***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Γυναικείο σώμα. Μια μυσταγωγική ξενάγηση, Ευτυχία Λεοντίδου, Εκδόσεις Κέδρος 

Η Δρ. Ευτυχία Λεοντίδου είναι Μαιευτήρας Γυναικολόγος με πλούσια κλινική εμπειρία, σημαντικές μουσικές σπουδές και συγγραφέας σειράς άρθρων σε ιατρικά και γυναικεία-φεμινιστικά έντυπα. Εκπαιδεύτρια φοιτητών ιατρικής και γιατρών συνεργάστηκε και συντόνισε για δεκαετίες ομάδες του αυτόνομου γυναικείου κινήματος επικεντρωμένες σε θέματα αυτοεξέτασης, εγκυμοσύνης-τοκετού, εμμηνόπαυσης, μελέτης μητριαρχικών κοινωνιών, φεμινιστικού προβληματισμού και δράσης.

Το 2008 συμμετείχε στο συλλογικό έργο, Καταργώντας τα εμπόδια Συμβουλευτική και ενδυνάμωση γυναικών, έναν συνδυασμό θεωρητικής ανάλυσης και πρακτικής συμβουλευτικής. Ακολούθησε το βιβλίο της, Η θεά σε δράση. Τοκετός (2016), όπου βρίσκει κανείς πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη και ολοκλήρωση του τοκετού, τις σχετικές  φεμινιστικές διεκδικήσεις, αλλά και στοιχεία για την Ιστορία και τη Μυθολογία του. Ήδη στο βιβλίο αυτό, η συγγραφέας παρατηρούσε πως έχουν ωριμάσει οι  συνθήκες η επιστήμη να συνεργαστεί με ό,τι ονομάζει «πνευματικότητα».

Στο ίδιο βιβλίο προαναγγέλλεται τρόπο τινά και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας και δομή των βιβλίων της που ακολούθησαν. Και είναι αυτός ο χαρακτήρας που τα κάνει να ξεχωρίζουν από ανάλογα «ιατροποιημένα» ή «εκλαϊκευτικά» συγγράμματα, ενώ παράλληλα τους προσδίδει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τα καθιστά ελκυστικά στην ανάγνωση.   

Παρόμοια δομή και χαρακτήρα έχει και το πρόσφατο τρίτο βιβλίο της, Γυναικείο σώμα. Μια μυσταγωγική ξενάγηση, Κέδρος 2022, που έρχεται μετά το έργο της, Γυναικεία σεξουαλικότητα. Από τη σάρκα στο πνεύμα (2019). Έτσι, διαβάζοντας πλέον και τα τρία βιβλία ως ένα ενιαίο σύνολο, διαπιστώνουμε ότι η Λεοντίδου σχεδίασε και κατέθεσε σταδιακά ένα ολοκληρωμένο έργο, που η ίδια αποκαλεί «Φεμινιστική Γυναικολογία». Πρόκειται για μια πολυεδρικά προσέγγιση της Γυναίκας, υπό το πρίσμα της φυσιολογίας, της βιολογίας, της τεκνοποίησης, της σεξουαλικότητας, αλλά και των φεμινιστικών διεκδικήσεων και έμφυλων ταυτοτήτων, χωρίς να λησμονείται η εσωτερική θεώρηση των υπό διαπραγμάτευση κάθε φορά θεμάτων. Αυτή, μάλιστα, πραγματοποιείται μέσα από την παρουσίαση μύθων, συμβόλων, τελετουργιών, θρησκευτικών και φιλοσοφικών αντιλήψεων διαφόρων πολιτισμών, αλλά και βιωματικού χαρακτήρα περιγραφές γυναικών για τα σχετικά ζητήματα, όπως αυτές κατατίθενται σε αφηγήσεις τους σε ομάδες γυναικών.

Πιο συγκεκριμένα στο Γυναικείο σώμα. Μια μυσταγωγική ξενάγηση, η συγγραφέας ξεναγεί τις αναγνώστριες αλλά και τους αναγνώστες  στα γνωστά και τα άγνωστα μυστικά του θηλυκού σώματος και ιδιαίτερα στα γυναικεία γεννητικά όργανα, αυτή την «άγνωστη χώρα», που συχνά παραμένει άγνωστη και για τις γυναίκες. Γιατί, όπως αναρωτάται η ίδια, «πόσες φορές τα έχουμε κοιτάξει στον καθρέφτη; [τα γυναικεία εξωτερικά όργανα]». Στο βιβλίο της αυτό, η Λεοντίδου υπογραμμίζει μετ’ επιτάσεως ότι το γυναικείο σώμα αποτελεί «πεδίο μάχης και πολιτικής αντιπαράθεσης» και πως το φεμινιστικό κίνημα, παλεύοντας για την απελευθέρωση των γυναικών από αιώνες πατριαρχικών προκαταλήψεων και απαγορεύσεων, έδειξε ότι «αποτελεί επαναστατική πράξη για μια γυναίκα να θεραπεύσει τη σχέση με το σώμα της, που η πατριαρχία έχει τραυματίσει», γνωρίζοντάς κάθε σπιθαμή του .

Για να επιτευχθεί όμως η «θεραπεία» απαιτείται επιστημονική γνώση και όχι μόνο. Έτσι η Λεοντίδου δομεί τα επιμέρους τέσσερα μέρη του βιβλίου της με σκοπό να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο εργαλείο αυτογνωσίας στις αναγνώστριές της, αλλά και στους άντρες που αγαπούν τις γυναίκες.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, Το κορμί, σύντροφος και δασκάλα, προβαίνει σε μια λίαν κατατοπιστική  περιγραφή των γεννητικών οργάνων (εξωτερικά και εσωτερικά). Αναφέρεται στον επιμέρους βιολογικό ρόλο κάθε μέρους του αιδοίου αλλά και στη συμμετοχή του στην σεξουαλική απόλαυση, την αποτρόπαια πράξη της  κλειτοριδεκτομής και τις τραγικές της επιπτώσεις, στα γεννητικά όργανα και την ταυτότητα φύλου (τρανς άνδρες και γυναίκες) χωρίς να παρακάμψει τη συμβουλευτική σχετικά με την αδυναμία των μυών και χαλάρωσης του κόλπου και τις ασκήσεις αποκατάστασης τους (Kegel).

Στη συνέχεια αναφέρεται στους μαστούς. Στο γεγονός ότι η αυτοεικόνα των γυναικών επηρεάζεται από το «πως βλέπουν οι άλλοι, και εμείς οι ίδιες, το στήθος μας», σημειώνοντας την εμμονική καθήλωση της κοινωνίας στα βυζιά (αν θέλεις να πουλήσεις οτιδήποτε δείξε ένα ωραίο στήθος, λένε οι διαφημιστές). Και το πρώτο μέρος του βιβλίου κλείνει με την φεμινιστική οπτική και ανάδειξη του θέματος της αυτοδιάθεσης του σώματος, αλλά και το σεβασμό και την λατρεία που επέδειξαν όλοι οι πολιτισμοί «για τα γυναικεία σεξουαλικά και αναπαραγωγικά όργανα».

Στο δεύτερο μέρος, την Εμμηνορροή Το αίμα της ζωής, προσεγγίζει το θέμα αρχικά από βιολογική σκοπιά, περιγράφοντας όλες τις αλλαγές που συμβαίνουν στο γυναικείο σώμα κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου, παραθέτοντας πλήθος ιδιαίτερα χρήσιμων πρακτικών συμβουλών σχετικά με την περίοδο, αλλά και τα προβλήματα και ενοχλήματα της περιόδου. Κλείνει αναφερόμενη και πάλι στη φεμινιστική πλευρά της έμμηνης ρήσης (στίγμα, αντίσταση και αφύπνιση, κίνημα κόκκινης σκηνής), καθώς και στην αντιμετώπιση της περιόδου από διάφορες θρησκείες και πολιτισμούς.

Στο τρίτο και εξαιρετικά ενδιαφέρον μέρος του βιβλίου, η Λεοντίδου επικεντρώνεται στην Εφηβεία, την εποχή της Μεταμόρφωσης του κοριτσιού σε γυναίκα. Διαπραγματεύεται το θέμα της πρώτης περιόδου, την εφηβική προσωπικότητα και σεξουαλικότητα (αυνανισμός, σεξουαλικές σχέσεις, προσανατολισμοί και ταυτότητα φύλου) αλλά και το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, καθώς και τη μυθολογική και εσωτερική πλευρά της Εφηβείας, ως μέγιστη Μετάβαση/Μεταμόρφωση.

Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου (τέταρτο) ο λόγος γίνεται για την Αυτοφροντίδα και Αυτοεικόνα των γυναικών. Σχετικά με την αυτοφροντίδα των γυναικών, θέματα όπως το στιλ και το κατάλληλο είδος της ενδυμασίας σε σχέση με τις κατά καιρούς απαιτήσεις της μόδας, τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται στο θαλάσσιο μπάνιο, αλλά και την εν γένει καθαριότητα της γεννητικής περιοχής και τη χρήση προϊόντων καθαρισμού και καλλωπισμού παρουσιάζονται λεπτομερώς. Στο σημείο αυτό ας σημειωθεί ότι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, ιατρικά και κοινωνιολογικά, οι παρατηρήσεις της για την αποτρίχωση των γυναικείων γεννητικών οργάνων και την επιρροή που ασκεί η πορνογραφία στην εικόνα του επιθυμητού γυναικείου σώματος.

Σχετικά με την αυτοεικόνα των γυναικών, η Λεοντίδου αναδεικνύει το θέμα της «αδιάκοπης κριτικής» που υποβάλλονται οι γυναίκες, τη δυσαρέσκεια για το σώμα τους που αυτή τους προκαλείται, τις επεμβάσεις αισθητικής που υπαγορεύονται στις γυναίκες με σκοπό να ανταποκριθούν σε αντρικά και πάλι πρότυπα, τη «δυστυχία να είσαι υπέρβαρη» και τόσα άλλα θέματα που απασχολούν σήμερα κυρίως της νεαρές αλλά και μεγαλύτερες γυναίκες ως αποτέλεσμα της κυριαρχίας της ψηφιακής, επίπλαστης εικόνα του σώματος.

Διαβάζοντας το βιβλίο της Λεοντίδου ως άντρας έμαθα πάρα πολλά πράγματα για το γυναικείο σώμα. Θεωρώ, όμως, ότι το βιβλίο, ιδιαίτερα στις γυναίκες αναγνώστριες θα δώσει την ευκαιρία και την αφορμή να διερευνήσουν πτυχές του που μέχρι σήμερα παραμένουν άγνωστες και για τις ίδιες.

Επιπλέον, φτάνοντας στο κεφάλαιο που αναφέρεται στη εφηβεία σκέφτηκα πόσο όμορφα  και επωφελές θα ήταν να διαβάσουν το βιβλίο παράλληλα μητέρες και κόρες και σταδιακά να συζητούσαν τα θέματα που διαπραγματεύεται ήσυχα στο καθιστικό του τους και, γιατί όχι, παρουσία του πατέρα. Πόσες παρανοήσεις, στείρες αντιπαραθέσεις και ρήξεις μεταξύ μητέρας και κόρης θα μπορούσαν έτσι να αποσοβηθούν και τι πλούτος πληροφοριών και τρυφερών συναισθημάτων για το σώμα και το φύλο τους θα μπορούσαν να ανταλλάξουν, στη θέση του μυστηρίου, της ντροπής και της απόκρυψης. Μ’ αυτή την έννοια το βιβλίο της Λεοντίδου πιστεύω ότι θα έβρισκε μια ακόμα «εφαρμογή» ως «εργαλείο θεραπείας».

Κλείνοντας η ίδια το βιβλίο της, επιλέγει καθόλου τυχαία να παραθέσει τη σκέψη που έκανε, όταν ένας Δάσκαλο (προφανώς ανατολίτικης θρησκείας/φιλοσοφίας) τη διαβεβαίωσε ότι το Πνεύμα είναι ισχυρότερο από το Σώμα. «Μπορεί να είναι έτσι, αλλά το σώμα είναι το μόνο χειροπιαστό που έχουμε».

Οπότε είναι αναμενόμενο να αποτελεί και κέντρο του ουσιαστικού ενδιαφέροντός μας, γιατί σ’ αυτό κατοικούμε ή, καλύτερα, αυτό μας κατοικεί, σκέφτομαι με τη σειρά μου.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.