμοχλεύει το παρελθόν όχι γιατί θέλει να αποδώσει ευθύνες ή για να μάθει ποιος ήταν ο δολοφόνος του—αυτό είναι κάτι που το γνωρίζει—αλλά για να κατανοήσει καλύτερα το παρόν. Και θα νιώσει ότι οι εθνικές πληγές δεν κλείνουν ποτέ αν πρώτα δεν έχουν κλείσει οι ατομικές. Και πως χρειάζεται μια καταβύθιση στον εσώτερο εαυτό σου για να απομακρυνθείς τελικά από το «κακοφορμισμένο παρελθόν».
Φαίνεται ότι για τον Ηλία Μαγκλίνη η καταβύθιση αυτή είναι αποτέλεσμα των προγονικών ιστοριών με τις οποίες ζυμώθηκε και αποτελούν τη βάση μιας αδιάρρηκτης σχέσης με την αφήγηση που στοχεύει στην εξομάλυνση του ίδιου του χρόνου, στην εκλέπτυνση της ροής του, καθώς η μνήμη σ’ αυτήν θα κληθεί να λογοδοτήσει όταν ηχήσει ξανά, πολλά χρόνια μετά τη σιγή της. Επιλέγει, λοιπόν, να γεμίσει τα κενά που άφησαν πίσω τους οι απώλειες με την αφήγησή του που άλλοτε είναι ποιητική και άλλοτε ρεαλιστική, κάποτε βαθιά συναισθηματική και άλλοτε αποστασιοποιημένη. Συχνά στοχαστική δε διστάζει να εμβαθύνει σε ό,τι προσδιορίζει το σκληρό πεπρωμένο μιας ιστορικής εποχής. Κι άλλοτε λιτή παραθέτει τον άηχο σπαραγμό του αφηγητή αναφέροντας απλώς δυο λόγια κάποιου σε μια σκηνή, όπως αυτή με τη χήρα του Άρη Αλεξάνδρου που ενταγμένη στο ΕΑΜ λέει πως: «[…]στην Αθήνα υπήρχαν δρόμοι, γειτονιές, απ’ τις οποίες δεν περνούσε ποτέ, δεν πατούσε το πόδι της εκεί, διότι ζούσαν ακόμη οικογένειες ανθρώπων που εκείνη ξεσήκωνε να μπούνε στον αγώνα. Και αυτοί χάθηκαν, ενώ εκείνη εξακολουθούσε να είναι ζωντανή».
Ωστόσο, ο Μαγκλίνης δεν προσπαθεί να δικαιώσει κανέναν. Κάτι τέτοιο δεν τον αφορά. Δεν νιώθει πως οφείλει να πει την ιστορία των δικών του ανθρώπων για να πετύχει μια βιογραφική αγιοποίησή τους, ούτε την αποκατάστασή τους στη συλλογική συνείδηση μέσω της λογοτεχνίας. Δεν θέλει να υποδείξει ενόχους και αθώους, θύτες και θύματα. Αυτό που θέλει είναι να αφήσει να διαφανεί ότι πάνω από όλα είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος ως φορέας της καταγεγραμμένης μνήμης αλλά και ως φορέας συναισθημάτων, πόθων και παθών, ονείρων, διάψευσης και ελπίδας.
«Τις νύχτες […] σκέφτομαι ότι όπως κάποια αστέρια έπαψαν πεθαίνοντας να αποτελούνται από ύλη έτσι και οι νεκροί έχουν πάψει να αποτελούνται από σάρκα, αίμα, μυς, οστά κι ωστόσο η απουσία τους, οριστική, καθολική, αμετάκλητη, είναι συχνά μια συγκαλυμμένη παρουσία…».
Αυτή την παρουσία θέλει να επικοινωνήσει ο Μαγκλίνης. Την αληθινή ιστορία ενός ανθρώπου μέσα σε ένα ισχυρό αφηγηματικό πλαίσιο που δεν είναι άλλο από την πραγματικότητα απαλλαγμένη «από ιδεολογίες, κηρύγματα και όρκους πίστης σε αγώνες εθνικούς, ταξικούς, θρησκευτικούς». Αυτή είναι το πρωτογενές υλικό του. Όσα τη συνέθεσαν αλλά και όσα αποσιωπήθηκαν κατά τον σχηματισμό της στην τελική αναμέτρηση της λογικής με το παράλογο τα ταραγμένα εκείνα χρόνια. Γράφει χαρακτηριστικά:
«Έτσι κι αλλιώς, εκείνα ήταν χρόνια στα οποία οι άνθρωποι δολοφονούνταν με τόση ευκολία. Που δολοφονούσαν με τόση ευκολία. Δεν είχε και καμιά ιδιαίτερη σημασία, μια σφαίρα πάνω μια σφαίρα κάτω, κανένας δεν κρατάει λογαριασμό».
Ένα αξιόλογο βιβλίο, μια σημαντική και γενναία προσωπική και ιστορική κατάθεση για την αξία της μνήμης που επιστρέφει πάντα και «γίνεται παρόν» ερήμην των πρωταγωνιστών της. Ένα μυθιστόρημα για όλα όσα η μνήμη συγκράτησε και η δημοσιογραφική έρευνα πολλών χρόνων συγκρότησε παλεύοντας με τη λήθη. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Μισέλ ντε Μονταίν: «Τίποτα δεν αποτυπώνει κάτι τόσο έντονα στη μνήμη όσο η επιθυμία να το ξεχάσεις».
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
