***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Αυτοβιογραφία, Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Η Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου γεννήθηκε το 1801 στη Ζάκυνθο, σε μια εποχή κοινωνικών ανακατατάξεων στα Επτάνησα, μια εποχή κατά την οποία η θέση της γυναίκας και οι έμφυλες διακρίσεις εις βάρος της ήταν εξαιρετικά οδυνηρές γι’ αυτές. Αρχοντοπούλα η ίδια, παιδί μιας από τις πιο σημαντικές και παλαιές οικογένειες της Ζακύνθου υποχρεώνεται να ζει έγκλειστη στο πατρικό της σπίτι, χωρίς μόρφωση και κανενός είδους κοινωνική αγωγή, ακολουθώντας τη μοίρα των γυναικών της αστικής τάξης που αναγκάζει τις γυναίκες να ζουν αποκομμένες από τον εκπαιδευτικό και κοινωνικό ιστό, χωρίς εκπαίδευση και χωρίς καμιά συμμετοχή στην πνευματική ζωή της εποχής.
Η αυτοβιογραφία της, η οποία κυκλοφόρησε από τον γιο της, Ελισαβέτιο Μαρτινέγκο είναι γεμάτη από τον σπαραγμό μιας νεαρής γυναίκας που προσπαθεί να ανακόψει αυτή την πορεία που της έχει επιβληθεί και να διεκδικήσει τη μεταστροφή των αποφάσεων της οικογένειάς της επισημαίνοντας τη λογική θέση που η ίδια πρεσβεύει για τον εαυτό της. Η γραφή γίνεται η μόνη διέξοδος, μια οδός διαφυγής από έναν κόσμο τον οποίο δεν μπορεί να αποδεχτεί η φεμινιστική της συνείδηση και η ανάγκη της να διεκδικήσει μια ισχυρή θέση στην κοινωνία της εποχής της. Η ίδια πάλλεται από μια έμφυτη ανάγκη ελευθερίας που γιγαντώνεται μέσα της και κυριαρχεί στη σκέψη της. Μια ανάγκη που παίρνει μορφή μέσα από το γράψιμο αφού η ίδια «Άλλον συλλογισμό» από τα γράμματα δεν έχει.
Η εσωτερική απομόνωση και ο εγκλεισμός της στο σπίτι δίνει φωνή στο αίτημα για αυτοδιάθεση και αυτονόμηση και η Αυτοβιογραφία της γίνεται ο τρόπος με τον οποίο θα επιχειρήσει να επικοινωνήσει την προσωπική της ταυτότητα στον κόσμο σε έναν κόσμο που την έχει καταδικάσει στην ψυχική τυραννία, σε ένα ανυπόφορο κλείσιμο στο σπίτι που δρέπει την ομορφιά και τον νου της, καθιστώντας την σιωπηλή και ευάλωτη. Η ίδια νιώθει ότι η γραφή της θα φέρει στην επιφάνεια τις φωνές των γυναικών με την ίδια μοίρα, τα ίδια δεινά και τα ίδια «φυλακώματα». Και αποφασίζει με κάθε τίμημα να συνεχίσει να γράφει έτσι ώστε να μπορέσει μέσω της διαδικασίας αυτής να επιβιώσει σε έναν κόσμο αφόρητα εχθρικό και αφοπλιστικά επώδυνο για την ίδια.
Η Αυτοβιογραφία της Ελισάβετ Μαρτινέγκου είναι ένα σπαρακτικό κείμενο, ένα φεμινιστικό μανιφέστο, μια ελεγεία στην γυναικεία μοίρα των έμφυλων διακρίσεων και των νοοτροπιών που καθόρισαν την εξελικτική πορεία της γυναίκας τον 19ο αιώνα. Ακόμα και η απόφαση της Μαρτινέγκου να φύγει κρυφά και να αποδράσει στην Ιταλία «διά να ξεφύγει τον θάνατον» μια απόφαση που πέφτει στο κενό σηματοδοτεί το μέγεθος της απελπισίας στην οποία έχει περιπέσει. Η ανάγκη να αποσυρθεί σε μοναστήρι γίνεται μια σκέψη που τη θέλγει απελπιστικά, ωστόσο θα καμφθεί από την αρσενική αναλγησία των συγγενών της και θα την οδηγήσει στην απόφαση να υποταχθεί στον προαποφασισμένο γάμο. Ένας γάμος ο οποίος το μόνο που θα πετύχει είναι να αλλάξει τον χαρακτήρα των δεσμών της. Επί της ουσίας θα παραμείνει στην προσωπική της φυλακή σε όλη τη διάρκεια της πολύ σύντομης ζωής της και θα εξακολουθεί πάντα να αγωνίζεται με τα έργα της ώστε να αναδείξει τις δυνατότητες που έχει μια γυναίκα όταν δεν αναγκάζεται να παραμείνει έγκλειστη στο σπίτι, αποστερημένη της παιδείας, της καλλιέργειας και των κοινωνικών διεκδικήσεων που απορρέουν από την προσωπική της ανάπτυξη.
Η Μαρτινέγκου παρουσιάζει με τρόπο ιδιαίτερα ανάγλυφο τον αγώνα της να κρατηθεί στον δρόμο της γνώσης, την βαθιά της εσωτερική ανάγκη να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους μέσω της γραφής και ταυτόχρονα την πορεία προς την ανάπτυξη και την παιδεία που αναντίλεκτα διεκδικεί σε όλη της τη ζωή. Και όλα αυτά στην αυγή του 19ου αιώνα, με τον Διαφωτισμό να αναδεικνύει μια νέα πορεία στην Ιστορία της ανθρωπότητας.
Το κείμενο, γραμμένο με μια ιδιαίτερη γλωσσική αγωγή και δραματικότητα, γίνεται μια μαρτυρία για την ολοκλήρωση μιας σθεναρής προσωπικότητας και μιας μαχητικής συγγραφέα που καταδεικνύει την κοινωνική ανισότητα της γυναίκας από τη μια και την αδιαπραγμάτευτη πορεία προς τη συγγραφική ολοκλήρωση από την άλλη. Τον πόθο για μια αλλαγή προς την ελευθερία και την ισότητα. Και παρά τον φόβο της ίδιας για το κείμενό της, καθώς όπως λέει: «Δεν επρόφθασα να διαβάσω τούτο το σύγγραμμά μου διά να το διορθώσω και φοβούμαι μην ευρεθούν πολλά σφάλματα» η Αυτοβιογραφία της, γραμμένη λίγο πριν από τον θάνατό της, είναι ένα κείμενο άκρως ενδιαφέρον που αποπνέει λογοτεχνικό ήθος και ποιότητα.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
