Ο Αλμπάτης χρησιμοποιεί τον θάνατο για να μιλήσει για τη ζωή

8 May 2023

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους, Μιχάλης Αλμπάτης, Εκδόσεις Νήσος

Τι συμβαίνει όταν κάποιος μπορεί και ακούει τους νεκρούς; Τι μαθαίνει κανείς από τη συζήτηση και τη συνδιαλλαγή μαζί τους; Τι έχουν να πουν οι νεκροί, που δεν το είπαν όσο ήταν ζωντανοί; Μιλάνε πιο άνετα και ελεύθερα οι νεκροί από τους ζωντανούς; Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που μου γεννήθηκαν πριν πιάσω στα χέρια μου το βιβλίο του Μιχάλη Αλμπάτη, με τίτλο «Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νήσος.

Ασυναίσθητα, έφερα στο νου μου τους δικούς μου νεκρούς, και αναρωτήθηκα αν είχα τη δυνατότητα μιας τελευταίας συνομιλίας μαζί τους, αν όντως θα την επιδίωκα. Θα ήθελα να τους ακούσω ή όχι, από φόβο να μην έρθω αντιμέτωπος με αλήθειες που δεν θα ήθελα να ακούσω; Τι θα μου έλεγε, για παράδειγμα, ο πατέρας μου, ο παππούς μου ή η γιαγιά μου; Μήπως θα μάθαινα κάποιο ανομολόγητο μυστικό, που δεν ήξερα μέχρι τότε; Κάτι σημαντικό για τη ζωή τους, που δεν μου είχαν ποτέ αποκαλύψει και το οποίο ήταν ικανό να μεταβάλλει την άποψή μου για αυτούς; Ή απλώς όταν οι άνθρωποι «φεύγουν», αναπαράγουν τα ίδια που έλεγαν και όσο ήταν ζωντανοί;

«…όπως υπάρχουν άνθρωποι χοντροί κι αδύνατοι, κοντοί ή ψηλοί, μελαχρινοί ή ανοιχτόχρωμοι, έτσι γίνεται και με τις ψυχές, άλλες είναι μικροκαμωμένες κι άλλες γιγάντιες, άλλες πλαδαρές κι άλλες ατσαλωμένες…», γράφει ο Αλμπάτης, προσεγγίζοντας μέσα από το βιβλίο του πολλές και διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης και ιδιοσυγκρασίας και πετυχαίνοντας να μετατρέψει τον θάνατο από απόμακρο και φοβιστικό σε οικείο και προσιτό.

Διαφέρουν τελικά οι νεκροί μεταξύ τους;

Αναμφίβολα ναι, είναι η απάντηση, αφού ο καθένας τους είχε διαφορετικές εμπειρίες και προσλαμβάνουσες στη ζωή. Ωστόσο, όλοι τους έχουν ένα σημαντικό κοινό στοιχείο: αισθάνονται τον θάνατο σαν μια μορφή απελευθέρωσης, σαν να μη φοβούνται πλέον να πουν την αλήθεια, να μη διστάζουν να την ξεστομίσουν ακόμα κι αν αυτή πληγώσει τους άλλους, σαν να ψάχνουν να απεκδυθούν από πάνω τους έστω κι αυτή την ακροτελεύτια ώρα τα ψέματα με τα οποία συνόδευαν τη ζωή τους.

Το βιβλίο του Αλμπάτη είναι από τα πιο όμορφα βιβλία που έχω διαβάσει το τελευταίο διάστημα, διασκεδαστικό και ταυτόχρονα βαθιά υπαρξιακό. Γέλασα πολύ καθώς το διάβαζα, όμως την ίδια στιγμή μού δημιούργησε σκέψεις και προβληματισμούς για τον θάνατο και εν τέλει για την ίδια τη ζωή. Αν έφευγα αύριο από τη ζωή, τι θα ήταν αυτά που θα έλεγα στους ανθρώπους μου που θα έμεναν πίσω; Ζω τη ζωή που θέλω ή κυνηγάω τα όνειρα και τις επιθυμίες άλλων, θάβοντας βαθιά μέσα μου τις δικές μου φιλοδοξίες; Είναι όντως κενή και ανούσια η ζωή και εμείς προσπαθούμε απλώς να τη γεμίσουμε με οτιδήποτε μπορεί ο καθένας μας γιατί δεν αντέχουμε να την κοιτάξουμε κατάματα;

«…ο έρωτας, η ομορφιά, η ευτυχία, η νιότη είναι φευγαλέα και ρευστά σαν το νερό που είναι αδύνατον να το κρατήσεις για πολύ μέσα στις χούφτες σου και μπορείς μόνο να σκύψεις και να πιεις όσο προλάβεις, μια γουλιά ίσως, δυο, κι όλη σου την υπόλοιπη ζωή τηνε περνάς διψώντας», γράφει ο Αλμπάτης, κάνοντας τον αναγνώστη να αναλογιστεί για την ίδια την καθημερινότητά του και τις πραγματικές χαρές της ζωής.

Ο συγγραφέας επικεντρώνεται τόσο στη γλώσσα και στις περιγραφές, όσο και στην πλοκή, η οποία παρότι περιστρέφεται διαρκώς γύρω από το τέχνασμα ενός αγοριού που ακούει τους νεκρούς, δεν κουράζει τον αναγνώστη, αντίθετα κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του μέχρι το τέλος, αφού ο Αλμπάτης έχει δημιουργήσει ένα ψηφιδωτό από άκρως ενδιαφέρουσες περιπτώσεις νεκρών.