Καλοκαιρινές αναγνωστικές απολαύσεις, γράφει ο Κώστας Στοφόρος

26 July 2020

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Ομολογώ ότι υπάρχουν κάποιοι συγγραφείς που ανυπομονώ να διαβάσω το επόμενο βιβλίο τους, μόλις τελειώσω το προηγούμενο. Κι ας ξέρω πως αυτό παίρνει χρόνο, κάνω σαν μικρό παιδί.

Και μετά, όταν έρχεται η ώρα, όπου πραγματικά έχω το νέο βιβλίο στα χέρια μου το ανοίγω με προσοχή, το κοιτάζω μπροστά και πίσω και καθυστερώ να αρχίσω την ανάγνωση, παρατείνοντας την προσμονή.

Μια τέτοια συγγραφέας είναι η Μαρία Δασκαλάκη που είχα την τύχη να ανακαλύψω από τα πρώτα της βήματα και να γίνω φανατικός αναγνώστης της. Κάθε νέα «Μυστική Αποστολή», όπως λέγεται η σειρά που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας, είναι και μια ευχάριστη έκπληξη.

Αυτή τη φορά όμως η συγγραφέας με τα «Χαμένα Γράμματα», νομίζω κατάφερε να ξεπεράσει και τον ίδιο της τον εαυτό!

Μας ταξιδεύει στην αγαπημένη Κάλυμνο και πετυχαίνει από τη μια να μας κάνει κοινωνούς της ομορφιάς του τόπου, της ιδιαίτερής της παράδοσης και της σπογγαλιείας, ενώ ταυτόχρονα διαλέγει να διαπραγματευτεί ένα δύσκολο θέμα της σύγχρονης ιστορίας: Τη Δικτατορία της 21^ης Απριλίου. «Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά», έλεγε ο Μανόλης Αναγνωστάκης και η Μαρία Δασκαλάκη είναι από τους συγγραφείς εκείνους που τολμούν να που αλήθειες. Στο επίκεντρο ο αντιδικτατορικός αγώνας, η βάναυση καταστολή, τα βασανιστήρια αλλά και η προδοσία…

Τα χαμένα γράμματα που ανακαλύπτει τυχαία η παρέα των μικρών ηρώων του βιβλίου θα οδηγήσουν σε συγκλονιστικές αποκαλύψεις και στην αποκάλυψη της αλήθειας. Εξαιρετική γραφή και σασπένς, αλλά και ερωτικά σκιρτήματα, φιλίες που γεννιούνται για να αντέξουν αλλά και σύνδεση της μιας γενιάς με την άλλη.

Στα πολλά προσόντα του βιβλίου θα πρέπει να προσθέσω και τη χρήση της ντοπιολαλιάς της Καλύμνου. Μακάρι κι άλλοι συγγραφείς να ακολουθούσαν παρόμοιους δρόμους, όσο κι αν είναι δύσκολο.

Γνωρίζοντας πολλά για την Κάλυμνο διαπίστωσα πόσο σοβαρή έρευνα έκανε η συγγραφέας για να μπορέσει να μας μεταφέρει με απλό, αλλά τεκμηριωμένο τρόπο την ιστορία της σπογγαλιείας που σημάδεψε το νησί.

Στην ιστορία μας ταξιδεύει και μια άλλη αγαπημένη συγγραφέας η Μαρία Ανδρικοπούλου με το «Κωνσταντίνος Κανάρης τ’ όνομά μου -Ο μεγάλος μπουρλοτιέρης αφηγείται…» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντη. Αφορμή το άγαλμα που βρίσκεται στην πλατεία Κυψέλης και η συγγραφέας έχει συνδέσει με την παιδική της ηλικία.

Πρωτοπρόσωπη αφήγηση που «σπάει» με σύντομες πληροφορίες για τη ζωή και τη δράση του Κανάρη. Θαυμάσια γραφή που κρατάει αδιάπτωτο το ενδιαφέρον μέχρι την τελευταία σελίδα αυτής της πρωτότυπης βιογραφίας.

Βρήκα πολύ σημαντική και ενδιαφέρουσα την έρευνα που πραγματοποίησε η συγγραφέας για τον τρόπο που η μορφή του Κανάρη αποτυπώθηκε στην ελληνική αλλά και στη διεθνή ποίηση. Παρεμβάλλονται στίχοι στο κυρίως κείμενο, ενώ στο τέλος του βιβλίου μπορεί κανείς αν διαβάσει τα ποιήματα του Αχιλλέα Παράσχου, του Ζαχαρία Παπαντωνίου, του Κώστα Καρυωτάκη, του Ανδρέα Κάλβου, του Βίκτωρος Ουγκώ κ.ά. ενώ παρατίθεται πλούσια βιβλιογραφία.

Διαβάζοντας το βιβλίο, τα παιδιά γίνονται κοινωνοί και της μεγάλης ποίησης. Η ελπίδα είναι να παρακινηθούν και να αναζητήσουν έργα και άλλων ποιητών που εμπνεύσθηκαν από τους ήρωες του ‘21.

Εν όψει της επετείου των 200 ετών από την Επανάσταση του ’21 κυκλοφορούν ήδη ενδιαφέροντα παιδικά βιβλία, όπως αυτό και ελπίζουμε να δούμε και έργα άλλων καλών συγγραφέων. Φαντάζομαι ότι θα είναι δύσκολο να επιλέξει κανείς προσεχώς, ενώ σίγουρα θα υπάρξει και αρκετή προχειρότητα ακολουθώντας τη «μόδα» του ’21.

Μακάρι να είναι τα περισσότερα βιβλία στο πνεύμα της δουλειάς που έκανε η Μαρία Ανδρικοπούλου.

Σε εντελώς διαφορετικό κλίμα κινείται ένα ακόμη σημαντικό βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος. «Η σιωπή της Μελίνας- μια σχεδόν αληθινή ιστορία» της Άννας Βασιλειάδη απευθύνεται σε παιδιά από 15 ετών αλλά η γνώμη μου είναι πως θα πρέπει αν διαβαστεί από γονείς, αλλά και μικρότερα παιδιά με τη συνδρομή των γονιών τους.

Συναντάμε την πληγωμένη ηρωίδα του βιβλίου, τη Μελίνα στο Λονδίνο όπου βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι που μοιράζεται η μεγαλύτερη αδερφή της η Κατερίνα με τον σύντροφό της Αντώνη.

Ένα πληγωμένο κορίτσι που κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον πατριό της με την ανοχή της μητέρας της που -όπως δυστυχώς συμβαίνει συχνά- έκανε πως δεν βλέπει τι συμβαίνει.

Με τη βοήθεια και του φίλου της του Γρηγόρη με τον οποίο συνομιλεί καθημερινά θα αρχίσει αργά – αργά να γιατρεύει τις πληγές της. Ντρέπεται ωστόσο αν ομολογήσει πολλά πράγματα. Νιώθει ενοχές. Αρχίζει να γράφει σε ένα ημερολόγιο αυτά που φοβάται να μοιραστεί. Πείθεται να πάει και σε κάποιον ειδικό και με τον χρόνο θα βρει τις λύσεις.

Η συγγραφέας δεν χαϊδεύει αυτιά και αποφεύγει τις ευκολίες. Εξηγεί με κάθε τρόπο πως δεν είναι καθόλου εύκολο να επουλωθούν οι πληγές που ανοίγει η κακοποίηση. Θέλει δύναμη και κουράγιο, θέλει δικούς σου ανθρώπους αν σου συμπαρασταθούν, θέλει φίλους, θέλει τη βοήθεια ειδικών. Οι σχέσεις δοκιμάζονται και είναι δύσκολο να διώξεις τα φαντάσματα ακόμη και μεγαλώνοντας…

Ένα πολύ σημαντικό βιβλίο, καλογραμμένο, απλό αλλά όχι απλοϊκό, μέσα στην καρδιά του προβλήματος. Είμαι σίγουρος πως μπορεί να βοηθήσει πολλά παιδιά που θα το διαβάσουν, αλλά πιστεύω πως θα είναι πολύ χρήσιμο να αξιοποιηθεί και να συζητηθεί και στις σχολικές τάξεις…

Κλείνω με ένα ακόμη βιβλίο που διάβασα κι αγάπησα. Είναι οι «Φίλες χωρίς αρχή και τέλος» της Ιωάννας Μπαμπέτα με την πολύ όμορφη εικονογράφηση της Ράνιας Βαρβάκη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Η Ειρήνη και η Ναταλία είναι δυο φίλες που είναι σαν αδερφές. Γεννήθηκαν ταυτόχρονα ενώ οι μητέρες τους ήταν επίσης οι καλύτερες φίλες.

Ωστόσο η φιλία αυτή δεν είναι καθόλου ανέφελη. Η Ειρήνη που συνηθίζει να κρατά λίστες για τα πάντα και είναι και η αφηγήτρια της ιστορίας κάποια στιγμή νιώθει πιεσμε΄νη από αυτή τη φιλία. Ειδικά όταν η Ναταλία σπάει το χέρι της και γίνεται το επίκεντρο της προσοχής όλων και κυρίως του Νικόλα. Που ζωγραφίζει μια μαργαρίτα στον γύψο που τυλίγει το σπασμένο χέρι.

Η Ειρήνη γίνεται πυρ και μανία και στις λίστες της γράφει τα χειρότερα για τη φίλη της. Αιτία ο Νικόλας… Που νιώθει να της τον «κλέβει»…

Μην περιμένετε να σας τα πω και όλα, αξίζει να διαβάσετε το βιβλίο και να ανακαλύψετε μόνοι σας τι γίνεται στη συνέχεια. Μια πολύ τρυφερή αλλά και βαθιά προσέγγιση της φιλίας και των προβλημάτων της. Ακόμη και οι μεγάλοι δεν τα κάνουμε συχνά θάλασσα;

Χρήσιμο λοιπόν και για παιδιά και για μεγάλους ώστε να αναλογιστούμε την αξία που έχουν οι φίλοι μας, αλλά και τη δύναμη της ειλικρίνειας και της συγγνώμης…

Ένα ακόμη πολύ ενδιαφέρον στοιχείο/ εύρημα είναι οι ρήσεις μεγάλων ανδρών και οι παροιμίες στην αρχή κάθε κεφαλαίου που διαπραγματεύονται το θέμα του «τέλους» και της «αρχής». Μια εξαιρετική ιδέα που πιστεύω θα δώσει αρκετή τροφή για σκέψη και θα παρακινήσει τα παιδιά αν γνωρίσουν κάποιες από τις σημαντικές προσωπικότητες που αναφέρονται.