***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Φωνές, Λίλη Μαυροκεφάλου, Εκδόσεις Κέδρος

Η συγγραφέας Λίλη Μαυροκεφάλου, με μια μακρά πορεία στα ελληνικά γράμματα, επιστρέφει σήμερα με το νέο της μυθιστόρημα που ακούει στον τίτλο «Φωνές». Το βιβλίο μάς έρχεται από τις εκδόσεις Κέδρος και μας μεταφέρει στη Σμύρνη και τη Μικρασιατική Καταστροφή, στην Κατοχή, στον Εμφύλιο και τη δικτατορία, μιλώντας μέσα από μια βεντάλια ηρώων και βυθίζοντάς μας σε ένα μυθιστορηματικό τοπίο γεμάτο συναισθήματα νόστου.

«Δεν ήταν διόλου συνηθισμένη γιαγιά η γιαγιά της, κι ας τη βασάνιζαν τα χρόνια αρθριτικά. Ήταν ένα αναρχικό γεροαλητάκι που λάτρευε τις τσάρκες και το κουβεντολόι, ασφυκτιούσε στην κλεισούρα και μισούσε τη μοναξιά. Κι όμως! Τη μοναξιά την έζησε αναγκαστικά, όταν ο γαμπρός της, ο Θοδωρής, την έδιωξε κακήν κακώς από κοντά τους έπειτα από έναν καβγά, και ο γιος ο υποναύαρχος την εγκατέστησε σε γειτονικό διαμερισματάκι. Η γιαγιά βρήκε αντίδοτο στη μοναξιά. Με μια σακούλα πασατέμπο στο χέρι ξεπόρτιζε για το πάρκο, όπου στο πι και φι έπιανε την κουβέντα. Ήταν αυθόρμητη σαν παιδί και έβγαζε τα εσώψυχά της στον καθένα»

Διαβάζοντας τις «Φωνές» δεν γίνεται να μη σταθείς στον εξαντλητικό αγώνα ζωής και το οδοιπορικό του εκάστοτε ήρωα, νιώθοντας ότι το έργο είναι συνάμα και βαθιά εξομολογητικό. Ίσως λόγω του θέματός του, ο αναγνώστης να σκεφτεί ότι το όλο τοπίο της πλοκής του είναι μελαγχολικό, όμως λαθεύει καθώς δεν είναι μόνο αυτό το στοιχείο που το συστήνει. Τα γεγονότα της πλοκής δανείζονται πραγματικές στιγμές από την Ιστορία, και μετά βεβαιότητας κατά σημεία θα συγκινήσουν και θα προκαλέσουν έναν κόμπο στον λαιμό, ωστόσο η φωνή της Μικρασιάτισσας γιαγιάς Ειδοθέας (αλλά και των υπολοίπων ηρώων), είναι τόσο ζωντανή που διανθίζει ελπιδοφόρα την ιστορία και μας προσφέρει μαθήματα ζωής και κουράγιου. Στις «Φωνές» τα χρώματα του βίου δεν επαναπαύονται στο γκρίζο και το μαύρο, αλλά αναζητούν το λευκό του φωτός. Μέσα από τέσσερις γενιές ηρώων, ενίοτε με χρήση ντοπιολαλιάς κατά σημεία, άλλοτε υπό μορφή επιστολών και γραμμάτων, αλλά –κυρίως!– με ρεαλιστικές σκηνές που είναι αποτυπωμένες από καθημερινούς ήρωες, το βιβλίο θα σε κερδίσει αναγνωστικά καθώς δεν αναζητά την εκβίαση του συναισθήματος μα την αποτύπωση της αλήθειας του κάθε ήρωα.

«Γυρνούσανε, λέει, καμιά δεκαριά νοματαίοι από τα χωραφάκια τους στην Καλοβρύση, όταν πετάχτηκαν μπροστά τους καβαλάρηδες με καλυμμένα πρόσωπα. Τους έπιασαν, τους έδεσαν, τους μαχαίρωσαν, τους στοίβαξαν, μαζί σφαγμένους και λαβωμένους, και τους περιέχυσαν με βενζίνη να τους κάψουν. Αυτός ήταν κάτω κάτω στον σωρό, και η φωτιά, για καλή του τύχη, έσβησε πριν προλάβει να τον καρβουνιάσει. Όταν έφυγαν οι φονιάδες, του έδωσε ο Θεός τη δύναμη να συρθεί μέχρι το χωριό…»

Το δυνατό χαρτί του έργου είναι η δόμηση των ηρώων· είναι τόσο στέρεα, που διαβάζοντας τις σκέψεις και τις πράξεις τους, νιώθεις να τους έχεις μπροστά σου σάρκινους, τους κοιτάζεις, συνομιλείς μαζί τους. Οι «Φωνές» διηγούνται την ιστορία τους κάνοντάς μας να νιώσουμε ότι μας μιλούν σαν φίλος προς φίλο, ίσως ακόμα και σαν να αποτελούμε κι εμείς κομμάτι από την οικογένειά τους· ετούτο είναι που καταφέρνει και κάνει την υπόθεση του έργου γρήγορη και ρέουσα δίχως να παύουν οι σελίδες να σε ταρακουνούν με τις αλήθειες που περιγράφουν. Πραγματικά, και θα το νιώσει ο αναγνώστης αυτό, τις «Φωνές» δεν τις διαβάζουμε μονάχα αλλά τις ακούμε συνάμα, λες και οι ιστορίες των ηρώων τους έρχονται σε εμάς μέσα από μια διήγησή τους καθώς πίναμε μαζί τους έναν καφέ και τρώγοντας ένα λουκούμι.

«Βάζω λοιπόν αρχή τον Αύγουστο του 1922. Στενάζουν τ’ αμπέλια μας απ’ τα τσαμπιά τα σταφύλια, μελώνουν τα πεπόνια· έτοιμα γι’ αρμάθιασμα τα καπνά μας. Μα δεν προλάβαμε να τρυγήσουμε, μήτε να κόψουμε πεπόνια. Ούτε βέβαια εγώ βοήθησα, όπως κάθε χρονιά, στα καπνά. Κι έχασα τις ιστορίες που λέγανε στα νυχτέρια οι εργάτριες, Τουρκάλες οι πιο πολλές. Και τα γέλια μας»

Οι «Φωνές» είναι κάτι περισσότερο από ένα ακόμη κοινωνικό μυθιστόρημα. Αποτελεί ένα έργο με το οποίο μπορεί να ταυτιστεί ο αναγνώστης και συνάμα καταφέρνει να δομήσει το περιβάλλον της κάθε εποχής αντλώντας πληροφορίες και διαθέτοντας μια δομημένη πλοκή. Αναγνωστικά συναρπάζει και μας οδηγεί προς τη λύτρωση, όχι μόνο ενός ήρωα αλλά αρκετών που μέσα στο βιβλίο μιλούν ανά κεφάλαιο, ξετυλίγοντας ο καθένας την αλήθεια του. Μέσα στις σελίδες είναι παρών αλλά ζυγισμένο το ερωτικό στοιχείο, υπάρχουν σκηνές φαμίλιας και διχασμού, υποχωρήσεις και συμβιβασμοί, χειραφέτηση και πικρία, νοσταλγία και πόνος, χαρά και πυγμή. Έτσι, το έργο στο σύνολό του σκιαγραφεί και υποστηρίζει ότι η «αδιέξοδη ζωή» δεν είναι αποτέλεσμα μιας άτυχης στιγμής ή μιας γραμμένης από χρόνια μοίρας, αλλά συνέπεια των δεκάδων λαθών, των συμβιβασμών, των διεκδικήσεων, των προσωπικών επιλογών εν γένει. Οι «Φωνές» μιλούν για την ανάγκη των ανθρώπων να γραπώσουν την ελπίδα, το χάδι εκείνο που θα φέρει την επούλωση των τραυμάτων τους και στο σύνολό της τη διεκδίκηση της ζωής και μιας καλύτερης τύχης. Μέσα από την ιστορία της κυρίας Μαυροκεφάλου, αναδύεται ο αγώνας του ατόμου μέσα στην κοινωνία, δοσμένος σε τέσσερις διαφορετικές χρονικές της Ιστορίας, και μέσα από τα όσα θα περάσει ο κάθε ήρωας, διακρίνεται η συνειδητοποίηση των τραυμάτων αλλά και της προσωπικής του δύναμης, η εσωστρέφεια ως άμυνα, η εξωστρέφεια ως ελπίδα, ο έρωτας ως μάχη, και η υπερνίκηση κάθε εμποδίου που αν δεν το αντικρούσεις άμεσα θα κληθείς να το πολεμήσεις στο μέλλον.

Συνοδέψτε αυτό το ατμοσφαιρικό ταξίδι ακούγοντας τον υπέροχο δίσκο «Θαλασσογραφίες» του Μάνου Λοΐζου από το 1970.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.