«Bellissima»: Όταν ο ιταλικός νεορεαλισμός ήρθε αντιμέτωπος με το σινεμά

24 January 2023

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Μια φτωχογειτονιά της Ρώμης και οι ιδιόμορφοι, αλλοπαρμένοι κάτοικοί του. Ο θρύλος του ιταλικού νεορεαλισμού, Luchino Visconti, αναπαριστά την ζωή στις μικρές πόλεις, τα άπιαστα όνειρα και μέσα σε όλα αυτά τα λιτά καθημερινά αλλά και ουσιώδη προβλήματα της ζωής, το σινεμά. Η πρωταγωνίστριά του, η «Πανέμορφη» εξωτερικά και εσωτερικά, Anna Magnani, υποδύεται αριστουργηματικά μια κατώτερης τάξεως μητέρα, που ονειρεύεται για την μικρή της κόρη ό,τι ακριβώς και για τον ίδιο της τον εαυτό. Λάμψη, δόξα και επιτέλους, την αναγνώριση του υποκριτικού της ταλέντου. Αφορμή για την γλυκύτατη Maria να ξεδιπλώσει τα ταλέντα της στον χώρο του θεάματος, στέκεται μια οντισιόν για νεαρές κυρίες πάνω κάτω έως και την ηλικία των πέντε ετών στα μεγαλοπρεπή κινηματογραφικά στούντιο της πρωτεύουσας, Cinecittà, για μια επερχόμενη ταινία. Κάπου εδώ, η ταινία μεταμορφώνεται σε παρωδία, με κεντρικές ηρωίδες, μαμάδες σε παράκρουση, που ρίχνουν η μία τρικλοποδιά στην άλλη, δημιουργώντας ένα ξεκαρδιστικό κλίμα ανταγωνισμού, ο οποίος όσο απουσιάζει από τις κόρες τους, τις ίδιες τις υποψήφιες, τόσο περισσότερο «φουντώνει» τις κόντρες των γυναικών.

Στο «Bellissima» («Πανέμορφη») του ’51, ο Visconti έπειτα από τα δύο πρώτα μεγάλου μήκους έργα του κατά την δεκαετία του ’40 («Ossessione» ή αλλιώς «Διαβολικοί Εραστές» και «Η γη τρέμει»), κάνει ποδαρικό στην αμέσως επόμενη δεκαετία με μια από τις λιγότερο εισπρακτικά επιτυχημένες του ταινίες αλλά και μια από τις πλέον διαφορετικές του, με κωμικο-δραματική θεματολογία και σκηνοθετική χροιά που εύκολα παραπέμπει στο Φελινικό σύμπαν και πολύ αργότερα και στο Αλμοδοβαρικό. Πρωταγωνίστριές του, γυναίκες δυναμικές, βασίλισσες του χωριού και αδίστακτες όταν επιχειρήσει κανείς να υπονομεύσει τη φύση τους, εμπλεκόμενες συνεχώς σε τραγελαφικές καταστάσεις, με μοναδικό τρόπο να ξεφύγουν απ’ αυτές, τον στόμφο, την ανδρεία τους, κυρίαρχες του εαυτού αλλά και όλης της οικογένειάς τους. Πίσω από την σκληρή τους όψη, κρύβουν καλά μια αγνή, στοργική ψυχή φτιαγμένη -τελικά- από εξίσου αγνή ζάχαρη. Έτσι λοιπόν και ο Visconti, όσο κι αν αγαπούσε το σινεμά, δεν μπορούσε παρά να δείξει με την πρώτη ευκαιρία την τρυφερή του σχέση με την πραγματικότητα, τον ρεαλισμό όπως εκείνος γνώριζε καλύτερα να αντικατοπτρίζει.

Η Maddalena (Anna Magnani) μοιάζει διαρκώς να υποδύεται έναν ρόλο, αποτελώντας ένα μόνιμο άγχος για την ανήλικη Maria, η οποία δίχως να καταλαβαίνει πολλά, θέλει απλώς να ζήσει την ηλικία της χωρίς φανφάρες και υπερβολές. Παρακολουθεί την μητέρα της να σταδιακά να απομακρύνεται από τον πρωταρχικό της ρόλο, οριακά να χάνει την απλότητά της, να την σέρνει εδώ κι εκεί με σκοπό να της εντείνει την επιθυμία να εντρυφήσει στα ταλέντα που δεν γνωρίζει καν αν έχει αλλά ούτε και της δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να το ανακαλύψει, με την γειτόνισσα που την «βοηθά» στην καλλιέργεια αυτών να τους ρουφά τα αυγά του σπιτιού και τον πατέρα της, σχεδόν ανίκανο να σταματήσει το παραλήρημα, αφού κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί έναν «κακοποιητικό» σύζυγο. Όλοι κομπάρσοι στην ατελείωτη παράσταση της Maddalena, η οποία αργά ή γρήγορα θα συμβιβαστεί με την πραγματικότητα και όλα αυτά που έχουν αληθινά αξία στην ζωή, τα οποία ούτε η πιο λαμπερή ταινία, το πιο τρελό σενάριο ή οι πιο διάσημοι αστέρες του σινεμά δεν θα είχαν την δυνατότητα να τα αποτυπώσουν όπως οι απλοί άνθρωποι, οι αξίες και οι αρετές τους, που καμία τέχνη δεν μπορεί να ξεπεράσει.